Kto był przed "Rudym"?

Pomysłowy inżynier

Amerykański konstruktor i wynalazca John Walter Christie prowadził badania nad rozwojem czołgów kołowo-gąsienicowych. Pod koniec lat dwudziestych XX wieku zaprezentował prototyp podwozia czołgowego oznaczonego jako M 1928. Pojazd reprezentował rewolucyjne rozwiązania. Wszystkie elementy resorujące zostały przeniesione do wnętrza kadłuba. Na zewnątrz pozostały tylko koła posiadające bandaże gumowe, po których przemieszczała się gąsienica. Po jej zdjęciu czołg mógł na nich jechać i manewrować. Pierwsza para kół była skręcana tak jak w samochodach. Na jedną parę kół tylnych przekazywano napęd za pomocą odpowiedniej przekładni. Umożliwiało to ruch pojazdu.

Polska inicjatywa

Ponieważ armia Stanów Zjednoczonych z różnych względów nie wyraziła zamiaru wprowadzenia do produkcji podwozia które skonstruował Christie, postanowił on zainteresować swoim projektem rządy innych państw. W tym celu, w 1929 roku do USA udał się kpt. Marian Ruciński, aby na miejscu przekonać się o zaletach tego pojazdu.

W roku 1930 delegacja polska podpisała umowę i wpłaciła zaliczkę, na mocy której inż. Christie miał wykonać i dostarczyć do Polski jeden egzemplarz podwozia czołgu M 1928. Niestety, pojazd ten nigdy do Polski nie dotarł. U konstruktora pojawili się Rosjanie z odpowiednich „służb”, którzy przekonali go za pomocą argumentów finansowych, że znacznie lepiej będzie jeśli czołg M 1928 trafi do Rosji, a nie do Polski. Ponieważ w owym czasie pomiędzy rządami USA i Rosji nie istniały oficjalne stosunki dyplomatyczne, podwozia Christiego popłynęły do odbiorców jako... traktory.

Rosjanie bardzo szybko zaadaptowali zakupione konstrukcje do swoich celów. W latach 1932- 1941 wyprodukowali ponad 8 tysięcy czołgów typu BT w kilku wersjach. Na podstawie doświadczeń uzyskanych podczas ich użytkowania, zaprojektowano w roku 1937 czołg oznaczony A.20, który w drodze modyfikacji przeobraził się w T-34.

Tagi: II wojna światowa, czołg

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: