Felieton: Gułag. Historia alternatywna

Po zabójstwie prezydenta Adamowicza staram się unikać mowy nienawiści. Nie dlatego, że ruszyło mnie sumienie. Po prostu wiem, że zaczęło się polowanie na hejterów. W efekcie żaden podlec szkalujący przedstawicieli gatunków chronionych nie może czuć się bezpieczny. Pomyślałem, że zamiast hejcić, bezpieczniej będzie ciąć bekę. Na cięcie beki niby nie ma paragrafów. No, chyba że beka zawiera komponent nienawiści – ale ten zawsze można zawoalować z nadzieją, że umknie cenzorom. A siadł mi akurat temat jak złoto – rewizjonizm historyczny aktywistów LGBT.

Oczywiście aktywiści LGBT nie rewidują prawd o zbrodniach faszyzmu. Te były najstraszniejsze w dziejach i na świecie. Aktywiści LGBT wzięli na warsztat prawdy o Gułagu – i rzucili na temat zupełnie nowe, nieznane historykom światło. Nie uważam się wprawdzie za eksperta nauk o przeszłości, ale nad aktywistami LGBT poczułem w tym obszarze niezwykłą przewagę. I już chciałem ją wykorzystać, napędzany niską żądzą szyderstwa, ale pojawiła się przeszkoda. Przeszkoda o charakterze fundamentalnym.

Po raz kolejny przypomniałem sobie, że z lewizny beki ciąć się nie da. Lewizny, czyli tej moralnie zdekomponowanej części lewicy, którą prawacy określają mianem lewactwa, a ja nie lubię tego określenia z przyczyn głównie estetycznych. No więc z lewizny nie da się ciąć beki. Może kiedyś się dało, ale dziś już nie. Lewizna jest niebekowalna. Lewizna wynalazła fantastyczne narzędzie samoobrony, pancerz, ba!, tarczę antyrakietową, która chroni ją przed pociskami sarkazmu. Lewizna po prostu uprawia autobekę. Bekuje się sama. Tylko – jakże pojąć ten paradoks? – robi to na serio.

Można myśleć, że zwariowałem. Że tak sobie pleplam, żeby natrzaskać akapitów. Ale będę oponował. Bo sprowadzając rzecz do kwestii środków wyrazu, sprawa wydaje się prosta. Przecież beka polega zwykle na przejaskrawieniu, wyeksponowaniu groteskowych aspektów danej sytuacji, sprowadzeniu czyichś działań do absurdu. Z lewizną jest to strasznie trudne (może tyci przesadzam, twierdząc, że niemożliwe). Bo strasznie trudno jest przejaskrawić karykaturę, wydobyć groteskę z groteski, sprowadzić absurd do absurdu. To wbrew zasadom retoryki, poetyki, a nawet prawom logiki.

Wiem, że te roztrząsania nie są zbyt porywające, ale klawiatura zacina mi się z podziwu nad tą przebiegłą strategią obrony i nie przestaje wypluwać znaków w niemym zachwycie. Ale już poskramiam plaskaczem niesforny kibord i przechodzę do tego, co czytelnicy lubią najbardziej, czyli anegdotki. Anegdotka byłaby pyszna, gdyby nie miała ludobójczego posmaku. Niestety, genocyd jest rdzeniem tej historii i ponurą wróżbą na przyszłość. Sprawa dotyczy bowiem Gułagu. To rosyjski skrót, skrywający znacznie dłuższą nazwę, która w tłumaczeniu na polski brzmi: Główny Zarząd Poprawczych Obozów Pracy.

Gułag był systemem łagrów, czyli radzieckich obozów koncentracyjnych, do których zsyłano przestępców kryminalnych. „przestępców” politycznych i ludzi kompletnie niewinnych – nawet w wypaczonym sensie winy w rozumieniu sowieckim – którzy nie popełnili nie tylko przestępstwa, ale nawet „przestępstwa”. Szacunki dotyczące liczby ofiar Gułagu są różne, ale wszystkie idą w dziesiątki milionów. To znacznie więcej, niż wynoszą zbrodnie nazizmu i faszyzmu razem wziętych. Jakiekolwiek próby „rehabilitacji” tego systemu z moralnego punktu widzenia przypominają próby rehabilitacji hitleryzmu. Innymi słowy, mogą je podejmować wyłącznie jednostki nikczemne, tępe lub niezrównoważone psychicznie.