Dwujęzyczne dzieci wyzwaniem dla rodziców

Co to znaczy mieć dziecko dwujęzyczne i wychowywanie dziecka w wielokulturowości?

– To znaczy mieć dziecko, które posługuje się na co dzień co najmniej dwoma językami. Dwujęzyczność ma miejsce, wtedy gdy oboje rodzice posługują się jednym językiem np. polskim, ale mieszkają zagranicą, albo też wtedy, gdy rodzice pochodzą z różnych krajów i posługują się różnymi językami ojczystymi. Dzieckiem dwujęzycznym jest więc na przykład dziecko, którego oboje rodzice są Polakami i z nimi komunikuje się w języku polskim, natomiast w szkole i w kontaktach z kolegami posługuje się językiem angielskim. Jest też dzieckiem dwujęzycznym dziecko, którego rodzice posługują się różnymi językami ojczystymi.

Wielokulturowość to współistnienie odmiennych wartości i tradycji określonych w ramach jednego państwa. Wychowanie w wielokulturowości , to rozwijanie postawy, która cechuje się otwarciem na świat i umiejętnością szukania porozumienia ludzi o różnej rasie, języku, religii, pochodzeniu, tradycji czy stylu bycia. W takim modelu wychowania nie chodzi o rezygnację z własnej tożsamości narodowej, ważne jest poczucie własnej tożsamości i jednocześnie akceptowanie odmienności odmiennych kultur. Postawa taka jest niesłychanie ważna szczególnie w sytuacji, gdzie ludzie swobodnie emigrują, zamieszkują w krajach odmiennych nie tylko językowo ale również kulturowo. Nie zawsze wystarczy mieszkać w innym kraju, tu bardzo ważne jest wychowanie i to jakimi wartościami się kierujemy. Jak zachować własne poczucie tożsamości i prezentować postawę akceptacji dla szeroko rozumianej odmienności to wyzwanie nie tylko dla rodziców, ale i edukacji.

Czy każde dziecko mieszkające na emigracji będzie dzieckiem dwujęzycznym?

– Każde dziecko mieszkające na emigracji ma szansę być dzieckiem dwujęzycznym, natomiast nie wystarczy po prostu mieszkać w innym kraju. Jest to pewien proces, w bardzo dużym stopniu zależny od rodziców… By tak się stało, dziecko musi być niejako zanurzone w kulturze kraju, w którym mieszka, a także słuchać mowy w drugim języku przez kilka godzin dziennie. Ważne jest także by używać mowy w codziennych sytuacjach. W takich warunkach dziecko ma szansę by bez większych problemów nauczyć się języka kraju, w którym mieszka. Przyczyni się też do tego edukacja przedszkolna i szkolna, wspólne zabawy z dziećmi, oglądanie filmów w drugim języku.

Drugiego języka dziecko uczy się w sytuacjach naturalnych. Jeśli oboje rodzice mówią w  dwóch różnych językach dziecko uczy się języka w relacji z każdym z nich, jest to proces naturalny. Nieco inaczej sytuacja wygląd jeśli oboje rodzice mówią po polsku ale mieszkają np. w Anglii, wtedy dzieci uczą się języka polskiego od rodziców, a język angielski przyswajają w innych sytuacjach.
Zadaniem rodziców jest rozwijanie języka ojczystego. A trzeba pamiętać, że nie jest to łatwe zadanie.

Bo wymaga systematycznej pracy i pielęgnacji…

– To spore wyzwanie, przede wszystkim dla rodziców, którzy muszą dbać o to, by posługiwać się z dzieckiem w swoim ojczystym języku, co wymaga dużej konsekwencji i wytrwałości. Polacy przebywający na emigranci muszą konsekwentnie i świadomie używać języka polskiego w kontaktach ze swoimi dziećmi. Ważne jest prowadzenie częstych rozmów z dzieckiem w języku ojczystym, czytanie literatury, oglądanie programów w języku polskim. Jeśli mamy do czynienia z sytuacją, w której rodzice posługują się różnymi językami etnicznymi, niezwykle ważna jest żelazna konsekwencja, jeden rodzic – jeden język. Musimy pamiętać, że język ojczysty dzieci polskich emigrantów,  zależny jest niemal całkowicie od rozmów prowadzonych w domu. Nacisk na wspieranie języka polskiego jest szczególnie istotny ze względu na dużą przewagę sytuacji, w których dziecko posługuje się  językiem angielskim. Początkowo dziecko rozwija się w swojej rodzinie, tutaj nabywa umiejętności mówienia w języku polskim, jednak gdy rozpoczyna edukację szkolną, przewagę zyskuje język angielski, to w tym języku dziecko uczy się, rozmawia z kolegami. Stąd tak ważne jest pielęgnowanie języka polskiego, który powinien być dodatkowo nauczany, np. w szkole sobotniej.