Wiadomości

Polak na Wyspie

27/07/2019 13:13:00

Ku pamięci polskich kryptologów z II wojny światowej

W piątek 26 lipca br. w Ambasadzie RP w Londynie uroczyście przekazano ziemię z Chichester Crematorium – miejsca, gdzie rozsypane są prochy Henryka Zygalskiego i gdzie znajduje się tablica upamiętniająca polskiego matematyka i kryptologa, który przyczynił się do złamania kodu niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma” – do Panteonu Narodowego w Krakowie, miejsca spoczynku najwybitniejszych twórców narodowej sztuki, kultury i nauki.

Decyzją Kapituły Panteonu Narodowego postanowiono, iż w jednym sarkofagu zostanie złożona ziemia z okolic grobu Mariana Rejewskiego – pierwszej osoby, która złamała szyfr Enigmy i wynalazcy bomby kryptologicznej – na Powązkach, ziemia z miejsca, gdzie rozsypane są prochy Henryka Zygalskiego oraz piasek z dna Morza Śródziemnego, gdzie w okolicach Balearów utonął Jerzy Różycki, wynalazca metody pozwalającej określić wybór i ustawienie wirnika w Enigmie. Uroczystość złożenia ziemi w sarkofagu w Krakowie będzie wkomponowana w przebieg konferencji odbywającej się w stulecie istnienia Polskiego Towarzystwa Matematycznego (3-7 września). Patronat honorowy nad konferencją objął Prezydent RP Andrzej Duda.

W uroczystości w ambasadzie, która odbyła się w 80. rocznicę przekazania przez polskie Biuro Szyfrów metod łamania Enigmy brytyjskiemu i francuskiemu wywiadowi, wzięli udział m.in. krewni Zygalskiego dr Jeremy Russell i Maria Bryschak, Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki, bratanek Alana Turinga, sir Dermot Turing, oraz przedstawicielka Panteonu Narodowego Magdalena Ungeheuer.

– Jako krakowianin jestem niezmiernie dumny, że wielki polski kryptolog i wykładowca Uniwersytetu w Surrey, Henryk Zygalski, a także jego przyjaciele i wielcy polscy matematycy Marian Rejewski i Jerzy Różycki, zostaną upamiętnieni i uwiecznieni w krypcie Kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie – powiedział ambasador Arkady Rzegocki.

– Wielki wysiłek polskich matematyków i ich współpraca z Brytyjczykami i Francuzami powinny być ważnym punktem odniesienia dla budowania jeszcze bliższych stosunków między naszymi krajami i inspiracji na przyszłość. Im więcej mówimy o naszym wspólnym wysiłku podczas II wojny światowej, tym więcej ludzi się o tym dowie i mam nadzieję, że polski wkład otrzyma uznanie, na jakie zasługuje – dodał ambasador.

Henryk Zygalski urodził się w 1908 roku. W 1932 r. wraz z Marianem Rejewskim i Jerzym Różyckim opracował metodę łamania kodu Enigmy. W 1938 r., po wprowadzeniu przez Niemcy wielu zmian w Enigmie, Zygalski wynalazł tzw. „płachty Zygalskiego”, serię perforowanych arkuszy papieru, które po prawidłowym ułożeniu jeden na drugi umożliwiły dalsze rozszyfrowywanie maszyny. Gdy Niemcy zaatakowali Polskę w 1939 roku, Zygalski, Rejewski i Różycki ewakuowali się do Francji, dołączając do wywiadu wojskowego pod Paryżem, a następnie we Francji Vichy. Tam spotkali Alana Turinga, z którym podzielili się wynikami swojej pracy, która stała się punktem wyjścia do dalszych prac Turinga w Bletchley Park. Zygalski ewakuował się z Francji Vichy do Anglii w 1943 roku. Tam poznał i poślubił Berthę Blofield. Po wojnie wykładał na Uniwersytecie w Surrey aż do swojej śmierci w 1978 roku.

26 lipca 1939 r. w ośrodku polskiego radiowywiadu w Pyrach k. Warszawy polskie władze wojskowe przekazały przedstawicielom wywiadu Francji i Wielkiej Brytanii metody dekryptażu kodu Enigmy oraz po jednym egzemplarzu kopii maszyny każdemu z przyszłych aliantów.

Ambasada RP w Londynie