Wprawdzie zasugerowalam sie tytulem w innym zupelnie kontekscie, ale zaciekawila mnie weekendowa publikacja BBC i postanowilam ja tutaj przeniesc (tlumaczenia z Google Translate dla tych ktorzy nie mowia biegle po angielsku a chcieliby przeczytac i byc moze podreperowac tez slownictwo).

Moze ktos zamiesci inne znalezione w mediach pozytywne publikacje o Polakach w uk...

http://www.bbc.co.uk/news/stories-42283531

When edward "Edek" Hartry and his wife Teresa designed and built their family home near woking, they created a daringly modern building full of light.

Their glass and timber home stood out among the red-brick tudor revival architecture of stockbroker surrey - simple, open-plan and translucent.

It was the 1950s. young architects were in the vanguard of imagining a new, post-war britain.

The Hartrys though had more reason than most to believe that life could no longer rely upon old blueprints.

Kiedy edward "Edek" Hartry i jego żona Teresa zaprojektowali i zbudowali swój dom rodzinny w pobliżu woking, stworzyli śmiały nowoczesny budynek pełen światła.

Ich szklany i drewniany dom wyróżniał się wśród architektury maklera giełdowego surrey - czerwonej cegły, w stylu tudorów - prosty, otwarty i półprzezroczysty.

To było w latach 50. xx wieku. młodzi architekci byli w awangardzie wyobrażania sobie nowej, powojennej wielkiej brytanii.

Hartrysowie mieli jednak więcej powodów, niż wierzyc, że życie może już polegać na starych planach.



they were both polish by birth, making futures as naturalised british citizens after a war that had made a graveyard of their country.

edward, known always as edek, spoke perfect english. he didn't talk much about the past, but that was not remarkable in that time and place.

he was busy with life, his children, his job, his sports cars.

oboje byli polakami od urodzenia, budujacy przyszlosc naturalizowanymi obywatelami brytyjskimi po wojnie, która ich ojczyzne zamieila w cmentarz.

edward, znany zawsze jako edek, mówił doskonale po angielsku. nie mówił zbyt wiele o przeszłości, ale to nie było zaskakujace w tamtych czasach.

był zajęty życiem, dziećmi, pracą, sportowymi samochodami.





Edek's suitcase

Edward died in 1967, Teresa in 2002.
Iit was not until then that their daughter krystyna found a small suitcase full of papers that revealed her father, his story and his art.

Edward Hartry was born Edward Henrik Herzbaum in 1920, son of a Polish Jewish family then living in Vienna.

The Herzbaums moved back to Poland in the 1930s and settled in Lodz, where Edward enrolled as an architecture student.

Walizka Edka

Edward zmarł w 1967 roku, Teresa w 2002 roku.

Dopiero wtedy ich córka Krystyna znalazła małą walizkę pełną papierów, które naswietlily jej ojca, jego historię i sztukę.

Edward Hartry urodził się w 1920 r. jako Edward Henrik Herzbaum, syn polskiej rodziny żydowskiej mieszkającej wówczas we Wiedniu.

Herzbaumowie wrócili do Polski w latach 30. i osiedlili się w Łodzi, gdzie Edward zapisał się na studia architektury.





He was 19 when nazi Germany and Stalin's Soviet Union launched almost simultaneous invasions and tore up Poland between them, in 1939.

Edward's mother feared for her only child and sent him eastwards to hide in the city of Lvov.

Agents from the NKVD- the soviet secret police - caught Edward in June 1940.

He was one of more than a million Polish men, women and children forced into cattle trains and deported in order to obliterate the polish state.

Miał 19 lat, gdy hitlerowskie Niemcy i Związek Radziecki Stalina rozpoczęły niemal równoczesne najazdy i rozerwały Polskę między siebie w 1939 roku.

Matka Edwarda obawiała się o swoje jedyne dziecko i wysłała go na wschód, by ukrył się we Lwowie.

Agenci NKVD- sowieckiej tajnej policji - złapali Edwarda w czerwcu 1940 r.

Był jednym z ponad miliona polskich mężczyzn, kobiet i dzieci zmuszonych do pociągów dla bydła i deportowanych w celu unicestwienia państwa polskiego.



Quickly and secretly, the NKVDmurdered 20,000 Polish officers, scholars and other figures of standing - burying them in the forests of katyn.

But most people were despatched to labour camps and prisons - mainly in the most remote parts of the soviet union.

Edward was sent to the Volga river, where he laboured as a logger and at a hydro-electric plant.

Edek's long journey

His diary reveals grotesque brutality, starvation and torture as routine.

It was impossible for him to draw at the time. Edward's pen and ink studies of this desperate period come from memory.


Szybko i potajemnie nkwd zamordowało 20 000 polskich oficerów, uczonych i innych postaci stojących - grzebiąc ich w lasach Katynia.

Większość ludzi została wysłana do obozów pracy i więzień - głównie w najbardziej odległych częściach Związku Radzieckiego.

Edward został wysłany na Wołgę, gdzie pracował jako drwal i elektrownia wodna.

długa podróż edka

Jego dziennik ukazuje groteskową rutynowa brutalność, głód i tortury.

Nie można było go wtedy narysować. długopisy i atramentowe studia edwarda z tego rozpaczliwego okresu pochodzą ze wspomnien.



When Germany stormed into the Soviet Union in june 1941, Stalin released the surviving Poles - who were now allies.

Edward made his way thousands of kilometres south into central Asia to join a mass of weak and starved men, women and teenagers.

They became a pPolish army in exile, led by gen Wladyslaw Anders.

Kiedy Niemcy wkroczyły do ​​Związku Radzieckiego w czerwcu 1941 r., stalin wypuścił ocalałych polaków - którzy byli teraz sojusznikami.

Edward przejechał tysiące kilometrów na południe, do azji Środkowej, by dołączyć do masy słabych i zagłodzonych mężczyzn, kobiet i nastolatków.

Stali się polską armią na wygnaniu, dowodzoną przez gen. Władysława Andersa.



"I've managed to buy a sketch book and some paints and i am making some sketches of the mountains," Edward wrote, bowled over by the colours, the heat and the landscape.

"Udało mi się kupić szkicownik i trochę farb i robię szkice gór" - pisał Edward, oczarowany kolorami, gorącem i krajobrazem.



"The paints are not very good, the sketch book is made from terrible paper, so the sketches are even worse, but maybe someday I will be able to do some work based on them."

"farby nie są bardzo dobre, szkicownik jest zrobiony z okropnego papieru, więc szkice są jeszcze gorsze, ale może kiedyś będę mógł na nich popracować."



The Anders army sailed across the caspian sea out of the ussr to Iran, and from there served in Palestine, Iraq and Egypt alongside British forces through 1942 and 1943.

Iraq dazzled Edward.

"here I would probably not use paints but would switch to ink. such bright contrasts are better rendered by graphics.

Armia Andersów przepłynęła przez morze Kaspijskie z ZSSR do Iranu, a stamtąd służył w Palestynie, Iraku i Egipcie wraz z siłami brytyjskimi w latach 1942 i 1943.

Irak oślepił Edwarda.

"tutaj prawdopodobnie nie używałbym farb, ale przestawiłbym się na atrament. takie jasne kontrasty lepiej przedstawiaja sie w grafice.



"I have never before seen red, orange or purple mountains and I have seen so many green, yellow and brown skies," wrote Edward in Palestine.

"nigdy wcześniej nie widziałem czerwonych, pomarańczowych lub fioletowych gór i widziałem tak wiele zielonego, żółtego i brązowego nieba" - pisał Edward w Palestynie.


In 1944, the Anders Army was deployed to Italy, where it would fight the battle of its life, at Monte Cassino, the hill-top monastery that guarded the way to Rome.

Allied armies of many lands had already mounted three bloody assaults on Cassino and dropped thousands of tonnes of bombs.

On 12 may 1944, the Poles and other allied armies finally drove the Germans out.

W 1944 r. armia Andersa została wysłana do Włoch, gdzie miała walczyć w bitwie o jej życie, na Monte Cassino, na szczycie klasztoru, który strzegł drogi do Rzymu.

Sprzymierzone armie wielu krajów dokonaly juz trzech krwawych atakow na Cassino i zrzuciły tysiące ton bomb.

12 maja 1944 r. Polacy i inne armie sprzymierzone ostatecznie wyparły Niemców.

The road to Rome was open. the polish flag flew from the monastery. the hillside was littered with the dead.

Droga do Rzymu była otwarta. Polska flaga powiala z klasztoru. zbocze zalegalo zmarłymi.



"crushed stone, stumps of trees, shattered ammunition cases, helmets shot through, bloody bandages," Edward wrote.

"bomb craters into which a two-storey building would fit, burnt-out tanks and pieces of artillery with barrels twisted like pasta."

"all these things create an image which is more theatrical and concentrated than in any movie or painting."

"skuszony kamień, kikuty drzew, roztrzaskane skrzynie z amunicją, przestrzelone hełmy, zakrwawione bandaże" - pisał Edward.

"kratery z bombami, w które zmieściłby się dwupiętrowy budynek, wypalone czolgi i kawałki artylerii z lufami skręconymi jak makaron".

"wszystkie te rzeczy tworzą obraz bardziej dramatyczny i skoncentrowany niż w jakimkolwiek filmie czy obrazie".

Edward's sketchbooks became filled with intimate drawings of his comrades as the war drew to a close.

These would be the last few months the soldiers of the Anders Army would spend together.

The Poland they knew was destroyed, many families were dead or missing.

Gdy wojna dobiegała końca, szkice Edwarda wypełniły się personalnyi rysunkami jego towarzyszy.

Bylyby to ostatnie miesiące, które żołnierze armii Andersa spędzali razem.

Polska, którą znali została zniszczona, wiele rodzin zmarło lub zaginęło.

It was in italy that Edward heard of the death of his mother in the Lodz ghetto, sometime in 1940-41.

To właśnie we włoszech edward dowiedział się o śmierci swojej matki w łódzkim getcie, w latach 1940-41.

Edward stayed on in Rome studying architecture until he moved on to the UK in 1946, along with tens of thousands of demobbed servicemen and women.

Edward pozostał w Rzymie, studiując architekturę, aż w 1946 r. przeniósł się do Wielkiej Brytanii, wraz z dziesiątkami tysięcy zdemobilizowanych żołnierzy i kobiet.

He took his degree and worked rebuilding bomb-damaged London for the Greater London council and elsewhere.

Herzbaum became Hartry, and a bundle of drawings disappeared into a brown suitcase.

His modern light-filled new home in the London commuter belt was a fresh start - a new design for living.

Uzyskał tytuł magistra i pracował nad odbudową zniszczonego przez bombę Londynu na terenie gminy Wielkiego Londynu i innych lokalizacji.

Herzbaum przemienil się w Hartry, a pakiet rysunków zniknął w brązowej walizce.

Jego nowoczesny, wypełniony światłem nowy dom w londyńskim podmiejskim pasie to nowy początek - nowy styl życia.



Edward Herzbaum/Hartry was one of a generation of Polish-British emigrates who cheated death not once but many times.

All of those who survive are now in, or approaching, their 90s.

Architects and engineers, musicians and teachers, many were instrumental in building modern Britain.

All carried deep personal losses and appalling stories of endurance, often kept secret for decades.

Edward Herzbaum / Hartry był jednym z pokolenia polsko-brytyjskich emigrantów, którzy niejednokrotnie wywineli sie śmierci.

Wszyscy, którzy przeżyli, są już w latach 90 lub blisko tego wieku.

Architekci i inżynierowie, muzycy i nauczyciele, wielu odegrało kluczową rolę w budowaniu nowoczesnej Wielkiej Brytanii.

Wszyscy nosili głębokie osobiste straty i przerażające opowieści o wytrwałości, często utrzymywane w tajemnicy przez dziesięciolecia.

http://www.lostbetweenworlds-herzbaum.com/