Zło dobrem zwyciężać

Najwięcej miejsca biskupi poświęcili sprawie lustracji duchowieństwa polskiego. Publikacje materiałów z archiwów Instytutu Pamięci Narodowej, powodują coraz szersze zainteresowanie opinii publicznej tym tematem. Oskarża się Kościół o chęć ukrywania trudnej dla niego prawdy, o próbę chronienia odpowiedzialnych za współpracę ze służbami bezpieczeństwa i o zapominanie o ofiarach tej współpracy. Podważany jest autorytet Kościoła, osłabiana jest jego wiarygodność. Rzadko wspomina się, że w czasach totalitaryzmu komunistycznego cały Kościół w Polsce stale sprzeciwiał się zniewalaniu społeczeństwa i był oazą wolności i prawdy.

W związku z tym Biskupi opracowali Memoriał – dokument, który ma przypomnieć, jak w świetle nauki Kościoła należy oceniać współpracę niektórych duchownych z organami bezpieczeństwa państwa komunistycznego, która mogła zaszkodzić Kościołowi w latach 1944 – 1989.

W publikacji biskupi wyrażają sprzeciw wobec „dzikiej” lustracji pozbawionej jasnych zasad, która może wyrządzić krzywdę uczciwym duchownym, osobom życia konsekrowanego i wiernym Świeckim. Zauważają, że dokumentacja przechowywana w archiwach IPN odsłania jedynie część rozległych obszarów zniewalania i neutralizowania społeczeństwa polskiego przez służby bezpieczeństwa totalitarnego państwa. Obok zła, związanego z funkcjonowaniem aparatu inwigilacji i zniewalania, istniała wielka rzesza ludzi, w tym również ludzi Kościoła, którzy zdecydowanie sprzeciwiali się złu i nie ulegli mu. Najczęściej tego rodzaju postawy, często heroiczne, nie mają żadnej spisanej dokumentacji.

Biskupi zwrócili uwagę na rażącą dysproporcję w ukazywaniu prawdy o tamtym czasie – prawdy o katach i o ofiarach. Tysiące funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa łamało sumienia swoich rodaków, pełniło haniebną służbę i otrzymywało za to wynagrodzenie. Na przestrzeni lat setki tysięcy osób pełniło wysokie czy niższej rangi funkcje partyjne, utrwalając narzucony narodowi system komunistyczny. Dziś rozliczane są ich ofiary, z których część rzeczywiście uległa represji i poszła na współpracę, wyrządzając krzywdę innym, ale przede wszystkim zniewalając siebie i łamiąc własne sumienie, własną godność, własne życie. „Kościół nie boi się prawdy – czytamy w Memoriale – ponieważ wierzy słowu Jezusa, że prawda wyzwala. Kościół nie boi się również rzetelnej lustracji, jeżeli to słowo ma oznaczać zmierzenie się z bolesną prawdą, prowadzącą do oczyszczenia i pojednania. Od dwóch tysięcy lat Kościół przeciwstawia się złu w sposób ewangeliczny, który nie niszczy godności drugiego człowieka. Prawda o grzechu ma prowadzić chrześcijanina do osobistego uznania winy, do skruchy, do wyznania winy – nawet wyznania publicznego, jeżeli zachodzi potrzeba, a następnie do pokuty i zadośćuczynienia. W Kościele nie ma natomiast miejsca na odwet, zemstę, poniżanie człowieka, nawet jeżeli jest to człowiek grzeszny. Kościół Chrystusowy jest wspólnotą pojednania, przebaczenia i miłosierdzia. Jest w nim miejsce dla każdego grzesznika, który pragnie się nawrócić jak Piotr i pomimo słabości chce służyć sprawie Ewangelii”.

Istotne jest w wielkich akcjach zmierzających do nagłośnienia postaw ludzi słabych, żeby w imię prawdy nagłośnić równie mocno świadectwa kapłanów, którzy mimo wielu doświadczeń zostali wierni Bogu, sumieniu i Kościołowi. Przypomnienie bohaterów tamtych czasów i docenienie ich postawy jest konieczne, aby móc właściwie ocenić sytuację, jaka wówczas zaistniała. Jest to pilne zadanie, które spoczywa na każdej diecezji.

Dokonując dziś oceny postaw duchownych, należy pamiętać, że tylko Bóg zna do końca okoliczności i motywy ich postępowania, tylko On może je sprawiedliwie ocenić. Nawet oni sami nie mogą tego uczynić, bo innymi kryteriami – z punktu widzenia psychologicznego i socjologicznego – kierowali się wówczas, a innymi - Ściśle obiektywnymi – muszą ocenić swe postępowanie dziś, gdy już nie istnieje żaden zewnętrzny nacisk. Bóg oczekuje od każdego z nich indywidualnie wzięcia odpowiedzialności za swoje postępowanie.

Stanowisku Kościoła wobec tych trudnych spraw dał wyraz Papież Benedykt XVI przemawiając do kapłanów w katedrze Św. Jana w Warszawie. Podczas Wielkiego Jubileuszu, Jan Paweł II wielokrotnie wzywał wiernych do pokuty za przeszłe niewierności. „Wierzymy, że Kościół jest Święty, ale są w nim ludzie grzeszni – piszą biskupi – Trzeba odrzucić chęć utożsamiania się jedynie z bezgrzesznymi. Jak mógłby Kościół wykluczyć ze swej wspólnoty ludzi grzesznych? To dla ich zbawienia Chrystus wcielił się, umarł i zmartwychwstał. Trzeba więc uczyć się szczerze przebywać chrześcijańską pokutę”.

Obradujący na Jasnej Górze wyraźnie podkreślili, że świadoma i dobrowolna współpraca z wrogami Kościoła i religii, jest grzechem oraz, że zawsze jest to grzech publiczny. Dziś po nagłośnieniu przez media, staje się zgorszeniem niszczącym wiarę w sercach wielu ludzi. Grzesznik powinien dobrowolnie przyznać się do grzechu wobec Boga i własnego sumienia, a także wobec tych, których skrzywdził. Jeśli krzywda została wyrządzona w danym Środowisku – powinien to uczynić publicznie na forum tego Środowiska.

Biskupi zwrócili także uwagę odpowiedzialnym za media. Dziennikarze powinni być Świadomi swej odpowiedzialności przed Bogiem i sumieniem za przekazywane informacje oraz pamiętać o niszczycielskiej sile pomówienia.

Na zakończenie zwrócili uwagę, iż lustracja duchowieństwa jest sprawą całego Kościoła w Polsce i wezwali do wspólnej troski i modlitwy o to, by w życiu osobistym i społecznym, kościelnym i publicznym, zło zwyciężać dobrem.

Drugi dzień obrad zbiegł się z obchodami 50-lecia Jasnogórskich ślubów Narodu Polskiego. Około 200 tysięcy wiernych, zgromadzonych na Jasnogórskich Wałach, dziewięciokrotnie powtórzyło "Królowo Polski – przyrzekamy!". ślubowali, między innymi, wierność Bogu i walkę z wadami narodowymi, w tym z pijaństwem.

Homilię w czasie uroczystej Mszy św. wygłosił prymas Polski, kardynał Józef Glemp. Zwrócił w niej uwagę, że przyrzeczenia sprzed 50 lat zachowują aktualność mimo upływu czasu i zmian w świecie. 

Prymas, omawiając przyrzeczenia, zwrócił uwagę na zaniedbania. Ocenił, że szczególnie wiele ran zadano instytucji małżeństwa. Zwrócił też uwagę, że choć wierni w Polsce uczynili wiele dla obrony życia, problemem pozostają morderstwa oraz lekceważenie życia. Zdaniem kardynała Glempa, jedynym punktem, za który polscy katolicy mogą siebie pochwalić w kontekście zobowiązań zawartych w Jasnogórskich ślubach Narodu jest szerzenie czci dla Maryi. Wspomniał, między innymi, o świątyniach dedykowanych Matce Bożej, ruchach maryjnych, pielgrzymkach i modlitwie różańcowej.

Na konferencji biskupi poruszyli także wątek wojny w Libanie, emigracji zarobkowej rodaków, pracy rolników w tegorocznych ciężkich warunkach atmosferycznych. Mówili także o zbliżającym się VI Dniu Papieskim, który 15 października br. przeżyjemy pod hasłem: „Jan Paweł II – Sługa miłosierdzia”.

Magdalena Gałek

Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, oprócz wydawania „Gazety Niedzielnej”, prowadzi największą w Wielkiej Brytanii polską księgarnię, gdzie można kupić nie tylko dobre książki religijne, ale również słowniki, podręczniki do nauki języków obcych, poradniki, literaturę piękną, beletrystykę, a także pozycje antykwaryczne.

Zapraszamy do przeglądnięcia naszego katalogu w formacie pdf

 

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: