Nasze prawa po Brexicie

Wielka Brytania przestanie być członkiem UE w dniu 30.03.2019 r. chyba, że wszystkie państwa będące członkami UE wyrażą zgodę na wydłużenie negocjacji, co na tę chwilę jest bardzo mało prawdopodobne. Tym samym do 29.03.2019 r. status Polaków w Wielkiej Brytanii oraz przysługujące im prawa nie zmienią się.

W grudniu 2017 r. UE oraz Wlk. Brytania wstępnie uzgodniły szczegóły dot. ochrony praw obywateli UE oraz Wlk. Brytanii. Ustalenia te zostały opisane we wspólnym raporcie, który można znaleźć tutaj. Niektóre kwestie jak np. szczegółowe zasady nowej procedury administracyjnej dla obywateli UE muszą jeszcze zostać doprecyzowane.

Komisja Europejska opracowała także pytania i odpowiedzi związane ze statusem obywateli państw członkowskich po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE. Pytania i odpowiedzi także w języku polskim dostępne są na tej stronie.

Jednocześnie informujemy, że brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych uruchomiło specjalną stronę internetową z informacjami dla obywateli UE wz. z brexit. Można również zarejestrować tam swój adres email w celu otrzymywania aktualnych informacji.

Uzgodnione z Wlk. Brytanią zasady ogólne

Osoby przebywające legalnie w Wielkiej Brytanii w dniu wyjścia z UE będą mogły tu pozostać wraz z rodzinami pozostającymi na ich utrzymaniu. Będą musiały się zarejestrować w nowym systemie elektronicznym, przy czym osoby, które uzyskały już status stałego rezydenta będą dokonywać rejestracji bezpłatnie i na uproszczonych zasadach. Po takiej rejestracji uzyskają one nowy status (tzw. statusu osoby osiedlonej – settled status). Status osoby osiedlonej będzie odpowiednikiem dzisiejszego prawa stałego pobytu.  

Warunkiem uzyskania nowego statusu, który zagwarantuje utrzymanie obecnych praw będzie tak jak dzisiaj posiadanie 5-letniego pobytu w Wlk. Brytanii. Osoby, które przed 30.03.2019 r. będą przebywać krócej niż 5 lat będą  mogły pozostać na terenie UK do czasu upłynięcia 5 lat, po czym będą mogły wystąpić o przyznanie settled status.  

Wymóg posiadania ubezpieczenia zdrowotnego za cały okres przebywania w Wielkiej Brytanii zostanie zniesiony (Comprehensive Sickness Insurance). Władze Wielkiej Brytanii będą natomiast prosić o oświadczenie ws. karalności za przestępstwa popełnione przed przyjazdem do Wielkiej Brytanii, niemniej nie będą mogły wydalić sprawców drobnych przestępstw, których nie mogą deportować obecnie na mocy prawa UE.

Utrzymane będą obecne prawa jakie przysługują obywatelom UE w tym prawa dot. dostępu do rynku pracy, świadczeń społecznych, szkolnictwa i nauki oraz prowadzenia działalności gospodarczej.

Studenci, którzy rozpoczęli studia przez wyjściem z UE zachowają swoje prawa łącznie z zasadami dotyczącymi czesnego. Będą także mogli zarejestrować swój pobyt i pozostać w Wielkiej Brytanii legalnie po zakończeniu studiów.