Mówienie o falach emigracji właściwie zaciemnia sprawę. Sugeruje bowiem, że co jakiś czas na Zachód wyjeżdża kolejna „tura” Polaków. Po każdej fali następuje kilka lat „spokoju” – i za chlebem rusza następna ekipa produkcyjno-usługowa. Ale sprawy chyba mają się inaczej. Polacy odpływają z ojczyzny ciągłym strumieniem, tylko media donoszą o tym falami.
Zgodnie z niedawnymi rachubami autorstwa najlepiej wypromowanej polskiej specjalistki od demografii, prof. Krystyny Iglickiej, w zeszłym roku znad Wisły wyjechało mniej więcej pół miliona Polaków. 36 tys. z kraju wymeldowało się na stałe. Według zgrubnych wyliczeń za granicą przebywa obecnie nawet 2,7 miliona naszych rodaków. Choć Zachód staje się dla nas coraz mniej przyjazny, wciąż licznie nawiedzamy Wielką Brytanię, Niemcy, Holandię i Norwegię. Podobno do wyjazdów dodatkowo (poza wyższą – lub jakąkolwiek – wypłatą) motywuje nas obawa przed zamknięciem rynku pracy i zakręceniem socjalnego kurka dla nowo przybyłych.
Ale wyprawy coraz częściej nie kończą się na Europie – bo coraz więcej osób traktuje Stary Kontynent jako stację przesiadkową po drodze do innych lądów. Młodzi podobno chętnie emigrują do Stanów Zjednoczonych, ale zainteresowaniem cieszą się też Australia i Nowa Zelandia. Ambitnie? Być może, ale przecież inny jest też przekrój emigrantów. Wyjeżdżają nie (tylko) majsterklepkowie i tzw. fachowcy (ci już dawno wyjechali), ale również „młodzi wykształceni”, którzy nie doczekali się zielonej wyspy z projekcji naszego pana premiera. Nawet japi z portfelem o grubości 5+ tys. PLN coraz częściej szukają lepszych perspektyw rozwoju kariery za granicą. Nie brakuje też zdolniachów, którzy uwolnili się od etatów i pracują zdalnie na frilansie – dzięki temu mogą sobie pozwolić na przeprowadzkę do Indii czy Tajlandii, by kodować w dżawaskryptach i pehapach pod palmami za dużą kasę przy niskich kosztach życia. Niedawno „Newsweek” ogłosił, że obecnie ośmiu na dziesięciu Polaków rozważa emigrację. I choć redakcji Tomka Lisa ryzykownie jest dowierzać, to jednak zgodny chór ekspertów o czymś pewnie świadczy.
Tylko co będzie z tą Polską, gdy tak wszyscy wyjeżdżają? Ilustratywnej odpowiedzi na to pytanie dostarcza przypadek Łodzi. Dla frazy „Łódź wymiera” Google wyświetla prawie 15 tys. wyników. W ciągu najbliższych 22 lat miasto to ma stracić 147 tys. mieszkańców. To spadek porównywalny ze stratami wojennymi. Problemem jest nie tylko emigracja, ale również niska prokreacja. No bo kto chce planować rodzinną przyszłość w mieście, w którym zostaną głównie emeryci i nieco lumpów (no i studenci łódzkiej „filmówki”)? Los Łodzi mogą podzielić również śląskie aglomeracje. Według oficjalnych statystyk województwo śląskie wyludnia się najszybciej w Polsce. Wiadomo: z „faterlandu” do Niemiec niedaleko, a sentyment do Polski wśród Ślązaków akurat nie jest wartością dominującą.
Mimo wszystko wypada zakładać, że 30 parę milionów autochtonów zostanie w krainie pól malowanych zbożem rozmaitem (to niby o Litwie, ale i nasz krajobraz ładnie ujmuje). Pytanie, jak będzie wyglądała ich rzeczywistość, w równym stopniu pobudza wyobraźnię, co niepokoi. W sensie gospodarczym Polska to montownia i centrum outsourcingowe, a także duży rynek zbytu dla międzynarodowych koncernów. Zagraniczne korpo instalują się u nas ze względu na stosunkowo niskie koszty pracy i dogodne warunki podatkowe, zapewniane przez zawsze wierny interesom kraju „polski” rząd. Manualnych zatrudniają przy taśmie, a umysłowych przy klawie. Płacą im od dwóch do czterech tysi, z których większość trafia do międzynarodowych korporacji: żywnościowych, farmaceutycznych, energetycznych, no i bankierskich oczywiście, które drenują kieszeń indywidualną, ale również „państwową”, bulącą za „obsługę” długu publicznego.
Tylko gdy nasz kwiat manualu i umysłówki do reszty zwiędnie lub wypyli za granicę, to kto będzie pracował w zagranicznych fabrykach na ziemi polskiej? Kto będzie wydawał pensyjki w teskach, kerfurach i placówkach handlu kredytami?
Gdy i zachodnie korporacje zwiną interes z Polandu, zostaną tu tylko pola malowane zbożem. Ale już nie rozmaitem, tylko monokulturami kukurydzy GMO.
Pan Dobrodziej
Polska się wyludnia – słyszymy coraz częściej. I chyba nadal będzie się wyludniać, skoro rządowe pomysły na odwrócenie trendu to becikowe, dotacje do kredytów mieszkaniowych (w praktyce służące bankom, deweloperom i produkcji długu) i dodatkowe opodatkowanie pracy, zwane reklamiarsko „likwidacją umów śmieciowych”.
