Shared ownership, zwane tez Part Buy -Part Rent to kupno czesci udzialu we wlasnosci domu/mieszkania. Pozostala czesc nalezy do housing association lub innej organizacji prowadzacej taki system.

Klient kupuje np: 25% udzialu, a za reszte placi czynsz jak za wynajem, w przypadku mieszkania nalezy jeszcze doliczyc koszty eksploatacji (maintenance fees), ktore placi sie dodatkowo. Reszte udzialow mozna wykupic pozniej jesli tylko klienta na to stac.

Czynsz na wynajem i oplaty dodatkowe sa rewaloryzowane co roku.

Aby zakwalifikowac sie do programu trzeba spelniac okreslone kryteria:

• dochody do 60K funtow rocznie
  
• byc tzw. key worker (pielegniarki, policjanci, strazacy i inne sluzby publiczne) lub byc first-time buyer.
  
• kupno nieruchomosci na okreslonym osiedlu moze byc tylko dla mieszkancow danego rejonu
  

Ponadto trzeba miec zdolnosc kredytowa na zakup udzialu oraz na tyle wysokie zarobki by byc w stanie splacac kredyt oraz placic za wynajem reszty lokalu.

Nieruchomosc moze byc nowa od dewelopera lub moze to byc tzw. re-sale czyli nieruchomosc z rynku wtornego kupiona wczesniej jako shared ownership.

1. Jedna z glownych wad sa wysokie ceny nieruchomosci oferowanych w ramach shared ownership. Wynika to miedzy innymi z tego, ze housing association kupuje nieruchomosci po okreslonej cenie od dewelopera i nie pozostawia miejsca na zadne negocjacje ceny. W obecnej sytuacji deweloperzy sa znacznie bardziej elastyczni i mozna wynegocjowac duzo nizsza cene, czego niestety nie mozna zrobic w przypadku shared ownership.

2. Nowe mieszkania kupione przez housing association sa czesto w nizszym standardzie niz inne mieszkania na osiedlu lub w budynku, a cena wcale tego nie odzwierciedla. Na przyklad na osiedlu w mieszkaniach dostepnych dla wszystkich sa dwie lazienki, a w tych w shared ownership tylko jedna. Wyposazenie kuchni moze byc najtansze z mozliwych czy np w tej czesci budynku nie ma balkonow lub okna wychodza na halasliwa ulice. Wykonczenie klatek schodowych moze byc w gorszym standardzie lub mieszkancy nie moga korzystac z niektorych czesci wspolnych osiedla, np: silowni, basenu itp. Moze byc mniejsza ilosc miejsc parkingowych niz liczba mieszkan. Generalnie, mieszkania przeznaczone na shared ownership sa gorsze niz te dostepne na wolnym rynku.

3. Jesli caly budynek zostal wybudowany na cele shared ownership to jego lokalizacja moze byc znacznie gorsza niz innego budynku dostepnego dla wszystkich. Na przyklad budynek moze byc przy samch torach kolejowych (np Time House przy Clapham Junction w Londynie) lub przy duzej ulicy przelotowej.

4. Miesieczny koszt mieszkania w shared ownership moze byc wyzszy niz koszty wynajecia podobnego mieszkania w tym samym rejonie lub niz raty kredytu przy kupnie calej nieruchomosci, ale tanszej, bo bez zawyzonej ceny.
Oplacalnosc zakupu shared ownership zawsze trzeba dokladnie sprawdzic. Im wiekszy udzial kupimy i bedziemy placic za niego rate kredytu, tym wyzsze koszty miesieczne. Najtaniej wychodzi kupno jak najmniejszej czesci i wynajem reszty.

5. Liczba bankow udzielajacych kredytow na shared ownership jest dosc ograniczona, co oznacza mniej konkurencyjne warunki kredytowania.

6. Sprzedaz nieruchomosci shared ownership moze byc problemem. Moze okazac sie, ze pierwotna cena byla o wiele zawyzona i nie ma chetnych.