Odznaczeni za nadludzką odwagę

Sternowie schronią się we Lwowie. Trzy lata później Filipa i małego Urysia wyda Gestapo ukraiński dozorca-żandarm. Kilka godzin później będzie słuchał radia, które stało w mieszkaniu Sternów i dumnie nosił ubranie oraz zegarek Filipa na ręku. Matka rozpaczliwie szuka ratunku przynajmniej dla córki. Zdesperowana błaga o pomoc Niemkę z firmy w której pracuje. Ta przechowuje matkę i córkę przez kilka dni akcji w getcie, a gdy chcą wracać do getta mówi do Cecilii: „Pani jest dorosła i może iść na śmierć jeśli pani chce. Ale Lili Gestapo nie oddam”. Ostatecznie zostają obie, a za jakiś czas schronienie u Niemki znajdzie  jeszcze małżeństwo.

Frau Wieth, jak zawsze już będzie ją nazywać pani Lili, zajmowała mieszkanie SS-mana oddelegowanego na komendanta obozu koncentracyjnego w Holandii. Przez dwa tygodnie będą żyli w tymże mieszkaniu z SS-manem, który przyjedzie odwiedzić przyjaciółkę i... nigdy na siebie nie trafią. A lokal wcale nie był duży. Lili pojedzie nawet do rodziny Frau Wieth przebrana za chłopca. Ukrywali się u Frau Wieth przez półtorej roku. - Pamiętam każdy dzień. Pamiętam też strach, gdy wychodziłam na ulicę. Czy ktoś mnie nie rozpozna, nie pójdzie za mną i nie doniesie gdzie mieszkamy? - wspomina pani Lili. Tak też najpewniej było. Pewnego razu Gestapo przyjechało w nocy do domu i aresztowało stróża. To był Polak. Poza tym, w kamienicy mieszkali sami wysocy oficerowie SS, policji i główny komendant ukraińskiej policji. Hitlerowcy nie dopuszczali nawet ewentualności, że ktoś poza Polakiem mógł tam ukrywać Żydów.

Poszukiwana wysoka Niemka

Najbardziej znanym Niemcem, który pomógł w ocaleniu licznej grupy Żydów był Oskar Schindler. Jak mówi Lili Pohlmann, to co zrobił ten przemysłowiec jest godne wielkiego szacunku i uznania. Cieszył się nim zresztą Schindler do śmierci. - Warto jednak zauważyć, iż był to zamożny i wpływowy człowiek. Miał zatem o wiele większe możliwości i ponosił jednak mniejsze ryzyko niż zwykła urzędniczka. Gdyby została schwytana, to bez wątpienia skończyłaby w obozie koncentracyjnym - dodaje pani Lili. Irmgard Wieth przechowała tę czwórkę ludzi przez półtorej roku. Potem Cecylia i Lili trafiły pod opiekę greckokatolickiego metropolity Lwowa, hrabiego Andrzeja Szeptyckiego (który uratował w czasie wojny ponad 150 ludzkich istnień, w tym wiele dzieci) i uzyskały schronienie w klasztorze pod Lwowem.
    

Po wojnie panowało wielkie zamieszanie. Ludzie przemieszczali się tam i z powrotem. Po Frau Wieth słuch zaginął. - Gdy ukrywałyśmy się w jej mieszkaniu, między innymi pisałam i adresowałam jej listy. Szybko nauczyłam się niemieckiego. Pamiętałam adresy ludzi do których pisała w Niemczech. Wysłałam do nich listy, ale odpisali, że nie mają kontaktu. Rozpowiadałam wśród znajomych jeżdżących w celach handlowych po Europie, żeby rozglądali się za nią. Brzmi to pewnie dziwnie, ale nie było zupełnie niedorzeczne. Frau Wieth była łatwo rozpoznawalna – miała prawie 190 centymetrów wzrostu, co na tamte należało u kobiet do rzadkości - kontynuuje opowieść pani Lili. Znajomym pokazywała jedyne zdjęcie Niemki jakie posiadała i dawała listy, gdyby gdzieś ją spotkali. Ostatni, na kilka dni przed wyjazdem do Anglii. I ten do niej trafił. Odpisała na główny komisariat policji w Londynie, że szuka dziewczynkę Lili Stern, która niedawno przyjechała do Londynu. Później już, wraz mamą, ściągnęłyśmy Irmgard  Wieth do Wielkiej Brytanii.

Tagi: II wojna światowa, Żydzi, holocaust

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: