O potrzebie podstawowych informacji

Miejsce to bowiem trudne było do odnalezienia, pomimo iż miałem dość dokładną mapkę i opis terenu. Człowiek ten, aczkolwiek z pracy jest zadowolony i nie ma zastrzeżeń ani do samych jej warunków, ani do pracodawców (niemieckich buddystów, zawiadujących tym miejscem), o podstawowych formalnościach wymaganych w tym kraju do legalnej pracy ma mgliste pojęcie. Gazety do niego nie docierają, a i potrzeby takiej nie ma, albowiem jego pracodawca jest uczciwy. Płaci, odprowadza podatki, ubezpieczył go. Nie wiem jednak czy wobec braku rejestracji w Home Office, nie wynikną dla niego jakieś problemy w przyszłości.
Pomimo iż informacje o podstawowych formalnościach wymaganych ukazują się w wielu polskich gazetach, a także w prasie krajowej, wiedza o tym nadal jest szczątkowa. Może też dlatego, że polska prasa dostępna jest powszechnie jedynie w Londynie i może jeszcze w kilku innych większych ośrodkach, gdzie są liczebniejsze skupiska Polaków, a może ludzie generalnie nie interesują się tym, dopóki nie muszą.
Okazuje się jednak, że ta elementarna wiedza, dostępna dla każdego w wielu miejscach, również i tam, gdzie działają polskie instytucje, media i nawet sklepy wcale nie jest tak oczywista dla wszystkich. Nadal wielu ludzi nie posiada konta w banku, National Insurance Number czy karty CIS. Mało tego, osoby te pytane przeze mnie, nie wiedzą także jak wszystkie te dokumenty uzyskać. To samo dotyczy świadectw i dyplomów. Ludzie mają dyplomy, ale zostawili je w Polsce, a nawet jeśli przywieźli, to nie są one przetłumaczone na język angielski.
Chociaż pisaliśmy już, jakie dokumenty, w jaki sposób i gdzie się załatwia, nie zaszkodzi powtórzyć tego jeszcze raz, albowiem informacji na ten temat nigdy nie jest za wiele.
Rejestracja 
Każdy przybywający do Anglii cudzoziemiec chcący rozpocząć pracę musi zarejestrować się w Home Office, czyli w tutejszym MSW. Służy do tego specjalny formularz. Można go pobrać z Internetu lub dostać w każdym Job Centre na terenie Wielkiej Brytanii. Formularz ten jest dość prosty, pomimo iż na pierwszy rzut oka wydawać się może inaczej. Po wypełnieniu wszystkich wymaganych rubryk wysyłamy go wraz z paszportem oraz potwierdzeniem wpłaty 70 funtów na podane na formularzu konto do urzędu rejestracyjnego, którego adres również znajduje się na nim.
Formalności tej musimy dokonać najpóźniej w przeciągu miesiąca od daty naszego zatrudnienia. Nie zapominajmy przy tym, że musi się na nim podpisać nasz pracodawca, co czasem jednak może być problemem. Wielu z nich niechętnie to robi z uwagi na to, iż podpisując się na nim bierze na siebie konkretne zobowiązania płatnicze wobec nas, a także urzędu skarbowego. Należy jednak nalegać, zwłaszcza że taki obowiązek na pracodawcy ciąży, w myśl przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców. Nie muszą tego robić tylko ci, którzy zdecydowali się na status samozatrudnionego, czyli „self-employed”. Głównie dotyczy to budowlańców, ale także tych, którzy chcą wykonywać jakiś wolny zawód, pracować w charakterze tzw. „wolnego strzelca”. W tym przypadku należy sobie wyrobić...
CIS card
Z tym sprawa jest bardzo prosta. Nie wymagana jest nawet znajomość języka angielskiego, ponieważ urzędnicy w Inland Revenue doskonale wiedzą, po co tam przychodzimy i pomagają wypełnić bardzo prosty druczek. Potrzebny jest do tego paszport i potwierdzenie adresu, czyli tzw. „proof of address”. Może to być – i najlepiej jeśli jest to – rachunek za telefon, gaz, elektryczność na nasze nazwisko. Najlepszym sposobem na uzyskanie takiego papierka jest przerejestrowanie na siebie na jeden miesiąc telefonu domowego w mieszkaniu, w którym mieszkamy lub tam gdzie mieszkają nasi znajomi, którzy się na to zgodzą. „Połowa Londynu” tak robi, ponieważ chodzi tu o zwykłą formalność. Po otrzymaniu rachunku na nasze nazwisko, faktyczny właściciel znów przepisuje go na swoje itd., itd. Jest to kwestia jednego telefonu do operatora sieci. Z rachunkiem, paszportem i jedną fotografią paszportową udajemy się do Inland Revenue, gdzie cała procedura trwa ok. 10 minut. Najdalej po dwóch tygodniach na nasz adres przychodzi pocztą CIS card. Wszystko to nic nie kosztuje.
National Insurance Number
I tu sprawa nie jest skomplikowana, choć wygląda na taką, a biura pośrednictwa, które to załatwiają biorą sobie za to od 50 do 80 funtów. Można wszakże załatwić to samemu również za darmo. Nie starajmy się, nawet jeśli znamy angielski, umawiać na rozmowę telefoniczną z urzędnikiem Job Centre, gdzie wyrabia się ten dokument, gdyż telefon jest zwykle zajęty. W urzędzie tym dostać można numer faxu, na który wysłać trzeba prośbę o spotkanie w sprawie NIN. Trzeba to napisać po angielsku, więc poprośmy o to kogoś, kto to potrafi. Podajemy tam swoje dane oraz adres, a fax można wysłać z każdej kawiarenki internetowej lub sklepu, w którym świadczy się takie usługi; z reguły – także tam, skąd można tanio telefonować do kraju, czyli w tzw. call shops. Kosztuje to około 50 pensów.
Po kilku dniach otrzymamy list z krótkim formularzem, który musimy wypełnić i odesłać. Następne pismo przyjdzie z datą i godziną spotkania. Nie można się na nie spóźnić. W liście tym zostaniemy zapytani także czy potrzebujemy tłumacza. Jeżeli tak, to taka osoba pojawi się na naszym spotkaniu z urzędnikiem, albowiem Job Centre dysponuje tłumaczami. Do wyrobienia NIN potrzebujemy paszportu, potwierdzenia adresu (może być ten sam rachunek) oraz – jeżeli u kogoś pracujemy – umowy lub listu od pracodawcy. Samozatrudnionym umowa o pracę nie jest potrzebna, przyda się natomiast choć jeden rachunek za wykonaną usługę. Odpowiedzieć trzeba będzie na szereg pytań, są to jednak pytania czysto formalne, jako że urzędnik nie może nam odmówić wydania NIN. Z Job Centre wyjdziemy z potwierdzeniem, że staramy się o NIN i sprawa jest w toku. Najdalej po kilkunastu dniach dostaniemy list z przyznanym nam numerem oraz zawiadomieniem, iż nasza karta plastykowa jest w trakcie produkcji. Trwa to zwykle kilka tygodni. Mamy już jednak swój numer i możemy go podawać tam, gdzie to jest potrzebne.
Konto w banku
Obecnie załatwia się je dużo łatwiej niż przed kilkoma miesiącami, zwłaszcza jeżeli na początek poprosimy o zwykły bieżący rachunek. Z paszportem oraz drugim dokumentem tożsamości (dowód osobisty, prawo jazdy) i tym samym rachunkiem za telefon udajemy się do najbliższego banku. Którego, to już sprawa indywidualna. Prawie każdy nie odmawia teraz założenia konta naszym rodakom. Samo założenie go trwa najwyżej pół godziny. Bank wyda nam zaświadczenie z numerem rachunku i danymi banku. Kartę do bankomatu, PIN oraz czeki, jeżeli założymy taki rachunek dostaniemy na domowy adres (taki jak na rachunku za telefon) na trzy razy. Banki robią to ze względów bezpieczeństwa.
Po uzyskaniu tych dokumentów, jeżeli zmienimy adres, trzeba telefonicznie lub pisemnie zawiadomić o tym stosowny urząd. Najlepiej, kiedy urzędowe pisma, wyciągi bankowe i rachunki przychodzą na ten adres, pod którym rzeczywiście mieszkamy. Dodać by tu należało, iż w wielu bankach, tak jak na przykład, w Barclays Bank, specjalnie zatrudnieni są Polacy. Upraszcza to załatwianie formalności tym, którzy nie znają języka angielskiego.
Dalsza sprawa to nasze kwalifikacje. Trzeba się starać przetłumaczyć wszystkie dyplomy i świadectwa w Polsce. Jeżeli tego nie zrobiliśmy, niestety będzie nas to więcej kosztowało. Pamiętajmy, że w Anglii językiem urzędowym jest język angielski i nikt nie ma obowiązku wiedzieć, co tam jest napisane po polsku na naszym dyplomie. To, że w nagłówku jest słowo „uniwersytet” nic jeszcze nie znaczy. W wielu zawodach jak na przykład: nauczyciela, lekarza, inżyniera, trzeba jeszcze mieć potwierdzenie z Ministerstwa Edukacji, że nasz dyplom jest prawdziwy. Takie potwierdzenie także musi być po angielsku (przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego). Większość naszych świadectw jest tu honorowana. Takie zawody jak wymieniłem powyżej wymagają jednak zdobycia dodatkowego certyfikatu z właściwego dla danego zawodu urzędu. Istnieją tu podobnie jak w Polsce odpowiedniki Izb Lekarskich czy Kuratoriów Oświaty. Instytucje te mogą jednak wymagać od nas albo zdania egzaminu z języka angielskiego albo świadectwa potwierdzającego naszą znajomość języka. Zwykle także potrzebne jest zaświadczenie o niekaralności sądowej. Nauczycieli sprawdza się także czy nie figurują w rejestrze osób podejrzanych lub skazanych za przestępstwa na tle seksualnym. Może to zresztą dotyczyć wszystkich, których praca wiąże się z kontaktem z ludźmi.
Bardzo użyteczne, często nawet bardziej niż dyplomy uczelni, są wszelkie dokumenty świadczące o zdobytym uprzednio doświadczeniu zawodowym. Warto więc mieć ze sobą przetłumaczone na angielski świadectwa pracy, odbytych wolontariatów czy praktyk wakacyjnych podczas szkoły.
Ostatnio wiele jest miejsc pracy dla kierowców. W większości jednak firm żąda się brytyjskiego prawa jazdy. Można je wymienić w DVLA, czyli rejestrze kierowców i pojazdów. Formularze dostępne są na każdej poczcie. Po wypełnieniu formularza wysyłamy go pocztą razem z paszportem i polskim prawem jazdy, fotografią oraz potwierdzeniem wpłaty lub czekiem na sumę 38 funtów do tego urzędu. Paszport wróci nam po kilku dniach, na prawo jazdy trzeba niestety trochę poczekać. Aby uniknąć wysyłania paszportu można udać się osobiście do najbliższej placówki DVLA. Tam sprawdzą naszą tożsamość na miejscu i oddadzą paszport. W Londynie trzeba pojechać na Wimbledon. Przy tej samej ulicy, gdzie jest stacja metra, znajduje się oddział DVLA. Wszystkie formalności załatwia się tam około godziny.
Myślę, że do problemu podstawowych informacji będziemy w naszej rubryce wracać jeszcze nie raz.

Jędrek Śpiwok

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: