Wiadomości

Waszym zdaniem

09/09/2015 08:47:00

Kult to jest dobrze naoliwiona maszyna

Z Kazikiem Staszewskim o polityce, emigracji, muzyce, przyszłości Polski i świata, i nie tylko rozmawia Sławek Orwat.

- "Pracowity, spokojny, zawsze ułożony, miły i małomówny, choć czasem też się spinamy ze sobą". Tak o tobie mówi twój syn Janek. Na ostatniej płycie Kultu śpiewasz, że dobrze być dziadkiem i mieć za żonę młodą babcię. Jednocześnie w naszej rozmowie sprzed kilku miesięcy mówisz, że rodzina nie musi się spotykać cały czas. Czy ostatnio bardziej czujesz się ojcem, dziadkiem i mężem, czy muzyka nadal pochłania cię w takim samym stopniu jak przed laty?

- To nie wchodzi jedno drugiemu w paradę Na stopie prywatnej czuję się dobrze dziadkiem, bo jest to - rzekłbym - bardzo przyjemny status społeczny, który generuje serie przyjemności z obowiązkami ograniczonymi w zasadzie do jakichś tam tymczasowych zajęć z wnuczkami, kiedy akurat rodzice chcą sobie wyjść, ale właściwie jest to tylko przyjemna strona rodzicielstwa. W rodzicielstwie wszystkie za i przeciw musisz przyjmować na klatę, wszystkie wspaniałe prawa jako rodzic, ale też i cały szereg obowiązków. Tu natomiast są właściwie tylko prawa i przyjemności i to w ogóle nie ma nic do rzeczy z tym, co robię zawodowo. Może odrobinę niepoważnie wygląda bycie muzykiem rockowym przynajmniej z perspektywy czasu. Gdy byłem młodszy, na pewno nie podejrzewałem, że tak długo będę parał się tym zajęciem i oczywiście nawet nie planowałem tego robić tego tak długo. Najpierw wydawało mi się, że pogramy sobie w wieku nastoletnim kilka lat, a potem będzie to - nazwijmy w cudzysłowie - poważna robota. Tak mnie zresztą przepytywały często spotykane nauczycielki ze szkoły, bo wówczas mieszkałem blisko swojej starej szkoły podstawowej. Potem trzydziestka. Wydawało mi się, że powyżej 30 lat to już jest to dosyć komiczne i niepoważne. Potem czterdziestka. Teraz mam 52 lata i jeszcze działam i jeszcze są ludzie, którzy chcą mnie słuchać, a że jest to zajęcie niezwykle przyjemne, to każdy muzyk rockowy, który jako tako może się z niego utrzymać i narzeka w tej sytuacji, to jest to moim zdaniem pewnego rodzaju poza i rozpaskudzenie. Pomiędzy podwójną rolą jaką pełnię w rodzinie - ojca i dziadka, a byciem muzykiem, generalnie sprzeczności nie widzę, wręcz przecudnie, obie te role się splatają, na przykład kiedy moja wnuczka, która ma raptem 2 i pół roku informuje mnie - właśnie słuchałam „Piwko", albo śpiewa tekst z płyty Oddalenie. Starsza Hania natomiast niezwykle ożywiała się na piosenkę „Maria ma syna". Tak więc można funkcjonować jednocześnie i równolegle, tak jak dyrektor potężnego konsorcjum, którego rola zawodowa i społeczna też prawdopodobnie nie staje w sprzeczności z byciem dobrym dziadkiem. Co więcej, ponoć nawet najwięksi zbrodniarze w historii ludzkości potrafili być przykładnymi ojcami i dziadkami. Jest to może ekstremalny przykład, ale okazuje się, że w każdej sytuacji się da.

- W ubiegłym roku spotkałem się z 81 letnim Johnem Mayallem i robiłem z nim wywiad. Byłem w ciężkim szoku, że ten wspaniały muzyk w wieku, w którym wielu ludzi ledwie się porusza, biega po scenie, zmienia instrumenty i śpiewa, a przede wszystkim ciągle jest aktywny.

- Wiesz, niedawno w Łodzi wystąpił Charles Aznavour, który ma 91 lat. Z jednej strony więc jest to kreatywna działalność, a z drugiej - powtórzę - strasznie przyjemna i dająca dużo satysfakcji, o ile masz to audytorium, które chce cię słuchać i nawet jeśli ono jest w niewielkiej liczbie, bardzo trudno się z nim rozstać. Ja też mam nadzieję, że będę długo zdrowy, a jeśli to zdrowie będzie się u mnie w jakiś tam sposób trzymać, to chciałbym to robić do końca.

Wygraj bilet na wrześniowe koncerty Kultu w Wielkiej Brytanii!!!

