Na krótko przed wkroczeniem Niemców do Francji mianowany zostaje podsekretarzem stanu w rządzie Paula Reynaud. W parlamencie głosuje początkowo (lipiec 1940 r.) za marszałkiem Philippe Pétain. Jednak niebawem zmienia poglądy, za co zostaje wywieziony w głąb Rzeszy. Ucieka i podejmuje współpracę z Ruchem Oporu. Pomaga w stworzeniu Ruchu Republikanów Ludowych (Mouvement Republican Populaire – MRP).
Po wojnie, w Izbie Deputowanych, zasiada nieprzerwanie w latach 1945-1962. Cieszy się niesłabnącym szacunkiem.
Prof. Antoine Proust tak charakteryzuje postać Roberta Schumana: “Kawaler głęboko wierzący – codziennie brał udział we mszy – surowy, skromny, poświęcił życie polityce rozumianej jako oddanie się służbie wielkim ideom. Pod pozorami łagodności krył się surowy autorytet...”.
W powojennych rządach Francji wielokrotnie zostaje ministrem. W roku 1947, w czasach gwałtownych strajków, zostaje premierem, jednak rychło dymisjonowanym – już w 1948 roku. Od 1948 roku jest ministrem spraw zagranicznych – do 1953 roku. W polityce zagranicznej zwolennik ścisłej współpracy z USA i przeciwnik powojennej izolacji Niemiec. Popierał stworzenie Europejskiej Wspólnoty Obronnej, która jednak nigdy nie stała się rzeczywistością.
To właśnie za jego kadencji, jako ministra spraw zagranicznych, Jean Monnet opracował wstępną wersję dokumentu, który dziś znany jest jako plan Schumana. Przewidywał on poddanie międzynarodowej kontroli dwóch strategicznych gałęzi przemysłu – metalowego i paliwowego, węgla. One mogły przecież decydować przy odradzającym się militaryzmie niemieckim. Projekt ten, po przedstawieniu francuskiemu rządowi, przedłożono Konradowi Adenauerowi, ówczesnemu kanclerzowi Niemiec, który natychmiast, z entuzjazmem, zaakceptował go. Obywatele Francji o zamiarach Schumana dowiedzieli się 9 maja 1950 roku. Inne rządy, które przewidywano do Wspólnoty, na zaakceptowanie dokumentu miały 24 godziny!
W ten sposób powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali. (Traktat Paryski podpisano w kwietniu 1951 roku) Miała być ona również początkiem Stanów Zjednoczonych Europy, do powstania których zachęcał w Zurychu, jeszcze w 1946 roku, Winston Churchill.
Warto przypomnieć cztery główne zasady, które zawarto w traktacie: 1) nadrzędność instytucji – instytucje zbierają i gromadzą doświadczenia, czego nikt indywidualnie nie jest w stanie robić; 2) Wspólnota jest niezależna politycznie i finansowo od państw członkowskich, które ją powołały; 3) instytucje Wspólnoty są wzajemnie usytuowane, tak że każda z nich uczestniczy w procesie podejmowania decyzji; 4) państwa członkowskie mają w ramach Wspólnoty takie same prawa.
Schuman z polityki wycofał się w 1962 roku. Miał wtedy 76 lat. Swoje polityczne doświadczenia zawarł w książce “Pour I’Europe”.
Bądź pierwszą osobą, komentującą ten artykuł.
