23.09: Oddadzą hołd polskim pilotom

Samoloty startowały z baz we Włoszech, do których część z nich już nigdy nie wróciła. Aby pielęgnować pamięć o bohaterstwie ofiar, co roku na cmentarzu w Newark, władze miasta przy współudziale środowisk kombatanckich oraz obecności przedstawicieli polskich placówek dyplomatycznych oraz brytyjskich i kanadyjskich sił zbrojnych, organizują uroczystości ku chwale poległych.

Historia cmentarza jest stosunkowo prosta i wiąże się z udziałem polskich lotników w działaniach wojennych w szeregach jednostek walczących w obronie Wielkiej Brytanii. Pierwsze Polskie groby pojawiły się tu już w październiku 1940. Z czasem poległych i zmarłych przybywało, co skłoniło organy w tym względzie decyzyjne do podjęcia działań mających na celu utworzenie – jak brzmi oficjalna nazwa miejsca – Cmentarza Lotników Polskich. Uroczystość poświęcenia krzyża miała miejsce 15 lipca 1941. Odsłonięcia dokonał Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski, a błogosławił miejsce ks. Biskup Józef Gawlina. Napis na krzyżu stanowi cytat z Pisma Świętego: „Toczyłem dobry bój, zawodu dokonałem, wiarym dochował”, a poniżej dodano:„Za wolność”.

Do końca wojny spoczęli tu przede wszystkim lotnicy z jednostek bombowych: 300 Dywizjonu "Ziemi Mazowieckiej", 301 Dywizjonu "Ziemi Pomorskiej", 304 Dywizjonu "Ziemi Śląskiej" oraz 305 Dywizjonu "Ziemi Wielkopolskiej". Sporą część stanowią lotnicy z jednostek szkolnych, głównie jednostki szkolenia bojowego 18 OTU w Bramcote, polskiej szkoły pilotażu podstawowego 16 SFTS w Newton oraz jednostki przeszkalania na sprzęt ciężki 1662 HCU, stacjonującej w Blyton. Gdzieniegdzie widać groby pilotów z polskich dywizjonów myśliwskich, są one jednak nieliczne.

Trzy lata od oficjalnego utworzenia cmentarza, 16 lipca 1943 r. pochowano tu gen. Władysława Sikorskiego. Grób Naczelnego Wodza umiejscowiono u stóp krzyża, który on sam wcześniej odsłonił. Uroczystości pogrzebowe odprawili m.in. ks. bp gen. dyw. Józef Gawlina oraz szef duszpasterstwa Polskich Sił Powietrznych, ks. ppłk Antoni Miodoński. Wśród delegacji jednostek wojskowych uczestniczących w pogrzebie znaleźli się reprezentanci m.in. wszystkich polskich dywizjonów.

Cmentarz lotników polskich w Newark liczy łącznie 440 polskich grobów – co czyni go jedną z największych polskich nekropolii w Wielkiej Brytanii, a największym polskim cmentarzem lotniczym na świecie. Co ważne: groby utrzymane są w najlepszym porządku i otoczone opieką zarówno lokalnych władz, jak też Polonii, tak więc pomimo odległości od Polski miejsce to nie jest zapomniane.

Więcej o Cmentarzu Lotników Polskich oraz zdjęcia znajdziesz tutaj

Źródło: PKZ
Fot. Andy10, MojaWyspa.co.uk

Więcej w tym temacie (pełna lista artykułów)

• Na Isle of Wight uczczono polskich bohaterów
• Polish Wings Heritage Trail
• Uhonorowano weterana II wś, Ryszarda Polańskiego
• UK: Tablice pamiątkowe Polskich Wojsk Lądowych
• Wspomnienie o Witoldzie Pileckim w Londynie