Renesans Igrzysk Olimpijskich

Do 21 sierpnia, kiedy nastąpi uroczyste ich zamknięcie, będziemy świadkami rywalizacji najlepszych sportowców globu w 304 konkurencjach 28 dyscyplin. Emocje, jak dane są jedynie raz na cztery lata, wykreują nowych bohaterów, współczesnych herosów, których wyczyny podziwiać się będzie niemal w każdym zakątku globu, na wszystkich kontynentach i pod każdą szerokością geograficzną.

Igrzyska Olimpijskie, najstarsza międzynarodowa impreza na świecie, jest bez mała prawdziwym fenomenem socjologicznym. Zanim jednak prezydent Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl) Thomas Bach wygłosi tradycyjną, otwierającą igrzyska formułę: „Igrzyska czas zacząć!”, przyjrzyjmy się, jak na przestrzeni wieków funkcjonowała idea olimpijska.

Starożytne Igrzyska Olimpijskie

Swój początek ma ona w panhelleńskich igrzyskach na cześć boga Zeusa, jakie w starożytności odbywały się w Olimpii na Półwyspie Peloponeskim. Był to czas pokoju i pojednania, a na czas ich trwania zawieszano jakiekolwiek działania wojenne ogłaszając „święty rozejm”, trwający pełne dwa miesiące!

Igrzyska (podobnie zresztą jak dziś) rozgrywane były co cztery lata, a pierwsze z nich odbyły się w roku 776 p.n.e. Pierwszą dyscypliną był tzw. dromos, czyli bieg prosty, którego długość nie była z początku ściśle określona. Pierwszym jego zwycięzcą był Koroibos z Elidy. Już wówczas dużą wagę przywiązywano do tego, by rywalizacja toczyła się w duchu fair play. Każdy z uczestników rywalizacji składał przed posągiem Zeusa przysięgę, że nie dopuści się podczas zawodów oszustwa. Ci, którzy nie dotrzymywali tego słowa, za karę musieli postawić Zeusowi pomnik z opisem oszustwa, które popełnili. Sama rywalizacja była uznawana za świętą. Triumfatorzy otrzymywali w nagrodę wieniec laurowy. Ci, którzy dostąpili tego zaszczytu, stawali się sławni. Stawiano im pomniki, na ich cześć pisano wiersze pochwalne. Z dyscyplin wówczas uprawianych najważniejszy z czasem był bieg na dystansie 1 lub kilku stadionów (ok. 192,27 metry). Oprócz niego dużą popularnością cieszyły się wyścigi zaprzęgów konnych. Jednak z racji tego, iż konie były w owym czasie towarem jedynie dla zamożnych, tylko oni mogli więc brać udział w rywalizacji. W tej z kolei – co ciekawe – występowano nago. Wobec tego publiczność mogli tworzyć jedynie mężczyźni wolni. Jak widać, dla kobiet niestety to nie był najlepszy czas...

Dziewczęta w igrzyskach uczestniczyć nie mogły, a mężatki musiały opuścić Olimp na czas trwania zawodów, który wynosił pięć dni. Z kolei ta z pań, która chciałaby złamać ów zakaz, musiała się liczyć z tym, że w przypadku złapania jej czekała na nią... kara śmierci.

Igrzyska zostały jednak zakazane w roku 393. Uczynił to cesarz Teodozjusz I Wielki, ponieważ uznał je za przejaw kultu bogów, co było zabronione.

Idea Pierre de Coubertina

Przez wiele stuleci idea igrzysk właściwie nie istniała. W różnych częściach świata pielęgnowano jedynie rozmaite, miejscowe tradycje dość luźno związane z profesjonalną rywalizacją. Jednak sytuacja ta zaczęła się zmieniać w XIX wieku. W Europie zaczęły powstawać stowarzyszenia kulturalne, które za jeden z głównych celów stawiały sobie wysiłek fizyczny. Dobrym przykładem jest tu intensywny rozwój futbolu, którego kolebką są oczywiście Wyspy Brytyjskie, choć sam futbol dyscypliną olimpijską miał zostać znacznie później.

Ojcem nowożytnych igrzysk jest francuski baron, Pierre de Coubertin (1863–1937). Już w roku 1888 zaprezentował on w Paryżu po raz pierwszy projekt olimpijski własnego autorstwa. W kolejnych latach starał się intensywnie zainteresować ideą innych.

W 1892 roku na Sorbonie podczas obchodów uczczenia rocznicy Unii Francuskich Stowarzyszeń Atletycznych zaproponował on wznowienie szlachetnej idei rywalizacji pod nazwą igrzysk olimpijskich. I jeszcze wówczas propozycja ta została przyjęta dość chłodno. Jednak już rok później zwołana została specjalna komisja ds. przygotowania kongresu sportowego, na której, jak się okazało, miano podjąć decyzje, które były kamieniem milowym wskrzeszenia idei olimpijskiej. W składzie komisji znalazł się jej inicjator, Pierre de Coubertin.

W 1893 i 1894 roku odbyły się w Nowym Jorku i Londynie dwie narady komisji i podczas drugiej z nich postanowiono zwołać w dniach 16-24 czerwca Międzynarodowy Kongres Sportowy. Na nim to zaś podjęto ostateczną decyzję o organizacji nowożytnych igrzysk sportowych oraz jednocześnie ustanowienia Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, na którego czele stanął oczywiście Pierre de Coubertin, a także amatorskich zasad „olimpijskiego współzawodnictwa sportowego”. Co się zaś tyczy MKOL – najważniejszej organizacji sportowej świata, dzięki wysiłkom de Coubertina (który sekretarzem generalnym był do roku 1896, natomiast aż do roku 1925 piastował on funkcję jego przewodniczącego), od 1915 roku ma ona stała siedzibę w Lozannie, w pięknym pałacyku Mon Repos.