Z ciemności w jasne dni ...

Kraj znajdował się w stanie zapaści gospodarczej. Zmniejszała się liczba ludności. Urzędnicy państwowi byli skorumpowani i z ukrycia działali na rzecz ościennych mocarstw. Jednak i w tak głębokim mroku znaleźli się ludzie, którzy mimo przeszkód podjęli się próby ratowania swojego kraju. A udało się im to wiosną 1791 roku.

Kiedy wojna Rosji z Turcją zbliżała się ku końcowi, a stosunki rosyjsko-pruskie uległy poprawie, przewidujący patrioci obawiali się, że Rosja wystąpi przeciwko reformom w Polsce. Postanowiono więc jak najszybciej wprowadzić zasadnicze zmiany w ustroju państwa. Dnia 3 maja 1791r. w Warszawie sejm, później zwany Czteroletnim albo Wielkim, podjął obrady.

Zamek Królewski, gdzie obrady miały miejsce, został otoczony przez uzbrojone wojsko. Na ulice wyległy tłumy spragnionych pokoju i wolności rodaków. W takiej sytuacji głosy przeciwników nie miały mocy przebicia. Nie mogło stać się inaczej. Po kilku godzinach uchwalono konstytucję. Odbyło się to przez tzw. aklamację, czyli powszechną zgodę, bez liczenia głosów.

Konstytucja zlikwidowała liberum veto i wolną elekcję. Odtąd tron polski miał być dziedziczny. Wprowadzono wspólne skarb i wojsko. Konstytucja zniosła podział Rzeczypospolitej na Koronę i Litwę. Ogłosiła, że chłopi zostali wzięci pod opiekę prawa. Uchwalone dotąd prawa dotyczące miast zostały zapisane w treści konstytucji, na czym skorzystali również mieszczanie. Powołano tzw. urząd Straż Praw, który był głównym organem władzy wykonawczej.

Konstytucja 3 Maja była drugą w świecie, po Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku, spisaną ustawą tego typu. Była dokumentem o bardzo wysokiej randze. Jej autorami byli m.in.: król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Stanisław Staszic i Hugo Kołłątaj, któremu przypisuje się jej ostateczną redakcję.

Obecnie, przebiegając myślami po kartach historii, nie zapominajmy o tym ważnym majowym święcie. To wielce doniosłe wydarzenie, które na trwałe zmieniło dzieje naszego narodu. Doceńmy je, gdyż sytuacja w naszym kraju często nasuwa na myśl podobieństwo symptomów choroby państwa z XVIII wieku. Może właśnie teraz potrzebujemy rozwiązań na miarę Konstytucji Trzeciego Maja i polityków na miarę jej pomysłodawców?

Czy wiesz, że...
Święto Konstytucji 3 Maja ustanowione zostało już dwa dni po jej uchwaleniu . Obchody tego święta były zakazane podczas rozbiorów, a ponownie jego obchodzenie zostało wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku. Święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane przez hitlerowców i Sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej, a po antykomunistycznych demonstracjach w 1946 r. nie było obchodzone w Polsce, natomiast zastąpione obchodami Święta 1 Maja. W styczniu 1951 r. święto to zostało oficjalnie zdelegalizowane przez władze komunistyczne. Do roku 1989, w tym dniu często dochodziło w Polsce do protestów i demonstracji antyrządowych i antykomunistycznych. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 r. Święto Konstytucji 3 Maja należy do uroczyście obchodzonych polskich świąt. W roku 2007 po raz pierwszy na Litwie będzie obchodzone święto Konstytucji 3 maja.