Nie daj się szokowi kulturowemu

Kultura bardzo mocno wpływa na nasze zachowania i odbiór rzeczywistości. Określa nie tylko tradycję i zwyczaje, ale sposoby zachowań i interpretacji różnych sytuacji w życiu codziennym. Kształtuje sposób widzenia świata od początku życia, stając się, jak mówią niektórzy, drugą naturą. To kultura mówi nam, co jest dobre, a co złe, co piękne, właściwe i skuteczne, jakie zachowania mieszczą się w normach, a jakie je przekraczają.

Podróżując do innego kraju, innej kultury, musimy nauczyć się tych norm i znaczeń, jakoś się do nich odnieść. Proces dostosowywania się do odmienności kulturowej nazywa się w psychologii akulturacją. Jest to szerokie pojęcie, mieszczące w sobie wiele różnych zjawisk, podejść badawczych i teoretycznych. Można je podzielić na trzy obszary: pierwszy – związany z nabywaniem kompetencji do funkcjonowania w społeczeństwie przyjmującym, drugi – z radzeniem sobie ze stresem towarzyszącym migracji, trzeci – związany ze zmianami w tożsamości człowieka zainicjowanymi zmianą kulturową.

Rozpatrując akulturację jako proces uczenia się adekwatnych zachowań, można porównać go do socjalizacji. Dziecko w procesie wychowania uczy się całego spektrum kompetencji społecznych, które pozwalają mu porozumiewać się z otoczeniem, przy zachowaniu norm oraz płynności i harmonii komunikacji. Trafiając do nowego otoczenia kulturowego, przyjmujemy postawę dziecka, które dopiero uczy się „kulturalnego” zachowania. Musimy nauczyć się: co, do kogo i jak mówić, żeby komunikat został odebrany zgodnie z naszą intencją. Jak głośno powinniśmy się odezwać, do kogo skierować słowa, od czego zacząć. Na przykład, jeśli mówimy głośno, dużo przy tym gestykulując, to w kulturze „powściągliwej” (np. w Holandii) zostaniemy odebrani jako zbyt rozemocjonowani i porywczy, a więc mało racjonalni i niedojrzali, a co za tym idzie – nieodpowiedzialni i trudni we współpracy. Natomiast w kulturze „ekspresyjnej” (np. we Włoszech) nasze zachowanie będzie wskazywało na zaangażowanie w sprawę i bycie w dobrym kontakcie z rozmówcą, zostaniemy więc uznani za społecznie dojrzałych.

Osiągnąć nieświadomą kompetencję

Wyuczone zachowania adekwatne w kulturze, w której przebywamy, to nasze kompetencje kulturowe. Proces ich nabywania można podzielić na kilka etapów.
Po pierwsze, musimy dostrzec, że jakieś zachowanie jest specyficzne dla danej kultury. Wcześniej jesteśmy „nieświadomie niekompetentni”, jak nazywa to Dharm Bhawuk w swoim modelu nabywania kompetencji kulturowych. Jest to faza, w której przejawia się etnocentryzm. Sądzimy, że wszyscy ludzie zachowują się w jednakowy sposób – taki jak my, a wszelkie odstępstwa od norm zachowań świadczą o braku wychowania lub o złej woli.

Style i Charaktery

Tagi: emigracja, adaptacja, szok kulturowy

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: