Oswoić potwora

 

Czy można bez niego żyć? Ci, którzy wykreślili ze swojego życia szklany ekran, dowodzą, że jak najbardziej. Inni, podkreślając edukacyjne i rozrywkowe walory tego środka przekazu, twierdzą, że nie ma takiej potrzeby. W Irlandii w tym miesiącu obchodzony był Międzynarodowy Tydzień Bez Telewizji. Ta inicjatywa, popularna także w  USA czy Wielkiej Brytanii, zachęca ludzi do posmakowania uroków egzystencji bez telewizyjnych programów. A może taki styl życia spodoba się im na tyle, że będą oglądać ich mniej lub zupełnie z nich zrezygnują ?

Antropolog kulturowy David Murray porównuje rolę telewizji w czasach współczesnych do znaczenia katedry w średniowieczu. Stanowi ona jeden z integralnych elementów naszej kultury. Trafia do ogromnej liczby odbiorców, spełnia różne funkcje. Trudno wyobrazić sobie bez niej Świat. Ale czy rzeczywiście życie bez telewizora straciłoby na wartości? Może właśnie wtedy odkrylibyśmy, że mamy więcej czasu dla siebie i innych i zaczęlibyśmy patrzeć na wszystko w nowy sposób?

Taki pogląd reprezentują m.in. członkowie ruchu, popularyzującego ideę Tygodnia Bez Telewizji. Narodził się on w Stanach Zjednoczonych, a od dziesięciu lat działa także w Wielkiej Brytanii pod auspicjami niewielkiej organizacji White Dot, promującej życie bez telewizora. Nie ma jednak nic wspólnego, z organizacjami spod znaku Mary Whitehouse, zmarłej w 2001 r. Brytyjki, która wsławiła się protestami przeciwko kryzysowi moralności w telewizji. White Dot nie chodzi bowiem krytykę zawartości, ale o sam fakt uzależniania się od tego środka masowego przekazu. „My nie komentujemy jakości programów telewizyjnych, my jesteśmy przeciwko telewizji jako takiej” – podkreśla David Burke, członek tej organizacji.

Pożeracz czasu i relacji
Gdzie szukać przyczyn tak radykalnego protestu? Znajdziemy ich dużo. Na wielu telewizja działa uzależniająco, ale osoby te nie przyznają się do ilości czasu przed telewizorem, gdyż często tracą nad tym kontrolę. „Ludzie wracają z pracy i włączają wiadomości. Trzy godziny później łapią się na tym, że ciągle jeszcze gapią się w ekran. Telewizja tak właśnie jest skonstruowana: utrzymuje twoją uwagę na tyle, abyś nie wyłączał odbiornika. Ludzie żyją w stresie, bo nie wystarcza im czasu na wszystko. A przecież oglądanie telewizji po kilka godzin dziennie na pewno w tym nie pomoże.” – podkreśla Burke, który sam zrezygnował z telewizji.
W Irlandii telewidz spędza przed ekranem około dwóch godzin dziennie. Co czwarty mieszkaniec UK – dwie do trzech godzin dziennie, dziesięć procent – ponad siedem godzin. Dorosły Polak – ponad dwie godziny, dzieci – cztery godziny. W dzień świąteczny – cztery godziny, dzieci – około siedmiu. Statystyczny polski obywatel spędza przed telewizorem około 10 lat. Bez oglądania mogłoby się obejść tylko 10 proc. rodaków. Czas spędzany przed telewizorem z roku na rok się wydłuża.