Czym jest deportacja obywateli Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego?
Deportacja coraz częściej spędza sen z powiek polskiej społeczności, i nie tylko. Często jest mylona z ekstradycją, czyli ściganiem przez Europejski Nakaz Aresztowania. Decyzja nakazująca deportację jest wydawana przez Home Office na podstawie ustawy Immigration (European Economic Area) Regulations 2016.
Kogo może spotkać deportacja do rodzimego kraju?
Olbrzymia część decyzji deportacyjnych (deportation order) jest wydawana wobec osób, które zostały skazane za popełnienie przestępstwa w Wielkiej Brytanii lub innym kraju członkowskim UE, w tym w Polsce. To samo może spotkać osoby należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z uwagi na fakt zweryfikowania ich, jako osób niebezpiecznych dla społeczeństwa, na podstawie brzmienia sekcji 23(6)(b) oraz sekcji 27 Immigration Regulations 2016.
Co mamy rozumieć przez „osoby niebezpieczne dla społeczeństwa"?
Ani sekcja 23(6)(b), ani sekcja 27 Immigration Regulations 2016 nie definiują osoby niebezpiecznej dla społeczeństwa, wskazując jednocześnie, iż decyzja o deportacji (removal) może zostać podjęta na podstawach politycznych lub bezpieczeństwa czy ochrony zdrowia publicznego.
Większość decyzji deportacyjnych wobec obywateli Unii lub EEA opiera się na konieczności ochrony bezpieczeństwa publicznego przed osobami, które zostały zweryfikowane przez Home Office jako niebezpieczne dla społeczeństwa z uwagi na popełnione przestępstwa.
Jakie są podstawy deportacji i kto o tym decyduje?
Weryfikacja osób potencjalnie zagrożonych wydaniem decyzji deportacyjnej następuje na podstawie informacji w tzw. SIS, systemie informacji sądowej, który zawiera dane o karalności osób, na podstawie przyjęcia do zakładów karnych, przy których są oddziały Home Office.
Co to jest Home Office?
Home Office to departament rządu Wielkiej Brytanii odpowiedzialny za politykę imigracyjną, bezpieczeństwo i porządek publiczny stanowiący odpowiednik Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w innych krajach. Home Office wspierane jest przez 31 agencji rządowych oraz inne organy publiczne.
W jakich okolicznościach może dojść do weryfikacji osoby karanej, czyli osoby potencjalnie zagrożonej wydaniem decyzji deportacyjnej?
Taka weryfikacja może nastąpić nawet podczas zwykłej kontroli drogowej, gdy sprawdzane są dane osobowe. Nierzadko również problemy zaczynają się na lotnisku, podczas powrotu do kraju (UK) w wyniku kontroli danych paszportowych. Jako że karalność dostępna jest w systemie, oficer Border Force zawiadamia oficera Home Office (oddziały znajdują się na lotniskach) i wówczas oficer HO podejmuje decyzję, czy wpuścić taką osobą czy też wręczyć list z odmową zezwolenia na przekroczenie granicy. Przedmiotowy list zawiera zazwyczaj krótkie i dość lakoniczne uzasadnienie decyzji wraz z pouczeniem o możliwości odwołania się do Trybunału Imigracyjnego.
Co osoba, która dostanie list od Home Office, powinna zrobić w pierwszej kolejności?
Najważniejsze w pierwszym etapie jest wskazanie okoliczności faktyczno-prawnych, tj. okoliczności dotyczących życia adresata listu od HO oraz jego rodziny, dla których Home Office miałby zaprzestać dalszych działań, prowadzących do wydania decyzji deportacyjnej oraz odpowiednich przepisów prawnych wraz z wiodącymi orzeczeniami. Należy jednak zaznaczyć, że choć przygotowanie tego pierwszego etapu jest niezmiernie istotne, w niewielkim stopniu wpływa na kierunek przyjętej polityki i wydania samej decyzji.
Czy fakt odbycia kary pozbawienia wolności przez osoby skazane załatwia sprawę i mogą one spać spokojnie?
Nie. Sam fakt odbycia kary pozbawienia wolności przez osoby skazane, czyli odzyskania czystego konta w rozumieniu sprawy karnej, nie jest żadną przeszkoda dla Home Office do podjęcia procedur deportacyjnych.
A co z osobami, wobec których nie orzeczono bezwzględnej kary pozbawienia wolności, zaś tzw. community order, czyli prace społeczne i/ lub zapłacenie grzywny? Przykładowo prowadziły rower pod wpływem alkoholu i to stało się powodem do wydania wyroku z tytułu którego są osobami karanymi.
Nie jest to przeszkodą dla wszczęcia procedur, choć częstotliwość wszczynania procedur deportacyjnych wobec tego typu osób jest mniejsza.
Liczba deportowanych Polaków do kraju z Wielkiej Brytanii stale rośnie. Według brytyjskiego rządu w 2011 roku deportowanych było 302 rodaków. W 2015 liczba ta wzrosła do 951 osób. Statystyki z roku 2017 wykazują prawie 1 250 deportacji. Czy przyczyn tej sytuacji możemy upatrywać w brexicie? Komu grozi deportacja? Dowiedz się więcej w rozmowie z polską adwokatką Aleksandrą Kowalik.
