UK: Naukowy eksperyment dla polskich dzieci

Zatem czym jest dwujęzyczność i jakiego rodzaju płyną z niej korzyści?

Od dawna staramy się znaleźć odpowiedź na pytanie, czym jest dwujęzyczność i kto może zostać nazwany osobą dwujęzyczną. Istnieje wiele propozycji zrozumienia, czym jest dwujęzyczność. Według restrykcyjnych opinii osoba dwujęzyczna powinna posiadać kompetencje językowe dwóch osób jednojęzycznych. Są też opinie bardzo liberalne, zgodnie z  którymi osobą dwujęzyczną jest każdy, kto posługuje się dwoma językami, bez względu na ich poziom opanowania. Są to bardzo skrajne podejścia i aktualnie podchodzi się do dwujęzyczności w sposób bardziej wypośrodkowany.

Czyli?

Współcześnie podkreśla się, że dwujęzycznym można być w różnym stopniu w zależności od poziomu znajomości obu języków i od tego, jak często wykorzystuje się języki w życiu codziennym. Według jednej z najpopularniejszych definicji osoba dwujęzyczna to taka osoba, która posługuje się dwoma językami na co dzień.

Dokładnie tak, jak nasze polskie dzieci w Wielkiej Brytanii.

Tak i dodatkowo czerpią z tego faktu wiele korzyści, które składają się na znajomość dwóch języków, dwóch różnych kultur. Ponadto
współczesne badania wydają się również sugerować, że dwujęzyczność może mieć pozytywny znaczenia dla procesów myślowych. Ellen Bialystok, słynna kanadyjska badaczka dwujęzyczności, wskazała, że dwujęzyczne dzieci mają lepszą giętkość poznawczą (giętkość myślenia), oznacza to, że dzieci potrafią łatwo zmieniać perspektywę w swoim myśleniu, różnie spoglądać na ten sam problem. Przewaga osób dwujęzycznych w giętkości poznawczej może być związana z treningiem językowym, który mają osoby dwujęzyczne na co dzień: muszą zmieniać języki, czyli przyjmować różne perspektywy językowe. Jednak nie wszyscy naukowcy potwierdzają te wyniki badań. Wciąż trwa wielka dyskusja naukowa, czy dwujęzyczność prowadzi do korzyści w myśleniu. W moich badaniach będę zajmować się tym zagadnieniem i zadam pytanie: czy dwujęzyczność ma znaczenie dla myślenia dzieci.

Rodzice, którzy mają zamiar wychowywać dzieci dwujęzyczne, często zadają sobie pytanie o dobry moment, aby rozpocząć proces.

Moim zdaniem dobrym wyjściem jest dwujęzyczność równoczesna, czyli wprowadzanie obu języków od urodzenia dziecka. W takiej sytuacji dziecko nabywa równolegle oba języki. Chciałabym przywołać ciekawe wyniki badań Laury Bosch i Núri Sebastiána-Gallésa wskazujące, na to że niemowlęta, mimo że same jeszcze nie mówią, to są już w pewnym sensie dwujęzyczne: rozróżniają dwa języki, którymi posługuje się ich środowisko, spośród innych języków. Dzieje się tak wówczas, gdy dzieci od urodzenia otoczone były dwoma językami.

A jeżeli dzieci są już w starszym wieku, czy istnieją wyraźne bariery dwujęzyczności?

Należy jednak pamiętać, że osobą dwujęzyczną można zostać w różnym wieku. Dzieci i dorośli mogą stać się dwujęzyczni w różnych momentach w życiu. Mając na myśli bariery, chciałabym w tym miejscu powiedzieć, o dwóch różnych sytuacjach wprowadzania dwujęzyczności: sytuacji submersji i immersji. Zjawisko submersji ma miejsce, wtedy gdy jeden z języków jest negatywnie postrzegany przez społeczeństwo. Również kultura związana z tym językiem nie jest przedstawiana jako wartościowa. W przypadku submersji osoba dwujęzyczna może przeżywać wiele problemów: wstydzić się swojego języka i swojej kultury, co może prowadzić, do tego że osoba dwujęzyczna nie chce posługiwać się swoim pierwszym językiem (np. językiem, którym posługuje się jego rodzina w domu). W takiej sytuacji drugi język zaczyna wypierać pierwszy. Dlatego tak ważne jest zapewnienie osobie dwujęzycznej sytuacji immersji, czyli pełnego „zanurzenia” w dwóch językach. Oznacza to, że osoba dwujęzyczna postrzega, że oba języki są ważne i wartościowe. Dlatego tak ważne, jest aby otoczenie dwujęzycznych dzieci szanowało oba języki i obie kultury, budując w ten sposób pozytywny obraz dwujęzyczności dziecka.