Niezwykłe wydarzenie na niebie – tranzyt Merkurego 2016

Jak obserwować

Merkury rozpocznie drogę na tle tarczy Słońca od punktu położonego z lewej strony tarczy, nieco poniżej jej połowy. Będzie poruszał się po linii ukośnej w prawo i lekko w dół.

Tranzytu nie będzie można jednak zobaczyć gołym okiem. Kątowa średnica tarczy planety wyniesie tylko 12 sekund łuku. Jest jedna piąta rozmiaru kątowego Wenus, podczas jej tranzytu 6 czerwca 2012. Na nic więc zdadzą się domowe sposoby, które były skuteczne choćby w czasie ubiegłorocznego zaćmienia Słońca. Odymione szkła, klisze fotograficzne, płyty komputerowe czy maski spawalnicze należy zostawić tym razem w domu.

Zbliżające się wydarzenie, to idealna okazja do podjęcia decyzji dla osób myślących o zakupie jakiegokolwiek sprzętu obserwacyjnego typu lornetki, lunety, teleskopy.

Lornetki

Posiadacze lornetek muszą przede wszystkim zaopatrzyć się w filtry słoneczne (szklane wizualne lub foliowe typu ND 5), z odpowiednimi oprawami, dopasowanymi do średnic obiektywów. W ten sposób można będzie bezpiecznie spojrzeć na Słońce i poszukać tam Merkurego. Przy czym również w lornetkowych powiększeniach niedoświadczony obserwator może pomylić planetę z jakąś grupą plam słonecznych, jeśli te akurat będą obecne na tarczy w dniu tranzytu.

Nigdy nie należy wykorzystywać lornetek (jak również innego sprzętu, lunet, teleskopów) z filtrami zakładanymi na okular. Nawet jeśli takie filtry kupiliśmy w zestawie ze sprzętem. Światło Słońca jest na tyle silne, że może spowodować pęknięcie, przepalenie się filtra okularowego i w ułamku sekundy na trwałe pozbawić obserwatora wzroku.

Lornetkę, która nie ma filtru na obiektywie, możemy bezpiecznie używać tylko do rzutowania obrazu Słońca na ustawiony za okularem ekran. Taką obserwację trzeba oczywiście wcześniej przygotować, najlepiej z użyciem statywu do lornetki oraz stojaka na ekran. Najlepsze efekty daje w takim przypadku ekran z jednolitym białym, błyszczącym tłem. Przy poszukiwaniu odpowiedniego ustawienia lornetki należy bezwzględnie pamiętać, że nie wolno robić tego patrząc jak zwykle w jej okulary. Jedyna bezpieczna metoda, to ręczne sterowanie lornetką i obserwowanie na ekranie za lornetką, czy udaje nam się skierować urządzenie dokładnie na Słońce.

Lunety, teleskopy

Dysponując lunetą lub teleskopem o średnicy obiektywu (zwierciadła) zaledwie 10 cm i powiększeniach w granicach od 50 do 200 razy, uzyskamy w okularze już satysfakcjonujący obraz Merkurego, w postaci wyraźnej kropki, odróżniającej się od ewentualnych plam słonecznych. Plamy słoneczne mogą zresztą osiągać o wiele większe rozmiary na tarczy niż Merkury. Oczywiście mówimy tu, tak jak w przypadku lornetki, o sprzęcie z zamontowanym na stałe, na obiektywie, profesjonalnymi filtrami słonecznymi.

Sprzęt bez filtrów możemy bezpiecznie używać do rzutowania obrazu Słońca na ekran - tak jak w przypadku lornetek.