Jedynie 3,5 proc. osób w wieku powyżej 65 lat deklaruje, że pracuje zarobkowo. Pozostałe 96,5 proc. utrzymuje się z emerytury lub innych świadczeń i dochodów – wynika z badań Głównego Urzędu Statystycznego. Przy tym okazało się, że – wbrew stereotypom – wśród seniorów jest mniej biedy niż przeciętnie w całym kraju. Ubóstwo dochodowe dotyka bowiem 12 proc. osób w starszym wieku, podczas gdy średnia dla wszystkich gospodarstw domowych wynosi 15 proc. W tych statystykach za ubogie uznano jednoosobowe gospodarstwa domowe, których miesięczny dochód jest mniejszy niż 887 zł. W przypadku gospodarstw dwuosobowych kwota ta wynosi ok. 1330 zł.
Z badań GUS wynika również, że spora część starszych osób zamyka się w czterech ścianach. Tylko 68 proc. z nich zadeklarowało, że w czasie wolnym spaceruje lub przebywa na świeżym powietrzu. Równocześnie 45 proc. seniorów przyznało, że odwiedza znajomych, rodzinę, przyjaciół lub przyjmuje ich u siebie w domu przynajmniej raz w miesiącu. Ale jednocześnie niemal jedna piąta nie robiła tego nigdy lub prawie nigdy.
Może dlatego, że aż 40 proc. respondentów poza bliską rodziną nie ma osoby, o której mogłoby powiedzieć, że jest jej przyjacielem. Z sąsiadami także nie zadzierzgają bliższej więzi. Przeważa „sąsiedztwo ceremonialne”, polegające na wymianie pozdrowień. Tylko 57 proc. wymieniło kiedyś z sąsiadem usługi.
Na szczęście seniorzy nie tracą kontaktu z rodziną (80 proc.) – zwłaszcza dziećmi i wnukami. Nie zawsze mogą spotykać się osobiście, ale wykorzystują do tego coraz częściej telefon komórkowy, bardzo rzadko internet.
Ponadto osoby starsze tylko sporadycznie chodzą do kina, teatru, na koncerty, do muzeów, na mecze i zawody sportowe. Za to mnóstwo czasu spędzają przed telewizorem. Codziennie telewizję ogląda aż 90 proc. osób powyżej 65. roku życia. Z tej grupy nieco ponad jedna trzecia robi to przez ponad 4 godziny dziennie. Dużo rzadziej osoby starsze słuchają radia. Wśród nich codziennie w ten sposób spędza czas ok. 70 proc., a ponad 40 proc. na słuchanie radia poświęca co najmniej 2 godziny.
Osoby starsze wypełniają czas także lekturą gazet. Ponad 29 proc. z nich zadeklarowało, że czyta papierowe wersje gazet codziennie, a 16,9 proc. robi to kilka razy w tygodniu, zaś 16 proc. – co najmniej raz w tygodniu. Z drugiej strony niemal co piąty nie robi tego nigdy lub prawie nigdy.
Tylko 7 proc. seniorów czyta prasę w wersji elektronicznej (wśród osób w wieku 16–40 lat odsetek ten wynosi ok. 60 proc). To jednak nikogo nie dziwi, bo niewiele starszych osób kiedykolwiek korzystało z komputera. Nigdy w życiu nie robiło tego aż 86 proc. osób starszych. 14 proc. owszem, ale niemal połowa z nich przyznaje, że były to sporadyczne przypadki.
A co najbardziej cieszy osoby po 65. roku życia? „Ilość wolnego czasu” – odpowiedziało 83 proc. ankietowanych przez GUS. Zadowoleni są również z relacji międzyludzkich i z sytuacji rodzinnej. Ale tylko niespełna jedna trzecia seniorów wyraziła zadowolenie ze swojej sytuacji finansowej, a blisko 39 proc. było z niej niezadowolonych. Jednak zdecydowanie najgorzej oceniane było zdrowie. Tylko 23,5 proc. starszych osób było z niego zadowolonych, a aż 47,5 proc. – znalazło powody do narzekań.
Mimo to prawie dwie trzecie osób starszych deklaruje, że ogólnie rzecz biorąc, są zadowolone z życia, a jedynie jeden na czternastu seniorów stwierdził, że nie czuje satysfakcji. – Tak optymistyczny wskaźnik wynika między innym z tego, że także ludzie starsi uważają, że nie wypada narzekać, gdy się ich pyta o ocenę swojego życia – twierdzi prof. Henryk Domański, socjolog z PAN.
Janusz K. Kowalski, Gazeta Prawna
Chcesz mieć zawsze aktualny serwis gospodarczo-prawny?
Zamów pełne wydanie Dziennika Gazety Prawnej w internecie
Tylko co czternasty senior jest niezadowolony z życia, a bieda w tej grupie społecznej jest mniejsza niż średnia dla całego kraju. Jeżeli starsze osoby już o coś się martwią, najczęściej jest to zdrowie. A wolny czas spędzają głównie przed telewizorem.
