Jeżeli jesteś bezrobotnym, mającym prawo do zasiłku, a decydujesz się na szukanie pracy za granicą, to zasiłek ci nie przepada i będzie wypłacany we wszystkich krajach UE, maksymalnie przez trzy miesiące. Wypłacany jest on w wysokości ustalonej przed wyjazdem, ale przeliczany na walutę państwa, w którym dana osoba poszukuje pracy. Pamiętajmy, że prawo do transferu zasiłku (czyli wypłaty za granicą) podlega pewnym zasadom i ograniczeniem. Zasiłek może być wypłacany przez kwartał.
Celem podróży musi być poszukiwanie pracy, a nie np. wyprawa turystyczna, podjęcie studiów czy rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. To może sprawdzić miejscowy urząd wypłacający zasiłek.
Ważne jest także, byśmy spełnili wszystkie kryteria przyznania zasiłku jeszcze przed wyjazdem. Czyli osoba, która zechce szukać pracy za granica i tam dostawać zasiłek musi spełnić wszystkie kryteria przyznania świadczenia w swoim kraju (tam, gdzie mieszka lub ostatnio pracowała). Polak, który chce szukać pracy w państwach unijnych i dostawać tam zasiłek, musi spełnić polskie kryteria jego przyznania (pracować 12 miesięcy w ciągu ostatniego półtora roku).
Dodatkowo musi: być przynajmniej przez 4 tygodnie zarejestrowany jako bezrobotny, poszukujący pracy (może poprosić, by czas ten skrócono; w tej sprawie decyzje musi wydać odpowiedni wojewódzki urząd pracy); zgłosić właściwej instytucji zamiar wyjazdu i złożyć wniosek o wydanie odpowiedniego formularza E 301, E 302 lub E 303 (niezgłoszenie faktu wyjazdu może spowodować utratę prawa do zasiłku w danym państwie); w ciągu 7 dni od momentu wyjazdu zgłosić się (zarejestrować) do właściwej instytucji (urzędu pracy)państwa, w którym zamierza poszukiwać pracy (termin ten w wyjątkowych sytuacjach może być przedłużony); faktycznie poszukiwać pracy, czyli być w dyspozycji urzędu pracy.

Jeśli spełniamy kryteria, o jakich była mowa powyżej, to w każdym kraju Unii Europejskiej oraz krajach EOG (np. Norwegia, Islandia, Liechtenstein) zasiłek będzie nam wypłacany przez miejscową instytucje w wysokości, w jakiej został nam przyznany w Polsce i przeliczony na miejscową walutę. Podatki i inne świadczenia zostaną odprowadzone w Polsce, jeśli zasiłek pochodzi z Polski. Z możliwości otrzymywania zasiłku w państwie poszukiwania pracy możemy korzystać tylko jeden raz między dwoma okresami zatrudnienia.

Jeśli w ciągu 3 miesięcy nie znaleźliśmy pracy, to powinniśmy wrócić do kraju, aby nie stracić prawa do zasiłku. Oczywiście pod warunkiem, że taki zasiłek by nam przysługiwał w tym czasie gdybyśmy nie wyjechali. Na przykład pan Kowalski dostał zasiłek na okres 12 miesięcy. Szukał pracy przez 3 miesiące. Potem wyjechał na poszukiwanie pracy do Norwegii na 3 miesiące. Pracy nie znalazł. Ale wrócił do Polski i wtedy miał prawo do zasiłku jeszcze przez 6 miesięcy, czyli łącznie przez 12 miesięcy.

Ważne jest, że po wstąpieniu Polski do Unii możemy sumować okresy zatrudnienia. Oznacza to, że do okresu uprawniającego do zasiłku, zalicza się także okresy zatrudnienia lub ubezpieczenia w innych państwach UE oraz krajach EOG. W tym przypadku sumowaniu podlegają wyłącznie okresy ubezpieczenia lub zatrudnienia w ramach stosunku pracy, czyli umowy o prace. Zasada ta nie dotyczy więc osób pracujących na własny rachunek. Czyli jeśli nasz Kowalski 5 lat pracował w Niemczech, wrócił do kraju i podjął pracę, niestety po 4 miesiącach został zwolniony. Wystąpił do urzędu pracy o przyznanie mu prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Gdyby nie istniała zasada sumowania okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, Kowalski nie uzyskałby prawa do zasiłku, bo miał za krótki staż pracy (nie spełniał warunku posiadania minimum 12 miesięcy zatrudnienia w ostatnich 18 miesiącach). Jednak Kowalski ma łącznie 5 lat i 4 miesiące zatrudnienia, zatem spełnia krajowe wymogi przyznania prawa do polskiego zasiłku. Ponieważ w ostatnim okresie zatrudnienia pracował w Polsce, nie ma przeszkód do przyznania i wypłaty polskiego zasiłku dla bezrobotnych.

Przepisy unijne mówią, że dostajemy zasiłek, jeśli spełniamy wszystkie wymogi w państwie, w którym ostatnio pracowaliśmy, zgodnie z danym prawem. Gdy stracisz pracę np. w Szwecji, twoje prawo do zasiłku i jego wysokość zostaną określone według prawa szwedzkiego, a więc według ustawodawstwa kraju, w którym tracisz pracę. Oczywiście tu też obowiązuje zasada sumowania okresów zatrudnienia oraz transferu zasiłku.

Wysokość zasiłku zależy od prawa danego kraju. Pod uwagę mogą być brane różne czynniki: wiek bezrobotnego, tego czy już dostawał zasiłek i przez jaki czas, czy ma osoby na utrzymaniu i ile, sytuacji ekonomicznej, tego jak długo pracował i czy opłacał składki. Każdy kraj bierze pod uwagę inny staż pracy. W Unii zasiłek nalicza sie na dwa sposoby: świadczenie
w stałej wysokości, bez względu na zarobki - o jego wysokości decyduje prawo kraju, który będzie wypłacał świadczenie; zasiłek o zmiennej wysokości, wyliczony od sumy ostatnich zarobków.

Przed wyjazdem bezrobotny powinien w Wojewódzkim Urzędzie Pracy wystąpić o wydanie następujących zaświadczeń:

• Formularze z serii 300
  dotyczą świadczeń z tytułu bezrobocia i są stosowane przez właściwe instytucje rozpatrujące uprawnienia do zasiłków - w przypadku Polski są to wojewódzkie urzędy pracy.
  
• Formularz E 301
  www.apraca.pl/biwu/FORMULARZ_E301PL.doc - zaświadczenie dotyczące okresów zaliczanych podczas przyznawania zasiłku dla bezrobotnych.
  
• Formularz E 302
  www.dwup.pl/kszs/files/e302.zip - dotyczy członków rodziny osoby bezrobotnej, którzy muszą być uwzględnieni przy naliczaniu świadczeń.
  
  Jest on wydawany wyłącznie w przypadku tych państw członkowskich, których ustawodawstwo uzależnia wysokość świadczeń z tytułu bezrobocia od liczby członków rodziny, tak jest m.in. w Belgii. Jeżeli stanowi tak ustawodawstwo państwa, w którym starasz się o zasiłek, musisz uwzględnić członków rodziny także wtedy, gdy zamieszkują oni na terytorium innego państwa unijnego, a wiec np. zostali w Polsce.
  
  Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy inna osoba z twojej rodziny ma prawo do świadczeń z tytułu bezrobocia i członkowie rodziny byli uwzględnieni przy wyliczaniu wysokości tego świadczenia.
  
  Formularz E 302 jest ważny przez 12 miesięcy od dnia wystawienia.
  
• Formularz E303/0, 303/1, 303/2, 303/3, 303/4, 303/5
  www.dwup.pl/kszs/files/e303.zip - zaświadczenie dotyczące zachowania prawa do świadczeń dla bezrobotnych - służy do potwierdzania okresów uprawnienia do zasiłku i jego wysokości przy transferze zasiłku do innych krajów celem poszukiwania pracy.