Polska oczami zagranicznych publicystów

– 20 lat temu byłem w Polsce.

Wszystko się sypało, telefony nie działały, a w polityce mieszał Tymiński – przypomina Edward Lucas z „The Economist”. Dziś gospodarka się rozwija, a partie to profesjonalne korporacje. Chcemy podsumować te zmiany. W specjalnym raporcie dziennikarze „Dziennika Gazety Prawnej” i publicyści (m.in. Alain Besancon i Michael Stuermer) piszą o tym, co się nam – Polakom – w końcu udało.

Edward Lucas - europejski korespondent "The Economist"

Gdyby ktoś w listopadzie 1990 roku ogłosił, że za 20 lat Polska będzie członkiem UE, obszaru Schengen i NATO, dynamicznie rozwijającą się gospodarką ze stabilnym rządem, słuchacze pukaliby się w czoło. Byłem wówczas w Polsce: wszystko się sypało, telefony nie działały, w polityce mieszał Stan Tymiński.
Teraz jest ona po prostu nudna, ale wasz kraj nigdy nie miał większych wpływów politycznych niż obecnie. Paryż, Bruksela, Berlin czy Waszyngton, wszystkie te stolice traktują Warszawę poważnie. Jeszcze kilka lat temu, za rządów PiS, wyśmiewano się z Polski – bardzo niesprawiedliwie. Teraz ta sytuacja się zmieniła. To po części wynik dobrego PR, ale także waszego zaangażowania się w konstruktywne działania. Na przykład polska polityka wschodnia przez dłuższy czas zabarwiona była romantyzmem, Warszawa wykonywała ryzykowne ruchy w stosunkach ze wschodnimi sąsiadami – jak dostarczanie broni do Gruzji czy kupno rafinerii w Możejkach, by pomóc Litwie – które kończyły się fiaskiem. Teraz następuje zwrot w stronę większego pragmatyzmu. Czasem aż za bardzo.

Jarosław Hrycak - ukraiński historyk

Ze wszystkich państw postkomunistycznych Polska najlepiej poradziła sobie z okresem przejściowym. Zbudowaliście demokrację i stabilną gospodarkę rynkową. Z tego punktu widzenia Polska zasługuje na pochwały. Nie oznacza to jednak, że okres ten był pozbawiony błędów.
Polska nie będzie liderem Europy Zachodniej czy Wschodniej, ale może zostać liderem Europy Środkowej, co do tej pory zaniedbywano. Częściowo przez romantyczne złudzenia o tym, że cały świat, w tym Ukraina czy Litwa, bezwarunkowo kocha Polskę i tak już pozostanie. Trzeba pamiętać, że odchodzą pokolenia, które pamiętają, czym był komunizm i jaką rolę odegrała Polska w jego obaleniu. Zmienia się też sytuacja polityczna. O ile dotychczas wiatr zmian wiał z Zachodu, teraz zaczyna wiać ze Wschodu. Rozchodzą się drogi Polski i Ukrainy. Dlatego trzeba pomyśleć o przeorientowaniu polityki. Strategia Jerzego Giedroycia zadziałała po 1989 roku, ale od tego czasu minęły dwie dekady. Niestety polskie (i ukraińskie) elity wciąż nie mają odpowiedzi na pytanie, co dalej. Trzymanie się starych schematów nie pasuje do zmieniającego się świata.