90 faktów na 90. urodziny

Wczesne lata

Królowa urodziła się o godz. 2.40 rano, 21 kwietnia 1926 r. przy 17 Bruton Street w londyńskiej dzielnicy Mayfair.
Była pierwszym dzieckiem księcia i księżnej Jorku, późniejszego króla Jerzego VI i królowej Elżbiety.
W chwili narodzin była trzecia w kolejce do tronu, po księciu Walii Edwardzie (późniejszy król Edward VIII) i swoim ojcu. Jednak nikt nie oczekiwał, że książę Jorku zostanie królem, a Elżbieta królową).
Księżniczka Elżbieta została ochrzczona w prywatnej kaplicy pałacu Buckingham.
Imię Elżbieta otrzymała po matce, a dwa kolejne imiona po pra-prababce ze strony ojca, Aleksandrze, i babce również ze strony ojca, Marii.
Pierwsze lata życia księżniczka spędziła w domu przy 145 Piccadilly w Londynie, nieopodal Richmond Parku.
Kiedy miała sześć lat, rodzina przeprowadziła się do Windsoru.
Księżniczka i jej młodsza siostra Małgorzata uczyły się w domu.
Nauczycielami ich obu byli ojciec księżniczek oraz Henry Marten, zastępca rektora w Eton. Religii uczył ich arcybiskup Canterbury.
Księżniczka Elżbieta nauczyła się tez francuskiego od licznych francuskich i belgijskich guwernantek.
W wieku 11 lat Elżbieta wstąpiła do harcerstwa (Girl Guides), a później została członkinią organizacji kadetów morskich (Sea Rangers).
W 1940 r., w szczycie nalotów, młode księżniczki przeniesiono do zamku w Windsorze, gdzie spędziły większość wojny.

Królewski romans

Królowa jest pierwszą monarchinią w historii wielkiej Brytanii, która obchodziła Diamentowe Gody – 60 rocznicę ślubu.
Księżniczka Elżbieta i książę Filip spotkali się po raz pierwszy na ślubie kuzynki Filipa, księżniczki Mariny z Grecji i wuja Elżbiety, księcia Kent.
Zaręczyny Elżbiety i Filipa ogłoszono 7 lipca 1947 r. Książę Filip, który służył w brytyjskiej marynarce, przyjął obywatelstwo brytyjskie i nazwisko brytyjskich kuzynów swojej matki – Mountbatten. Księciem Edynburga został po ślubie.
Platynowo-złoty pierścionek zaręczynowy został wykonany przez firmę jubilerską Philip Antrobus Ltd, z diamentów pochodzących z tiary matki Filipa.
Książę Filip miał dwa wieczory kawalerskie w wieczór poprzedzający ślub – pierwszy w Dorchester, z udziałem prasy, i drugi dla przyjaciół w Belfry Club.
Królowa i książę Edynburga pobrali się w Opactwie Westminsterskim 20 listopada 1947 r. o godz. 11.30.
W ceremonii ślubnej uczestniczyło 2000 zaproszonych gości.
Królowa miała sześć druhen: księżniczkę Małgorzatę, księżniczkę Aleksandrę z Kent, Lady Caroline Montagu-Douglas-Scott, Lady Mary Cambridge, Lady Elizabeth Lambart, Pamelę Mountbatten, Margaret Elphinstone i Dianę Bowes-Lyon.
Paziów było dwóch: książę William z Gloucester (5 lat) i książę Michael z Kent (również 5 lat).
Suknię ślubną królowej zaprojektował sir Norman Hartnell.
Materiał na suknię został utkany przez firmę Winterthur Silks Limited z jedwabiu chińskich jedwabników z zamku Lullingstone.
Welon królowej został wykonany z tiulu, a przytrzymywała go diamentowa tiara wykonana w 1919 r. dla królowej Marii; diamenty pochodziły z podobnej tiary podarowanej królowej Marii w 1893 przez królową Wiktorię w prezencie ślubnym.
Jedynym miejscem w opactwie, które nie zostało pokryte dywanem był grób Nieznanego Żołnierza. Dzień później ślubny bukiet księżniczki został złożony na tym grobie.
Obrączkę ślubną wykonano z zarodka walijskiego złota z kopalni Clogau St David’s.
Do Buckingham Palace przyszło 10 000 telegramów z gratulacjami. Młoda para otrzymała ponad 2500 prezentów z całego świata.
Wśród prezentów znalazła się biżuteria od królewskiej pary, solniczka od królowej, regał na książki od królowej Mary i kosz piknikowy od księżniczki Małgorzaty.
„Ślubne śniadanie” (a raczej lunch) miało miejsce po ceremonii w Buckingham Palace.
W podróż poślubną młoda para zabrała należącego do przyszłej królowej pieska corgi — Susan.
Noc poślubną spędzili w Broadlands w Hampshire, u wujostwa Filipa. Na drugą część podróży poślubnej udali się do Birkhall.
Na początku 1948 r. Elżbieta i Filip wynajęli swój pierwszy małżeński dom — Windlesham Moor w Surrey, w pobliżu Windsoru.
Mieszkali w nim aż do 4 lipca 1949 r., kiedy to przeprowadzili się do Clarence House.
Książę Edynburga po ślubie kontynuował karierę wojskową, uzyskując stopień komandora podporucznika i dowodząc fregatą HMS Magpie.

