Na garnuszku u królowej

Tych, którzy dopiero rozważają wyjazd na Wyspy, bo chcą skalkulować, czy im się to opłaca. Tych, z których rodziny ktoś już wyjechał i tam pracuje, bo nie są pewni, czy im się coś należy. I w końcu tych, którzy już mieszkają na Wyspach i ze wszystkich stron słyszą wykluczające się informacje. Mimo że pisaliśmy o pomocy socjalnej dla Polaków w Wielkiej Brytanii w grudniowym wydaniu "Pracy i Życia za Granicą", dostajemy wciąż mnóstwo pytań od czytelników na ten temat. Dlatego zdecydowaliśmy się napisać o zasiłkach jeszcze raz.
Tym razem przedstawiamy sylwetki Polaków, którzy wyjechali na Wyspy. Co im się należy?

Iwona i Adam razem zdecydowali, że on pojedzie do Anglii na dwa lata i zarobi na mieszkanie. Wyjechał miesiąc temu. Na szczęście od razu znalazł pracę na budowie, gdzie zarabia 400 funtów (2,3 tys. zł) tygodniowo. Ona została w Polsce z dwójką dzieci, półtorarocznymi bliźniakami Anią i Tomkiem. Nie pracuje, a niedawno straciła nawet prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Dostaje tylko zasiłek rodzinny na dzieci w wysokości 96 zł miesięcznie.
Edyta i Zbyszek wyjechali na Wyspy trzy lata temu. Od samego początku on legalnie pracował, ona wychowywała dzieci. Najpierw jedno - Kasię, która ma już 12 lat, później również Piotra, który urodził się z niedowładem kończyn dolnych i dziś jeździ na wózku inwalidzkim. Zbyszek nadal pracuje i zarabia 22 tys. funtów (126 tys. zł) rocznie, Edyta wciąż opiekuje się dziećmi, które chodzą już do szkoły. Ostatnio zaczęła pracować jako samozatrudniona - na poprawkach krawieckich zarabia ok. 3 tys. funtów (17 tys. zł) rocznie.

Marysia i Jan pracowali w tej samej fabryce pod Poznaniem. Zakład zlikwidowano, a oni jednocześnie znaleźli się na bruku. Ostatnie pieniądze wydali na bilety do Londynu. Zamieszkali u przyjaciół, którzy pomogli im znaleźć pracę. Na razie oboje pracują w restauracji - znów w tej samej. Ona roznosi posiłki, on stoi za barem. Zarabiają 5,05 funta (29 zł) na godzinę, czasem trafią się jakieś napiwki. Chcieliby jak najszybciej się usamodzielnić i nie siedzieć dłużej na głowie przyjaciołom, którzy i tak zrobili dla nich bardzo dużo. Tylko skąd wziąć pieniądze na mieszkanie?

Anna właśnie urodziła dziecko. Pracowała na Wyspach półtora roku, cały czas u jednego pracodawcy. Anna jest samotną matką. Po urlopie macierzyńskim zamierza wrócić do pracy, ale tylko na część etatu. Martwi się, czy poradzi sobie z kosztami utrzymania maleństwa.

Adam, Edyta i Zbyszek, Marysia i Jan oraz Anna pracują w Wielkiej Brytanii legalnie. Od swoich pensji płacą podatki, pracodawca odciąga z ich dochodów również składki na ubezpieczenie społeczne. Czy w tej sytuacji przysługuje im pomoc od państwa? Żadne z nich nie jest pewne, czy może ubiegać się o zasiłki. Słyszeli, że można to zrobić dopiero po 12 miesiącach pracy i że dzieci, na które chce się dostać świadczenia, muszą mieszkać na Wyspach. Ale słyszeli też o Polakach, którzy dopiero przyjechali do Zjednoczonego Królestwa i dobrze sobie żyją z zasiłków. Gdzie leży prawda?

NIEKTÓRE ZASIŁKI NALEŻĄ CI SIĘ OD RAZU
Większość Polaków myśli, że o świadczenia socjalne można ubiegać się dopiero po roku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Jest to prawda tylko połowiczna, ponieważ część zasiłków przysługuje im już w momencie podjęcia pierwszej pracy. Najważniejsze z nich to:
Child Benefit,
Child Tax Credit,
Working Tax Credit,
Housing Benefit,
Council Tax Benefit.
Prawo do ubiegania się o inne świadczenia uzyskuje się po przepracowaniu 12 miesięcy i potwierdzeniu praw rezydenckich (patrz wypowiedź eksperta).
Skoro już wiesz, że legalnie pracując na Wyspach, jesteś rezydentem Wielkiej Brytanii, w drugim kroku sprawdź, czy przysługuje ci jakaś pomoc. Do pomocy socjalnej w Wielkiej Brytanii mogą kwalifikować się osoby:
o niskim dochodzie,
wychowujące dzieci,
opiekujące się osobą niepełnosprawną,
powyżej 60. roku życia,
wdowy i wdowcy.

IWONA I ADAM
Adam może dostawać na swoje dzieci zasiłek Child Benefit. Jednak najpierw jego żona powinna zrezygnować z zasiłku wychowawczego w Polsce. Można co prawda starać się jedynie o wyrównanie, jednak szybciej i łatwiej Adam uzyska w Wielkiej Brytanii pełną kwotę Child Benefit, a finansowo wyjdą na to samo. Adam może liczyć na pomoc w wysokości ok. 116 funtów (670 zł) miesięcznie.

CHILD BENEFIT
O Child Benefit możesz starać się od razu po podjęciu pracy w Wielkiej Brytanii.
To wolne od podatku świadczenie, które otrzymuje każda osoba opiekująca się dzieckiem mieszkającym w Wielkiej Brytanii do osiągnięcia przez nie wieku 16 lat lub 19 lat, jeśli dziecko wciąż uczy się w pełnym wymiarze godzin. Jeśli jedno z rodziców pracuje na Wyspach, a dziecko mieszka w Polsce, Child Benefit również może mu przysługiwać. Świadczenie wynosi 17,45 funta (100 zł) tygodniowo na pierwsze dziecko i 11,7 funta (67 zł) na każde kolejne.
Formularz wniosku o Child Benefit można uzyskać we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania biurze JobcentrePlus (www. jobcentreplus.co.uk). Wypełniony formularz należy wysłać razem z oryginałem aktu urodzenia dziecka do Child Benefit Office (Child Benefit Office, PO Box 1, Newcastle upon Tyne NE88 1AA). Nie trzeba tłumaczyć polskiego aktu urodzenia. Po dopełnieniu formalności zostanie ci odesłane. Można także składać podanie o Child Benefit za pośrednictwem strony internetowej https://esd.dwp.gov.uk/dwp/index.jsp .

Uwaga! Jeśli urodzisz dziecko w Wielkiej Brytanii, najlepiej ubiegać się o Child Benefit w ciągu trzech miesięcy od urodzenia. Gdy świadczenie zostanie przyznane później, refundacja obejmie tylko trzy miesiące wstecz.

EDYTA I ZBYSZEK
Edyta i Zbyszek - jak wszyscy rodzice w Wielkiej Brytanii - dostają na swoje dzieci zasiłek Child Benefit. Ich roczne zarobki uprawniają ich do otrzymywania Child Tax Credit w kwocie 58 funtów (333 zł) tygodniowo. Stawka ta jest nieco wyższa niż dla innych rodzin o takich samych dochodach, bo wychowują dziecko niepełnosprawne. Do Working Tax Credit się nie kwalifikują - za dużo zarabiają. Ze względu na chorobę Piotra otrzymują też zasiłek dla niepełnosprawnych zwany Disability Living Allowance.

CHILD TAX CREDIT I WORKING TAX CREDIT
O Child Tax Credit i Working Tax Credit możesz ubiegać się od razu po podjęciu pracy w Wielkiej Brytanii. O oba świadczenia występuje się, wypełniając jeden formularz, dlatego przedstawiamy je razem. Dziewięć na dziesięć rodzin w Wielkiej Brytanii otrzymuje Child Tax Credit - świadczenie przeznaczone dla osób wychowujących dzieci lub młodzież uczącą się w pełnym wymiarze godzin. Do ubiegania się o Child Tax Credit są uprawnione rodziny, których roczny dochód nie przekracza 58 175 funtów (334 tys. zł) lub 66 350 funtów (381 tys. zł), jeśli dziecko nie skończyło jeszcze roku. Kwota, którą można uzyskać, zależy od dochodów rodziny, liczby dzieci w rodzinie i wydatków poniesionych na opiekę nad dziećmi. Jeśli dziecko jest starsze niż rok i nie jest niepełnosprawne, będzie to maksymalnie 2310 funtów (13 tys. zł) rocznie.
Working Tax Credit jest przeznaczony dla osób o niskich dochodach. Do jego otrzymywania kwalifikują się osoby pracujące co najmniej 30 godzin tygodniowo lub 16 godzin w przypadku osób wychowujących dziecko lub legitymujących się zaświadczeniem o niepełnosprawności. Najniższa kwota Working Tax Credit to 1665 funtów (9,5 tys. zł) rocznie, maksymalna wysokość świadczenia sięga kilku tysięcy funtów rocznie.
Formularz do ubiegania się o Child Tax Credit i Working Tax Credit można otrzymać w lokalnym HMRC Enquiry Centre lub Jobcentre Plus albo poprosić o przesłanie go pocztą, dzwoniąc pod numer 0845 300 3900. Pod tym samym numerem można też uzyskać pomoc w wypełnieniu druków. Wypełniając formularz wniosku o Tax Credits, należy podać kwotę zarobków za ubiegły rok podatkowy. Jeśli dopiero przyjechałeś do Wielkiej Brytanii, możesz w te rubryki wpisać przewidywane tegoroczne zarobki.
Uwaga! Osoba otrzymująca Tax Credits może być też uprawniona do Sure Start Maternity Grant w wysokości 500 funtów (2,9 tys. zł). Jest to jednorazowa zapomoga otrzymywana po urodzeniu lub zaadoptowaniu dziecka.
Czy należą ci się Tax Credits i w jakiej wysokości, sprawdzisz na stronie www.taxcredits.inlandrevenue.gov.uk/Qualify/DIQHousehold.aspx .

