Wiadomości

Z kalendarza

03/08/2003 05:07:08

Michaił Gorbaczow

Gorbaczow Michaił Siergiejewicz (ur. 1931), polityk radziecki, prezydent ZSRR. Urodził się we wsi Priwolnoje w Stawropolskim Kraju w rodzinie kołchoźników.

Od 14 roku życia łączył pracę w kołchozie z nauką i działalnością w Komsomole. W 1950 rozpoczął w Moskwie studia prawnicze na Uniwersytecie im. Łomonosowa. W 1952 wstąpił do partii komunistycznej. Po ukończeniu studiów w 1955 powrócił w rodzinne strony, gdzie pracował jako funkcjonariusz, najpierw Komsomołu, później (od 1962) KPZR.

W latach 1964-1967 odbył studia rolnicze w Stawropolu i szybko awansował w partyjnej hierarchii, by w 1971 zasiąść w Komitecie Centralnym KPZR. Wtedy też zaprzyjaźnił się z J. Andropowem (szefem KGB) i M. Susłowem. Właśnie dzięki nim w 1978 objął stanowisko sekretarza KC KPZR ds. rolnictwa. Po dalszym awansie został członkiem Biura Politycznego KPZR.

Od 1982 sprawował funkcję doradcy nowego I sekretarza J. Andropowa i wszyscy w nim upatrywali jego następcę. Funkcję tę objął dopiero w 1985 po K. Czernience. Jako szef partii zainicjował politykę “pieriestrojki i głasnosti” tj. przebudowy i jawności. Spowodowało to osłabienie struktur aparatu komunistycznej władzy i KGB, które to organy zaczęły dbać raczej o swój interes ekonomiczny niż wszechwładną pozycję polityczną. W 1989 zaakceptował obalenie komunizmu w sowieckim imperium zewnętrznym, tj. w krajach Europy Środkowej, oraz zgodził się na zjednoczenie Niemiec w 1990.

W lutym 1990 został prezydentem Związku Radzieckiego, jak się okazało, pierwszym i ostatnim. W polityce wewnętrznej rosły wpływy B. Jelcyna. W wyniku sterowanych przez KGB wydarzeń (tzw. pucz moskiewski) pozbawiony został wpływów i musiał ustąpić 25 grudnia 1991 ze stanowiska prezydenta nie istniejącego już państwa.

Podejmowane w późniejszych latach próby powrotu na scenę polityczną Rosji nie dały rezultatu. Znaczenie polityki Gorbaczowa dla rozpoczęcia zmian systemowych Związku Radzieckiego, pokojowego rozpadu bloku państw socjalistycznych jest jednak niekwestionowane. W stosunkach międzynarodowych odegrał wyjątkową rolę, podejmując rozmowy z przywódcami państw zachodnich, inicjując nową fazę detente, współpracując z USA w procesie radykalnego rozbrojenia oraz w rozwiązywaniu konfliktów międzynarodowych.

Wycofał wojska radzieckie z Afganistanu, zamykając międzynarodowy wymiar afgańskiej wojny, poparł interwencję Zachodu w wojnie w Zatoce Perskiej. Szybki i bezbolesny demontaż systemu socjalistycznego ułatwił jego sprzeciw wobec pomysłów konserwatywnych przywódców partyjnych w ZSRR i innych państwach socjalistycznych zapobiegania reformom na drodze przemocy, zaakceptował także zjednoczenie Niemiec.

Do końca pozostawał zwolennikiem jedności ZSRR i w jego zamierzeniu podejmowane reformy wewnętrzne oraz odejście od imperialnej polityki zagranicznej na rzecz wszechstronnej współpracy miały służyć temu celowi, m.in. umożliwiając odbudowę ekonomiczną kraju.

Opublikował w 1987 książkę Przebudowa i nowe myślenie dla naszego kraju i całego świata.

W 1990 został uhonorowany pokojową Nagrodą Nobla.