Jej Wysokość Elżbieta

Chociaż Filip był mężem królowej, nie został koronowany podczas ceremonii w 1953 r. Jako pierwszy złożył natomiast hołd Jej Wysokości.
Książę Filip towarzyszył królowej w podróżach zagranicznych i publicznych wystąpieniach — po raz pierwszy w czasie podróży pokoronacyjnej, kiedy to para odwiedziła Bermudy, Jamajkę, Panamę, Fidżi, Wyspy Tonga, Nową Zelandię, Australię, Wyspy Cocos, Cejlon, Aden, Ugandę, Libię, Maltę i Gibraltar, pokonując dystans 43 618 mil.
Koronacja odbyła się 2 czerwca 1953 r. w opactwie westminsterskim. Ceremonię poprowadził arcybiskup Canterbury.
Po koronacji królowa objechała najpierw cały Londyn, a następnie odwiedziła Szkocję, Irlandię Północną i Walię.
Królowa i książę Edynburga mają czworo dzieci: Karola, Annę, Andrzeja i Edwarda.
Gdy królowa urodziła księcia Andrzeja, została pierwszą panującą, która wydała na świat potomka od czasów królowej Wiktorii, której najmłodsza córka urodziła się w 1857 r.
Królowa i książę Filip mają ośmioro wnucząt i pięcioro prawnucząt.

Królewskie przemówienia

Królowa przemówiła do narodu w każde Boże Narodzenie z wyjątkiem 1969 r., kiedy to zdecydowała, że rodzina królewska gościła na wizji zbyt często (w tym roku BBC opublikowała dokument „Rodzina królewska”, pokazujący życie panujących „od kuchni”).
W swoim przemówieniu z 1991 r. królowa ukróciła pogłoski o abdykacji, oświadczając, że zamierza nadal panować.
W 1992 r. gazeta The Sun opublikowała pełny tekst przemówienia królowej dwa dni przed jego emisją. Na przeprosiny wydawca wpłacił 200 000 GBP na rzecz organizacji charytatywnej pod patronatem królowej.
Dziadek królowej, król Jerzy V, jako pierwszy przemówił w święta do poddanych w 1932 r. na antenie radia z Sandringham.
Jerzy V początkowo nie miał zaufania do bezprzewodowego medium, ale ostatecznie zdecydował się pójść z duchem postępu.
W 1936 r. i 1938 r. nie było transmisji, ale od 1939 r. świąteczne przemówienia stały się tradycją.
W 2010 r. królowa po raz pierwszy przemówiła z Hampton Court Palace.
Wszystkie przemówienia królowa pisze sama, odnosząc się do przekonań religijnych, bieżących wydarzeń i własnych doświadczeń.

Zainteresowania i hobby

Od dzieciństwa Elżbieta kocha zwierzęta. Fascynuje się zwłaszcza końmi, które od lat hoduje. Często gości na wyścigach, by oglądać swoich podopiecznych.
Zawsze ogląda Derby w Epsom, klasyczny brytyjski wyścig, i Summer Race Meeting w Ascot, na którym rodzina królewska spotyka się od 1911 r.
Konie królowej wielokrotnie wygrywały wyścigi w Ascot — w 1957 r. w tygodniu Ascot aż cztery konie ze stajni królowej zdobyły złote medale.
Królowa lubi również spacery po okolicy i wyprowadzanie labradorów, które są hodowane w Sandringham.
Mniej znanym hobby królowej jest szkocki taniec narodowy. Co roku podczas pobytu w Balmoral Castle wyprawia bal dla sąsiadów, pracowników zamku i członków lokalnej społeczności.
Królowa jest jedyną osobą w kraju, która może prowadzić samochód bez prawa jazdy i bez rejestracji.
Nie ma również paszportu!
Królowa patronuje ponad 600 organizacjom charytatywnym.
Aby formalnie powitać królową, mężczyźni powinni skłonić głowę, a kobiety dygnąć.
Do królowej należy zwracać się „Jej Wysokość” lub „Ma’am”.