Rząd RP na Uchodźstwie a ratowanie Żydów

Podczas dyskusji, zorganizowanej przez JW3 przy wsparciu Ambasady RP w Londynie z okazji 80. rocznicy utworzenia polskiego rządu na uchodźstwie, eksperci skupili się na działaniach informujących świat o Holokauście oraz na dostarczaniu Żydom fałszywych paszportów Ameryki Łacińskiej przez tzw. grupę berneńską, w skład której wchodzili m.in. dyplomaci z poselstwa RP w Szwajcarii pod kierownictwem ambasadora Aleksandra Ładosia.

W panelu, prowadzonym przez dziennikarkę Jenni Frazer, wzięli udział były wieloletni dyrektor Departamentu Sprawiedliwych w instytucie Yad Vashem dr. Mordecai Paldiel, historyk stosunków polsko-żydowskich i główny konsultant naukowy wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN prof. Antony Polonsky oraz dyrektor Instytutu Pileckiego dr. Wojciech Kozłowski.

Podczas dyskusji Paldiel poinformował, że w zeszłym tygodniu wysłał list do Yad Vashem z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie decyzji i uznanie także dwóch pozostałych – poza konsulem Konstantym Rokickim – głównych uczestników grupy berneńskiej, którzy uratowali tysiące osób przed śmiercią w obozach koncentracyjnych: ambasadora Ładosia oraz jego zastępcy Stefana Ryniewicza. Rolę wszystkich trzech oraz pozostałych członków grupy podkreślił również podczas wykładu poprzedzającego dyskusję.

– To dla mnie zaszczyt móc przemawiać tu o bezinteresownych działaniach rządu, który pomimo tego, że został zmuszony do opuszczenia kraju i prowadził działania z obcej ziemi, poprzez swoje dobrze połączone kanały i sieć wysłanników niósł pomoc i nadzieję cierpiącym, dostarczając jednocześnie bezcennych informacji na temat Holokaustu wolnemu światu – powiedział Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki, który zaprezentował wydaną przez Ambasadę RP w Londynie specjalną edycję tzw. „noty Raczyńskiego”, która zaowocowała oficjalną reakcją sygnatariuszy Deklaracji Narodów Zjednoczonych, którzy 17 grudnia 1942 roku ogłosili jednocześnie w Londynie, Waszyngtonie oraz Moskwie wspólną deklarację potępiającą niemieckie zbrodnie.

Wśród gości obecnych na wydarzeniu byli ambasador Izraela Mark Regev, ocaleni z Holokaustu oraz historycy.

Podczas wieczoru zaprezentowano również wyprodukowane przez Instytut Pileckiego facsimile dokumentów z tzw. Archiwum Eissa, jednego z największych zbiorów dokumentujących działania ratunkowe polskiej dyplomacji na rzecz zagrożonych Zagładą Żydów.

Rząd RP na Uchodźstwie został utworzony 30 września 1939 r. jako prawowita kontynuacja władz II Rzeczypospolitej, zmuszonych opuścić Polskę po agresji III Rzeszy i ZSRR na nią we wrześniu 1939 r. i okupacji całego terytorium Polski przez agresorów. Rząd został najpierw odtworzony w Paryżu i Angers, a od czerwca 1940 r. miał siedzibę w Londynie.