- „Zaprawdę powiadam wam, nie ma takiej szajki jak ta" tym cytatem z „Kulcikriu" opisałeś atmosferę panującą w zespole Kult dodając, że obecnie jest to grupa ludzi, wśród których czujesz się najbardziej u siebie. Nawiązując do poprzedniego pytania, czy Kult daje ci poczucie, że także wtedy, kiedy zajmujesz się muzyką, ciągle jesteś z rodziną?

- No może aż tak daleko bym nie zachodził, bo jednak rodzina to nie jest. Są to bliscy koledzy, a z niektórymi z nich trzymam się już od 30 lat, wobec czego znamy się jak łyse konie i mamy podobne poczucie humoru, co jest w ogóle dosyć istotne w takiej grupie ludzi. Ta piosenka powstawała w latach 90', kiedy to skład był trochę inny, bo był wtedy Banan i nieżyjący Szczota. Zawsze stanowiliśmy taki konglomerat, gdzie po prostu pewna - nazwijmy to po rastamańsku - wibracja była dominująca i często w ogóle nieczytelna dla ludzi z zewnątrz. Wielokrotnie spotykałem się z opiniami naszych dalszych znajomych, którzy widzieli jak razem działamy, jak pracujemy, jak gramy, ale też i jak się bawimy i dosłownie mieli nas za zgraję kretynów o jakimś niezrozumiałym poczuciu humoru i dziwnych związkach interpersonalnych. To jest - rzekłbym - taki dojrzały oddział wojskowy, który niejedną bitwę wygrał, niejedną przegrał, ale wiemy, że w jakiś tam sposób możemy na siebie liczyć. Ja oczywiście poczuwam się do bycia w tym zespole dowódcą, ale nie wyobrażam sobie, aby mógł on funkcjonować bez takich oficerów, podoficerów i szeregowców, jakich mamy na co dzień.

- Z drugiej strony przyznasz sam, że Kult bez Kazika przestałby mieć w ogóle logiczną rację bytu. Przykładem może być tu choćby stosunek niektórych dawnych fanów Dżemu do obecnej działalności tego zespołu.

- Wiesz, ja też sobie nie wyobrażam, aby ten układ mógł funkcjonować z innym wokalistą. Osobiście czuję, że najbliższa więź łączy mnie z Kultem, a te wszystkie inne historie też były fajne, tylko że to byli koledzy albo młodsi, albo trochę inaczej patrzący na muzykę, albo w ogóle czego innego szukający w muzyce. Kult to jest dobrze naoliwiona maszyna, w której nie są zadawane zbędne pytania, a których jest multum w innych składach i to jest pewnego rodzaju komfort psychiczny, chociaż zdarzają się oczywiście kłótnie jak w każdym oddziale wojskowym i w małżeństwie starym ale jarym i bywały okresy pewnego kryzysu, ale bez takich sytuacji byłby to układ o charakterze autorytarnym lub wręcz totalitarnym. Dyktator nie pozwala być przecież niezadowolonym (śmiech).

- „Kiedy mój tata postanowił śpiewać piosenki swojego taty, to z początku one do niego nie bardzo przemawiały i nie mógł się swobodnie wokół tej muzyki zakręcić" stwierdził w rozmowie ze mną Janek. Czy dziś bardziej odnajdujesz się w poetyce Stanisława Staszewskiego i czy z upływem lat nabrałeś do niej dystansu?

- To dalej są jakby opowieści z innej bajki. Był to przecież inny czas, inna kultura, inny człowiek to pisał, o innych doświadczeniach, o doświadczeniach tak mocno ekstremalnych, że ja to w ogóle jestem jakimś tam domowym pieskiem wychowanym w cieplarnianych warunkach. Nie mogę się równać, ani nawet porównywać, skoro mój tata w wieku 19 lat, czyli będąc człowiekiem strasznie młodym wylądował w obozie koncentracyjnym. Cała ta jego gama wyborów świadczy o tym, że on z tego pasiaka nigdy się nie wydostał, bo wygenerowało to bardzo dużo istotnych decyzji, które podejmował w życiu. Między innymi - to też jest moja teza - nieustanna ucieczka przed podejmowaniem odpowiedzialności za siebie i za osoby bliskie. On nie chciał tego ciężaru dźwigać po takich doświadczeniach bycia nastolatkiem i dlatego te piosenki są zupełnie innymi historiami. Oczywiście, że jestem cały czas pod wrażeniem jego artyzmu, choć niewiele tych piosenek napisał. Ktoś powiedział ostatnio, że Kaczmarski napisał 500 piosenek, a Staszewski tylko 30, ale myślę, że jakościowo wytrzymują one porównanie z dokonaniami tego barda wszech czasów, jeśli chodzi o polską scenę nazwijmy to poezji śpiewanej, chociaż nie lubię tego określenia. Są to obrazy, których nie malowałem, ale pod których wrażeniem jestem.

- Po twoim odejściu z Buldoga twoje teksty zostały zastąpione wierszami Tuwima. Zapytałem Piotra Wieteskę czy można zaryzykować stwierdzenie, że ty i Tuwim podobnie postrzegacie rzeczywistość i czy w kwestiach społecznych nic nie zmieniło się od czasów przedwojennych? Piotr odpowiedział „Tak, zgadzam się z tym". Często porównywano cię z Tuwimem? Jak sądzisz skąd wzięły się te analogie?

- Powiem szczerze, rzadko z takimi porównaniami się spotykam. Tuwim miał jednak - podejrzewam - lepszy warsztat i profesjonalniej trzymał formę, a poza tym nie chciałbym tutaj stawać w opozycji do jego wyborów powojennych, które moim zdaniem są mocno dyskusyjne, ale chciałbym być pozbawiony stawania w takich, a nie innych sytuacjach. Tuwim dla mnie jest poetą o dwóch twarzach. Z jednej strony zestawienie tego co pisał przed wojną i w mniejszym stopniu w czasie wojny i to, z jaką łatwością przeszedł na stronę nurtu komunistycznego i stał się właściwie nadwornym poetą Bieruta. To już Władysław Broniewski - przekonany komunista od czasów przedwojennych trzymał bardziej konsekwentną postawę i w jego szczerość wierzę. Poza tym o ile nie piszę o bardzo mi bliskich sercowych sprawach, to wydaje mi się, że bardzo widoczne jest u mnie wykształcenie socjologiczne, które zgłębiałem bardzo długo, aczkolwiek nieskutecznie i myślę, że u Tuwima było to jednak mniej widoczne.

- „Jest to na tyle lekka i przyjemna praca, że póki są: energia, siły i chęć, to nie należy jej ograniczać. Wszystko to może się jakoś rozwijać, jeżeli czujesz się w tym dobrze". Tymi słowami wyraziłeś się o swojej hiper aktywności muzycznej, jaka niewątpliwie od dziesięcioleci cię charakteryzuje. Nie tworzysz już wprawdzie z El Dupa czy KNŻ, ale niedawno znalazłeś sobie nową odskocznię od Kultu. Czy Kwartet ProForma pochłonie cię na długie lata i czy więcej w nim będzie nowych pomysłów czy cytatów z twojej dotychczasowej przebogatej twórczości?

- Chciałbym, żeby trochę to potrwało. Decyzja została podjęta - powiem szczerze - bo rozleciał się nam KNŻ, a z drugiej strony El Dupa pozostaje w stanie hibernacji, a tutaj trafił się taki teren, którego - jeśli chodzi o muzykę - jeszcze nie penetrowałem, czyli coś co zbliżone jest do charakteru, jak to niektórzy moi koledzy z KNŻ, którzy trochę ze smutkiem przyjęli decyzję o rozwiązaniu zespołu, kpiąco określają jako „dom kultury". Jest to być może trochę złośliwe, ale jednak dość celne porównanie. Gramy w takich miejscach i dla takiego audytorium, które właściwie na Kult nie przychodzi, bo jest to dla nich za głośne i za mało wygodne. Są to ludzie, którzy ubierają się tak, jakby szli do teatru, czy do kina. Naszemu występowi towarzyszy szeroko pojęta teatralizacja, a ja dużo więcej opowiadam tam o piosenkach, niż ma to miejsce na koncertach i jest to dla mnie jakieś tam novum w ogóle. Trafiłem na ludzi, z którymi zaczęliśmy od skłócenia i konfliktu. Spotkaliśmy się kłócąc się i mając jakieś tam pretensje do siebie, a wyszła z tego bardzo fajna muzyczna i towarzyska przygoda. Decyzja, że związujemy się, robimy płytę i zaczyna to funkcjonować na patencie mojego drugiego zespołu jest perspektywą, że na tych parę lat przewidujemy we własnym towarzystwie być, a co to będzie, to na razie nie mam pojęcia. Moje dołączenie wywindowało ten zespól od razu do sal troszeczkę większych, niż oni grali do tej pory, jednakowoż z nimi trzeba tak samo zaczynać, jak z każdą nową kapelą. Przy ogromnej ofercie, jaka jest teraz, jeśli chodzi o muzykę współczesną i nie mówię tu tylko o Londynie, ale też i o Warszawie, gdzie jednego wieczora masz nieraz nawet 50 koncertów w różnych miejscach, ludzie muszą pogodzić się i zapoznać z istnieniem nowego bytu. Bardzo często na koncertach było mieszanie różnych pojęć. Na przykład na koncertach KNŻ krzyczano, żebym śpiewał „Polskę", a na koncertach Kultu krzyczano, żebym śpiewał „Artystów". Generalnie traktuję to jako projekt na najbliższe lata, ale aby go wypromować, trzeba jakoś zadziałać, być może trochę inaczej niż z inną nową kapelą.

12 3 Następna »

Tagi: muzyka, Kazik, Kult, KNŻ