Debata o Polsce

Debata w Strasburgu to druga (obok działalności Komisji Europejskiej, która 13 stycznia wszczęła procedurę kontroli praworządności) forma nacisku Unii Europejskiej na Polskę rządzoną przez Prawo i Sprawiedliwość.

Przed rozpoczęciem debaty

Przed debatą premier Beata Szydło spotkała się w Strasburgu z polskimi eurodeputowanymi w celu wypracowania ewentualnego wspólnego stanowiska. Do porozumienia nie doszło, europosłowie PO wyszli ze spotkania przed jego zakończeniem.

Wg kuluarowych plotek, europosłowie PO zawczasu przygotowali projekt rezolucji PE, która ma wzywać rząd i prezydenta Polski, do wycofania się z dokonanych zmian w sprawie mediów publicznych i Trybunału Konstytucyjnego. Czyli w praktyce do powrotu do sytuacji sprzed wygranych wyborów. Podczas debaty taki projekt rezolucji jednak się nie pojawił.

Przed debatą polski rząd wystosował list do parlamentarzystów. Miał on charakter prezentacji. Podkreślono w niej, że rząd PiS ma największą legitymację społeczną do sprawowania władzy od czasu powstania wolnej Polski, co przekłada się na 235 mandatów w Sejmie. W sprawie Trybunału Konstytucyjnego materiał pokazuje, że przed zmianami dokonanymi przez PiS stosunek sędziów wybranych głosami PO-PSL do PiS wynosił 14 do 1, a po najnowszych zmianach wynosi on 9 do 6 i nadal na korzyść PO-PSL.

Poprzednim rządom prezentacja zarzuca wyrzucenie do kosza łącznie pięciu milionów głosów Polaków zebranych w ramach obywatelskich projektów ustaw dotyczących lasów państwowych, obowiązku szkolnego dla sześciolatków, czy wieku emerytalnego.

Mediom publicznym funkcjonującym pod rządami PO-PSL zarzucono negatywną kampanię wymierzoną przeciwko Prawu i Sprawiedliwości polegającą m.in. na niesprawiedliwym podziale czasu antenowego, nieadekwatnie do społecznej popularności wszystkich opcji politycznych.

Materiał przygotowany przez  rząd polski z okazji debaty, zaprezentowały polskie strony internetowe. Znajduje się on tutaj.

Własny list do PE wystosował też Komitet Obrony Demokracji wspierany przez obecną opozycję. Brak w nim konkretnych wyliczeń mogących pozostać w opozycji do prezentacji rządowej. Treść odwołuje się do potrzeby przestrzegania demokracji w Polsce, jednak bez szczegółowo zdefiniowanych pojęć i przykładów. Treść listu można znaleźć tutaj.

Porównanie zawartości merytorycznej materiału pochodzącego od rządu RP i od opozycji, pozostawiamy naszym czytelnikom.

Właściwa debata

Debatę otworzył przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz (Niemcy) - Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (S&D), który jeszcze niedawno mówił o „putinizacji Polski".

Następnie głos zabierali:

Bert Koenders - minister spraw zagranicznych Holandii:
Nawiązał do tego, że w Europie pojawiały się straszne dyktatury w przeszłości. Nie ma do nich powrotu. Żaden kraj nie jest bez skazy w sprawie demokracji. Kraje powinny przyznawać się do błędów i naprawiać sytuację, gdy tego wymaga.
Polska cierpiała, była okupowana, grabiona i niszczona, polscy żołnierze brali udział m. in. w wyzwoleniu Holandii, za co jest im wdzięczny.
Teraz jednak rząd polski podjął działania zmierzające do zamachu na niezawisłość sądów oraz na wolność i pluralizm w mediach.

Frans Timmermans (Holandia) - I wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej:
Powody dla których Komisja Europejska zajmuje się sprawą Polski:
1.Wydarzenia w sprawie Trybunału Konstytucyjnego i sposób mianowania w nim sędziów. Polska nie wprowadziła w życie wyroków TK. Sejm polski 28 grudnia 2015 uchwalił poprawkę do ustawy o TK, co uczyniło  orzekanie w Trybunale bardzo skomplikowanym.
2.W Polsce wprowadzono nowe prawo medialne, które nie respektuje praw podstawowych: prawa do wolności słowa i prawa do pluralizmu w mediach.

Poprzez te prawa krajowe wolności obywateli są zagrożone, dlatego Komisja Europejska zdecydowała się działać. KE jest zainteresowana pozostawieniem Trybunału w Polsce w sposobie organizacji sprzed zmian dokonanych przez  PiS.

Skorzystamy z procedury w celu naprawienia sytuacji w Polsce. Nie będzie jednak automatyzacji kroków, KE będzie to robić w dialogu z rządem Polski. Komisja respektuje suwerenność Polski jako państwa, ale będzie się domagać realizacji swoich ocen i postanowień.

Beata Szydło - premier RP:
Opowiem w Parlamencie Europejskim o Polsce. Chcę rozwiać wątpliwości co do zmian wprowadzanych w Polsce. Nasi obywatele powierzyli nam władzę w Polsce i wiedzieli jakich zmian chcemy dokonać. W Polsce wolność, równość, sprawiedliwość i suwerenność to wartości cenne ponad wszystko. Na ich podstawie rozwijamy Polskę. Polska jest częścią Unii Europejskiej w takim samym znaczeniu jak inne państwa. Z bólem odbieramy niesprawiedliwe głosy płynące z Unii Europejskiej. Uważamy, że to z powodu złej woli lub niedoinformowania o sytuacji w Polsce.
Polska przez dziesiątki lat walczyła o prawo do własnej państwowości, wywalczyła ją sobie i nie da jej sobie odebrać. Polacy jesienią 2015 roku wybrali nasz program, program Prawa i Sprawiedliwości. Nasz program skierowany jest do tych, którym w naszym kraju nie najlepiej się żyje. Polska ma problem niskich zarobków i bezrobocia wśród młodych ludzi. Emeryci wydają połowę dochodów na leki, a dzieci z niektórych rodzin jedyny ciepły posiłek jedzą w szkole. Wielu Polaków jest pominiętych w procesie transformacji. Nasz program wychodzi naprzeciw tym ludziom. Wzorujemy się na innych państwach Unii Europejskiej. Chcemy dla Polaków równych szans w dostępie do dzisiejszego świata. Polacy nam zaufali. Obiecaliśmy im wprowadzenie DOBREJ ZMIANY i realizujemy tę zmianę.
Zmiany te wprowadzamy zgodnie z naszym, polskim prawem. Chcemy równych szans dla wszystkich Polaków w naszym kraju.
Konstytucja dla Polaków to świętość, mieliśmy ją jako pierwsi w Europie. Nie doszło do złamania konstytucji przez rząd PiS. Nie widzę powodu, dla którego Europa musiałaby pochylać się nad wewnętrznymi sprawami Polski.

Są dwie wątpliwości, jakie tu przedstawiono:

1. Trybunał Konstytucyjny
TK działa w Polsce bardzo dobrze, kilka godzin temu podjął kolejne postanowienie i nikt go nie szykanuje. Zmiany wprowadzone przez PiS to naprawa tego, co w czerwcu 2015 roku zrobił Sejm i koalicja rządowa PO-PSL. Koalicja ta przyjęła ustawę w czerwcu 2015, co do której sam Trybunał uznał, że jest częściowo niekonstytucyjna. Uchwalono przedwcześnie wybór sędziów TK. Wynikało z tego, że 14 na 15 sędziów będzie pochodziło z nadania partii niemających umocowania do rządzenia krajem.
Nowy Sejm podjął uchwały korygujące te błędy. Trybunał sam przyznał, że nie ma kompetencji do oceny, czy anulowania sejmowej decyzji, która naprawiała błędy PO-PSL. Jedynie 5 na 15 sędziów TK w Polsce jest wybranych przez obecną większość sejmową. Zgadzam się, aby 8 na 15 sędziów było wybranych przez opozycję. Nie chcemy mieś większości w Trybunale Konstytucyjnym.
Nasz Trybunał będzie orzekał w pełnym składzie co do zasady i będzie podejmował decyzję większością 2/3 głosów. To taka większość, jaką zgromadzenie narodowe uchwala konstytucję. W Europie wiele krajów takie normy stosuje. Na tym właśnie polega demokracja i pluralizm.
Co do wyroków z grudnia 2015 zapewniam, że trwa w Polsce polityczna polemika, w której TK uczestniczy. Nie ma potrzeby wykonywania tych wyroków. Spór wokół nich jest sporem politycznym. To wewnętrzna sprawa Polski i ja zgłaszam gotowość do kompromisu z opozycją.

2. Media publiczne
Chcemy przywrócić mediom w Polsce charakter apolityczny i bezstronny. Do tej pory tak nie było. Nie było równego dostępu politycznego do mediów publicznych. My to chcemy wprowadzić.
Na razie uporządkowaliśmy nadzór właścicielski nad mediami publicznymi. Teraz to skarb państwa uzyskał większy wpływ na władze w mediach.
Pracujemy nad dużą ustawą o radiofonii i wzorujemy się tu na rozwiązaniach istniejących w wielu państwach unijnych.
Jesteśmy otwarci na dialog i debatę z opozycją. Chcemy budować dobre zmiany dla Polski.