Międzynarodowa emerytura

Choć każde państwo UE ma własny system emerytalno-rentowy i stosuje różne zasady, kiedy, komu i w jakiej wysokości należą się świadczenia, to obowiązuje unijny system koordynacji, który porządkuje relacje pomiędzy wewnętrznymi przepisami każdego z państw. Dlatego mieszkając i pracując w innym kraju Unii, zachowujesz prawo do emerytury, nabyte w Polsce.
Praca w kilku państwach wspólnoty nie oznacza jednak, że w każdym z nich uzyskasz prawo do emerytury. Państwo, w którym chcesz ubiegać się o emeryturę, uwzględni okresy odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne z każdego innego kraju Unii i proporcjonalnie do czasu ich trwania wyliczy część emerytury. Części te złożą się na jedną "składaną" emeryturę.

PRAWO DO EMERYTURY
Emeryturę możesz dostać w kraju, w którym byłeś ubezpieczony co najmniej przez rok, a zsumowany staż pracy we wszystkich krajach UE (w tym w Polsce) jest wystarczający do uzyskania emerytury w tym kraju.

Przykład:
Andrzej pracował w Polsce przez 20 lat, po czym wyjechał do pracy w Austrii, a następnie do Włoch. Gdy skończył 65 lat, wystąpił do swojego oddziału ZUS o emeryturę. ZUS przyzna emeryturę, bo Andrzej ma wystarczający staż do jej uzyskania, i wyliczy jej wysokość według polskich przepisów. Także instytucje ubezpieczeniowe w Austrii i we Włoszech ustalą, czy Andrzej ma prawo do świadczenia w świetle przepisów austriackich i włoskich. Jeśli tak - wypłacą mu emeryturę proporcjonalnie do okresu pracy i ubezpieczenia w tych krajach.

Gdy praca w danym kraju nie przekracza roku, okres ten każdorazowo zaliczany jest do emerytury na takich samych zasadach, jakbyś był zatrudniony w tym czasie w Polsce i tu odprowadzał składki. Jednak wtedy możesz nie dostać emerytury w tym kraju.

Przykład:
Mieszkający w Polsce 65-letni Krzysztof złożył wniosek o emeryturę. Przepracował w Polsce 19 lat, w Wielkiej Brytanii - 9 miesięcy, w Irlandii - 7 miesięcy we Francji 8 miesięcy. Nie ma prawa do polskiej emerytury za wyłącznie polskie okresy opłacania składek. W tej sytuacji przy ustalaniu prawa do polskiej emerytury ZUS doliczy do stażu w Polsce pracę na Wyspach oraz w Irlandii i Francji i zdecyduje o przyznaniu świadczenia na podstawie 21 lat pracy. ZUS obliczy emeryturę na podstawie stażu pracy i zarobków w Polsce, jak również na podstawie udokumentowanego stażu pracy i zarobków w trzech pozostałych państwach.

Uwaga! Przyznanie emerytury nie musi następować automatycznie. Trzeba więc samemu wystąpić do ubezpieczyciela o wypłatę emerytury i koniecznie przechowywać wszystkie dowody opłacania składek ubezpieczeniowych za granicą (dowody wpłaty, dokumenty wystawiane przez pracodawcę).

SKŁADKI
Jeśli odpowiednio długo opłacałeś składki na ubezpieczenie społeczne, nabędziesz prawo do emerytury. To, jak długo należy opłacać składki, zależy od systemu emerytalnego w danym kraju. Pamiętaj, że składki na ubezpieczenie emerytalne odprowadzane są zarówno w okresie zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, jak i w tzw. okresach równorzędnych (w Polsce są to np. urlop macierzyński czy zasadnicza służba wojskowa), o ile uznaje je państwo, w którym pracowałeś.

TRANSFER ŚWIADCZEŃ

Jeśli przez cały czas ubezpieczenia społecznego pracowałeś w Polsce i tu opłacałeś składki, to emerytura wyliczona będzie tylko na podstawie przepisów krajowych. Jeżeli natomiast pracowałeś w Polsce, ale po uzyskaniu prawa do emerytury zamieszkasz na stałe w innym państwie unijnym, to emerytura będzie przekazywana (transferowana) do tego kraju. Wysokość przyszłej emerytury nie może być obniżona, zmieniona, zawieszona ani też uchylona z powodu przebywania lub zamieszkania w innym państwie niż to, które wypłaca ci emeryturę.

Przykład:
Małgorzata przepracowała w Polsce 40 lat. Kiedy ukończyła 60. rok życia, ZUS przyznał jej emeryturę. Następnie wyprowadziła się do córki do Belgii i zamieszkała tam na stałe. Wcześniej wystąpiła jednak do właściwego oddziału ZUS z wnioskiem o transfer przyznanej emerytury z Polski do Belgii. ZUS będzie regularnie przekazywał jej należne świadczenie za pośrednictwem współpracującej z nim belgijskiej instytucji ubezpieczeniowej.

Transfer dotyczy również rent, zasiłków dla bezrobotnych, chorobowych i macierzyńskich, dodatków pielęgnacyjnych, dodatków dla sierot zupełnych oraz zasiłków pogrzebowych.
Jeżeli mieszkasz za granicą i starasz się o ustalenie prawa do polskiej emerytury lub renty bądź o jej transfer za granicę, powinieneś złożyć odpowiedni wniosek do oddziału ZUS w Polsce bądź też właściwej ze względu na miejsce zamieszkania zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, która przekaże taki wniosek do ZUS.
Wypłaty polskich świadczeń dokonuje ZUS za pośrednictwem współpracujących zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych bądź też bezpośrednio na konto bankowe osoby uprawnionej.
Decyzje w sprawach wspomnianych świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają następujące jednostki ZUS:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Departament Wypłat Świadczeń Zagranicznych
ul. Senatorska 10, 00-082
Warszawa
tel. (22) 827 36 46, 831 91 94,
831 91 95
- osobom zamieszkałym w Belgii, Bułgarii, Francji, Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Macedonii, Serbii, Litwie, Luksemburgu, Niemczech (renty przysługujące w związku z wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi) oraz w Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, na Węgrzech i w krajach byłego ZSRR.

ZUS - Oddział w Nowym Sączu
Wydział Rent Czeskich i Słowackich
ul. Sienkiewicza 77,
33-300 Nowy Sącz
tel. (18) 443 86 57
- osobom zamieszkałym
w Czechach i na Słowacji.

ZUS - Oddział w Opolu
Wydział Realizacji Umów Polsko-Niemieckich
ul. Wrocławska 24, 45-701 Opole
tel. (77) 474 60 10, 451 16 00 (do 10)
- osobom zamieszkałym w Niemczech (z wyjątkiem rent przysługujących w związku z wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi).
ZUS - Oddział w Tarnowie
Wydział Realizacji Umowy Polsko-Austriackiej
ul. Kościuszki 32, 33-100 Tarnów
tel. (14) 621 43 71 (do 74)
- osobom zamieszkałym
w Austrii.

ZUS - Oddział w Łodzi
Wydział Realizacji Konwencji Polsko-Hiszpańskiej
ul. Zamenhofa 2, 90-431 Łódź
tel. (42) 638 24 48, 638 27 90,
638 27 99
- osobom zamieszkałym
w Hiszpanii.

Osoby, które mieszkają w państwach niewymienionych powyżej, wnioski o ustalenie prawa do polskich emerytur i rent zgłaszają bezpośrednio do oddziałów ZUS, właściwych ze względu na ich ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce.

Mariusz Gierus

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: