Rozmowa z Gabrielą Zgajewską głównym specjalistą w departamencie świadczeń emerytalno-rentowych Centrali ZUS
Pracownicy zatrudnieni na budowach eksportowych w byłych krajach demoludów mają problemy z uzyskaniem emerytury za ten okres, bo nie mają zaświadczeń o wysokości zarobków. Jak jest liczone świadczenie za ten czas?
Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, to do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjmuje się tzw. wynagrodzenie zastępcze. Czyli takie, jakie przysługiwało w tym okresie innemu pracownikowi zatrudnionemu w Polsce, ale na tym samym stanowisku lub w podobnym charakterze co osoba przed wyjazdem za granicę. Zaświadczenie wystawia ówczesny zakład pracy. Jeżeli nie posiada on dokumentacji płacowej lub jeżeli już nie istnieje, zainteresowany może zwrócić się do innego zakładu pracy z tej samej lub podobnej branży o wydanie zaświadczenia stwierdzającego wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w podobnym charakterze.
Czy takie rozwiązanie dotyczy także osób, które na takie budowy były oddelegowane, przebywając na urlopie bezpłatnym?
Tak. Do takiej pracy pracownicy wyjeżdżali najczęściej w ramach urlopu bezpłatnego, którego na czas oddelegowania w związku z realizacją budownictwa eksportowego udzielał zakład pracy, w którym pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę. Natomiast umowę o pracę z osobą delegowaną zawierała jednostka kierująca.
Czy wynagrodzenie zastępcze dotyczy całego okresu sprzed 1999 roku?
Nie. Zgodnie z par. 10 pkt 2 rozporządzenia z 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent wynagrodzenie przysługujące innemu pracownikowi można wskazać do podstawy wymiaru świadczenia za pracę przypadające przed 1 stycznia 1991 r. Po tym terminie do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się kwoty, od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne w Polsce.
Czy wynagrodzenie zastępcze może być wystawione przez archiwum?
Nie, bowiem archiwa nie mają możliwości dokonania merytorycznej oceny, którego pracownika zarobki powinny być przyjęte jako wynagrodzenie zastępcze. Natomiast środkiem dowodowym na potwierdzenie jego wysokości mogą być uwierzytelnione przez archiwa lub innych przechowawców kserokopie dokumentów – bez ujawniania danych osobowych pracownika, którego wynagrodzenie ma służyć innej osobie do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia. Ich ocena i decyzja o przyjęciu określonych dokumentów jako środka dowodowego należy do organu rentowego.
A jak jest liczona emerytura osób zatrudnionych, a niedelegowanych do pracy np. w byłej Czechosłowacji?
Oddelegowanie do pracy na budowie jest traktowane jako zatrudnienie u polskiego pracodawcy, a nie u zagranicznego. Tylko osoba, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom społecznym w Polsce oraz posiada okresy ubezpieczenia w byłej Czechosłowacji (obecnie w Czechach albo Słowacji) dłuższe niż rok, uzyska prawo do emerytury zarówno z Polski, jak i tamtych krajów. Musi jednak spełnić odpowiednie warunki niezbędne do nabycia świadczenia w wymienionych państwach. W takiej sytuacji każdy kraj zapłaci za swoje własne okresy ubezpieczenia.
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna
Autor: Rozmawiała Bożena Wiktorowska
Chcesz mieć zawsze aktualny serwis gospodarczo-prawny?
Zamów pełne wydanie Dziennika Gazety Prawnej w internecie.
Bądź pierwszą osobą, komentującą ten artykuł.
Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, to do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjmuje się tzw. wynagrodzenie zastępcze.