DISABILITY LIVING ALLOWANCE
O Disability Living Allowance dla siebie lub dla dziecka można wystąpić od razu po podjęciu pracy w Wielkiej Brytanii. Zasiłek dla niepełnosprawnych nadaje status osoby niepełnosprawnej w Wielkiej Brytanii i otwiera drogę do uzyskania innych świadczeń. Dlatego o przyznanie tego zasiłku należy ubiegać się w pierwszej kolejności, za pośrednictwem Internetu: www.dwp.gov.uk/eservice/ , przez telefon: 0800 88 22 00 lub z pomocą Jobcentre. Można wystąpić o finansową pomoc na pokrycie wydatków związanych z dostosowaniem mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej, zapewnienie dojazdu do pracy lub szkoły, refundację leków i wyposażenia (np. wózka inwalidzkiego). Osoby niepełnosprawne lub ich opiekunowie mogą też liczyć na zniżki na podatek lokalny, abonament telewizyjny, przejazdy środkami komunikacji publicznej oraz na wyższą stawkę Working Tax Credit.

MARYSIA I JAN
Para, która pracuje w pełnym wymiarze godzin, z dwiema wypłatami, nie może tak naprawdę liczyć na pomoc państwa. Jednak oboje, Marysia i Jan, zarabiają najniższą stawkę krajową, mogą więc być uprawnieni do niewielkiej pomocy przy opłacaniu czynszu. Jeśli opłata za wynajem mieszkania przekroczy 190 funtów (1,1 tys. zł) na tydzień, będą się kwalifikowali do świadczenia Housing Benefit. Kwota, którą dostaną, raczej nie rozwiąże ich problemów - przy cenie za wynajem wynoszącej 195 funtów (ponad 1,1 tys. zł) tygodniowo, zasiłek wyniesie 7,6 funta (44 zł). Lepszym rozwiązaniem niż liczenie na pomoc państwa byłoby dla Marysi i Jana wystąpienie do banku o pożyczkę na pokrycie wstępnych wydatków związanych z wynajęciem mieszkania i kosztów przeprowadzki.

HOUSING BENEFIT I COUNCIL TAX BENEFIT
O oba świadczenia można starać się od razu po podjęciu pracy w Wielkiej Brytanii.
Housing Benefit (zasiłek mieszkaniowy) i Council Tax Benefit (zasiłek na podatek lokalny) to świadczenia, które pomagają osobom o niskich dochodach opłacać rachunki za mieszkanie i podatek lokalny. Z podaniem o oba zasiłki należy wystąpić do biura councilu (adres lokalnego biura znajdziesz na stronie www.direct.gov.uk/Dl1/Directories/LocalCouncils/fs/en), wypełniając jeden formularz - HCTB1. Housing Benefit może pokryć całość lub część czynszu za mieszkanie. Pieniądze będą wpływały bezpośrednio na konto właściciela lokalu, czyli prywatnego landlorda lub councilu, który wynajmuje mieszkania komunalne, albo na konto osoby występującej z wnioskiem, w zależności od jej sytuacji. O zasiłek mieszkaniowy może ubiegać się każdy, kto nie ma oszczędności większych niż 16 tys. funtów (92 tys. zł). Wysokość tego świadczenia jest uzależniona od opłat za mieszkanie, przeciętnych cen w rejonie, wielkości domu, przychodu, oszczędności, innych otrzymywanych zasiłków oraz wieku i liczby osób w rodzinie. Council Tax Benefit przysługuje osobom o niskim dochodzie oraz pobierającym zasiłek dla bezrobotnych. Świadczenie pokrywa całość lub część podatku lokalnego. Wysokość świadczenia również zależy od dochodów, oszczędności, liczby osób w rodzinie i innych okoliczności.

ANNA
Anna, która właśnie urodziła dziecko, jest uprawniona do zasiłku macierzyńskiego Statutory Maternity Pay. Przez pierwsze sześć tygodni będzie dostawała 90 proc. dotychczasowej pensji, a przez następne 20 - 106 funtów (610 zł) na tydzień. Ponieważ Anna nie ma innych dochodów i nie może liczyć na pomoc ojca dziecka, być może będzie uprawniona do zasiłku Income Support - również kiedy zdecyduje się wrócić do pracy na niepełny etat. Powinna także wystąpić o Child Benefit, Child Tax Credit i Working Tax Credit, może się też ubiegać o Housing Benefit i Council Tax Benefit.

STATUTORY MATERNITY PAY I MATERNITY ALLOWANCE
O zasiłek macierzyński Statutory Maternity Pay można wystąpić, jeśli przez 26 tygodni ciąży (do 15. tygodnia przed urodzeniem) pracowało się u tego samego pracodawcy i zarabiało co najmniej 82 funty (470 zł) tygodniowo. Zasiłek przez pierwsze sześć tygodni urlopu wynosi 90 proc. tygodniowych zarobków, a przez pozostałe 20 tygodni - 106 funtów (610 zł) tygodniowo lub 90 proc. tygodniowych zarobków, jeśli wynoszą one mniej niż 106 funtów. W innych przypadkach można się starać o zasiłek Maternity Allowance.
Przyszłe mamy zatrudnione na podstawie umowy o pracę mają prawo do wykorzystania 26 tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego i - ewentualnie - kolejnych 26 tygodni bezpłatnego urlopu wychowawczego. Mamy samozatrudnione też mają możliwość uzyskania zasiłku macierzyńskiego.
Jak się ubiegać o Statutory Maternity Pay? Wystarczy na 28 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu poinformować o tym pracodawcę i dostarczyć mu potwierdzenie terminu porodu.
Maternity Allowance to zasiłek macierzyński dla kobiet, które zmieniły pracę w czasie ciąży, są samozatrudnione lub bezrobotne albo zarabiają za mało, żeby kwalifikować się do otrzymywania SMP. Żeby zyskać do niego prawo, trzeba przepracować co najmniej 26 tygodni w ciągu 66 tygodni poprzedzających datę porodu i przez 13 tygodni zarabiać więcej niż 30 funtów (172 zł) tygodniowo. MA wynosi też 106 funtów tygodniowo lub 90 proc. zarobków, jeśli te były niższe.
Jak się ubiegać o MA? Po 26. tygodniu ciąży należy wypełnić formularz MA1 i wysłać do Jobcentre Plus. Formularz znajdziesz na stronie www.dwp.gov.uk/advisers/claimforms/ma1_print.pdf .

INCOME SUPPORT
O świadczenie Income Support można starać się po przepracowaniu 12 miesięcy na Wyspach. To pomoc finansowa dla osób, które z przyczyn od nich niezależnych nie mogą pracować w pełnym wymiarze godzin, a uzyskiwany przez nie dochód jest zbyt niski, by wystarczył na utrzymanie. Do ubiegania się o Income Support są uprawnione osoby w wieku od 16 do 59 lat, które pracują mniej niż 16 godzin tygodniowo lub nie pracują wcale, a ich oszczędności nie przekraczają 8 tys. funtów (46 tys. zł). Do otrzymywania Income Support mogą być także uprawnione osoby pobierające Statutory Sick Pay z powodu choroby i świadczenie to jest niższe od Income Support, który mogłyby uzyskać, lub matki przebywające na urlopie wychowawczym. Wysokość Income Support jest uzależniona od wieku osoby starającej się o to świadczenie, dochodu rodziny, liczby osób w rodzinie i oszczędności.
Jak się ubiegać o Income Support? Najpierw należy zadzwonić do lokalnego Jobcentre i dowiedzieć się o sposoby występowania o zasiłek w konkretnym rejonie. Formularz podania o Income Support i szczegółowe informacje na ten temat można pobrać ze strony www.dwp.gov.uk/advisers/claimforms/a1_print.pdf .
Uwaga! Osoby pobierające Income Support są automatycznie uprawnione do otrzymywania Housing Benefit i Council Tax Benefit oraz do darmowej opieki dentystycznej, darmowych leków na receptę i darmowych posiłków w szkole dla dzieci.

Wymienione w artykule zasiłki nie wyczerpują tematu pomocy społecznej w Wielkiej Brytanii. Możliwości jej uzyskania jest znacznie więcej. Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie www.direct.gov.uk/MoneyTaxAndBenefits/BenefitsTaxCreditsAndOtherSupport/fs/en .

Magdalena Gignal

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: