Z BIBLIĄ PRZEZ ŻYCIE

Dorobek Brandstaettera jest imponujący: napisał wiele powieści, dramatów, poezji, a także był płodnym tłumaczem. Bardzo wiele dzieł autora zostało zainspirowanych Pismem Świętym. Biblia była dla niego najważniejszą książką, z której bardzo często korzystał i nieustannie czerpał z niej natchnienie. Darzył ją wielkim szacunkiem już od dziecka. Była to zapewne zasługa jego matki i dziadka. Matka uczyła go czytać i pisać po polsku na Biblii w polskim przekładzie ks. Wujka, a dziadek - uznany prozaik hebrajski, autor opowiadań i nowel tłumaczonych na język angielski, niemiecki i rosyjski – często czytał mu Pismo Święte i był jego pierwszym nauczycielem Biblii. Wywarł na swojego wnuka silny wpływ. Kiedyś powiedział mu: „Będziesz ją kochał więcej niż rodziców... Więcej niż mnie... Nigdy się z nią nie rozstaniesz... A gdy zestarzejesz się, dojdziesz do przekonania, że wszystkie książki, jakie przeczytałeś w życiu, są tylko nieudolnym komentarzem do tej jedynej Księgi...”

Słowa te, wraz z nauką matki, wywarły na nim wielkie wrażenie i odcisnęły piętno na całym jego życiu. W „Kręgu biblijnym”, gdzie oprócz poezji znajdują się komentarze autora i różne historie z jego życia, wspominając dom rodzinny z sentymentem napisał: „Biblia leżała na biurku mojego dziadka. Nigdy w bibliotece. Zawsze pod ręką. W naszym domu nikt Biblii nie szukał, nigdy również nie słyszałem, aby ktokolwiek pytał, gdzie ona leży... Miejsce, na którym leżała Biblia, było dla mnie miejscem wyróżnionym... Było ono Środkiem całego mieszkania... punktem, dookoła którego wszystko się obracało”.

Biblia nie była dla niego tylko natchnioną Świętą księgą, ale identyfikował z nią swoją rodzinę i w biblijnych bohaterach odnajdywał poszczególnych jej członków. Pisze: "Biblia jest dla mnie również księgą wspomnień o moim rodzie. Wszystkie występujące w niej postacie mają twarze moich przodków i krewnych i nie zdarzyło mi się jeszcze nigdy, abym myśląc o Labanie nie miał przed oczami jednego z moich stryjów - wprawdzie stryj palił papierosy, ale fakt ten nigdy nie mącił wyrazistości tego skojarzenia (...). Czuję z tą księgą głęboką solidarność. Jej Świętość jest dla mnie prosta, zwyczajna i sama przez się zrozumiała. Czytając utrwalone na jej kartach opisy zdarzeń, wypadków, obyczajów, sposobów życia, towarzyszę krok po kroku historii moich dalekich przodków, uczestniczę w ich wzruszeniach, troskach, cierpieniach, w żałobnych i radosnych uroczystościach, w wojennych wyprawach, w medytacjach (...)."

Słowem Pisma Świętego starał się żyć na co dzień: "Znalazłem jeszcze jeden sposób przeżywania Pisma Świętego, a mianowicie przez porównywanie prawd ewangelicznych z otaczającą mnie rzeczywistością. Obrazy powstałe w mojej wyobraźni miały jednoznaczny charakter i wyrażały dramatyczną rozbieżność między rzeczywistością Ewangelii a rzeczywistością naszego dnia powszedniego. Medytowanie zazwyczaj tak się rozpoczynało: przeczytane rano wersety, które towarzyszyły mi przez cały dzień, podczas pracy, wypoczynku i zajęć codziennych - ich obecność mogła być we mnie podświadoma - natrafiwszy w jakimś zdarzeniu, zjawisku czy w jakiejś napotkanej osobie na podatny grunt, nagle zaczynały kiełkować. Rodziły się wtedy w mojej głowie niepokojące impresje, smutne analogie i gorzkie skojarzenia, jak zwykle wówczas, gdy prawdę Ewangelii próbujemy porównać z prawdą naszego życia."

Fascynacja Pismem Świętym trwała przez całe życie. Z wiekiem coraz głębiej odkrywał jej nieocenioną wartość i rozczytywał się w niej. Kiedyś napisał:

Na Tobie uczyłem się żyć,

Na Tobie uczyłem się czytać,

Na Tobie uczyłem się pisać,

Na Tobie uczyłem się myśleć,

Na Tobie uczyłem się prawdy

Biblia wycisnęła głębokie piętno nie tylko na życiu Brandstattera, ale i na jego literackiej twórczości. Była natchnieniem do napisania wielu dzieł, zwłaszcza od czasu gdy przeszedł na wiarę katolicką. 

Na gruncie przemyśleń z Pisma Świętego zrodził się m.in. „Jezus z Nazaretu” - pisany w latach 1967-1973. Książkę należy uznać za dzieło jego życia. W tej czterotomowej powieści ("Czas milczenia", "Czas Wody ", "Czas Chleba i Światła" i "Pełnia czasów") nakreślił w sposób niezwykle ciekawy biografię Jezusa, która została przedstawiona na tle codziennego życia społeczeństwa żydowskiego, ugrupowań religijnych i politycznych. życie i działalność Jezusa Chrystusa przedstawione zostały w oparciu o wnikliwą analizę ksiąg Starego i Nowego Testamentu oraz przekazy tradycji żydowskiej i wczesnochrześcijańskiej. Postać Boga-człowieka została ukazana niezwykle sugestywnie i przekonywująco. Do tej pory nie udało się jeszcze nikomu nakreŚlić tak żywego portretu psychologicznego Jezusa Chrystusa. Barwnie zostały też odmalowane obyczaje i życie religijne ludu izraelskiego. Autor mógł tego dokonać dzięki ogromnej wiedzy na temat historii i obyczajowości narodu żydowskiego, a przede wszystkim w oparciu o dogłębną znajomość Starego i Nowego Przymierza.

***

Roman Brandstaetter urodził się 3 stycznia 1906 r. w Tarnowie w żydowskiej rodzinie inteligenckiej, jako syn Ludwika i Marii. Uczęszczał do Gimnazjum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. Egzamin dojrzałości złożył w 1924 r. w Krakowie i tam też rozpoczął studia z zakresu filozofii i filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie studiów zadebiutował wierszem pt. ”Elegia o Śmierci Sergiusza Jesienina”(1926). W 1928 r. wydał pierwszy tomik poezji zatytułowany „Jarzma”. Po otrzymaniu dyplomu, przebywał w Paryżu jako stypendysta. Owocem jego paryskich studiów był tytuł doktora filozofii, który otrzymał w roku 1932. Po powrocie do kraju zamieszkał w Warszawie i zajął się pracą literacką i publicystyczną. W 1935 r. odbył podróż do Turcji, Grecji i Palestyny. Wtedy po raz pierwszy zetknął się z ziemią przodków.

Po wybuchu II wojny Światowej udał się do Wilna, gdzie w 1940 r. ożenił się z żydówką Tamarą Karren. Inwigilowany przez NKWD, udał się do Palestyny. Tu otrzymał pracę w nasłuchu radiowym w Polskiej Agencji Telegraficznej w Jerozolimie. W latach 1941-1946 napisał sześć dramatów, w tym „Powrót syna marnotrawnego”, jeden z najbardziej znaczących w jego twórczości.

Pobyt w Jerozolimie zaowocował przejściem na katolicyzm, który nazywał Spotkaniem. W 1946 r. opuścił Palestynę i przez Egipt udał się do Rzymu, przyjął chrzest i ożenił się z Reginą Wiktorówną (z żoną Tamarą rozstał się na mocy Przywileju Św. Pawła). We Włoszech, zainspirowany postacią Św. Franciszka i pięknem Asyżu, tworzył kolejne utwory („Kroniki Assyżu”, „Teatr świętego Franciszka”). Tam powstawały też kolejne dramaty (”Noce narodowe”, „Przemysław II”). 

Do Polski powrócił w 1948 r. Zamieszkał w Poznaniu, gdzie został kierownikiem literackim Teatru Polskiego i Opery im. St. Moniuszki. W 1950 r. przeniósł się na 10 lat do Zakopanego. Tam pełnił funkcję przewodniczącego Rady Kultury przy MRN oraz kontynuował swą pracę literacką. Powstały wtedy m.in. dramaty: „Ludzie z martwej winnicy”, „Milczenie”, „Kopernik” i inne utwory poetyckie. Podjął się również tłumaczeń dzieł Szekspira. Za całokształt twórczości literackiej otrzymał w 1958 r. Nagrodę im. W. Pietrzaka. W 1960 r. powrócił do Poznania i poświęcił się twórczości literackiej. Powstały kolejne dramaty(„Medea”, „Zmierzch demonów”), tomiki poetyckie („Pieśń o moim Chrystusie”, „Hymny Maryjne’). Kontynuował przekłady dzieł Szekspira oraz rozpoczął cykl przekładów poematów biblijnych z języka hebrajskiego. Podjął się też tłumaczenia Nowego Testamentu. W tym czasie powstała czterotomowa powieść „Jezus z Nazaretu”, w której zawarł głębię swoich przeżyć religijnych oraz niezachwianą i żywą wiarę w Jezusa – oczekiwanego Mesjasza. Przez wszystkie lata współpracował z pismami katolickimi, publikując na łamach: „Kierunków”, „Przewodnika Katolickiego”, „W drodze”, „Niedzieli”, „Gościa Niedzielnego” i „Tygodnika Powszechnego”. Otrzymał wiele nagród literackich, m.in.: Nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku za całokształt twórczości oraz za przekłady dzieł Szekspira (1970), Nagrodę Polskiego PEN Klubu za wybitne osiągnięcia w dziedzinie przekładu z języka hebrajskiego (1973), Nagrodę im. Bł. Brata Alberta (1985), Nagrodę im. G. von Herdera (1987).  Zmarł 28 września 1987 r. w Poznaniu.

Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, oprócz wydawania „Gazety Niedzielnej”, prowadzi największą w Wielkiej Brytanii polską księgarnię, gdzie można kupić nie tylko dobre książki religijne, ale również słowniki, podręczniki do nauki języków obcych, poradniki, literaturę piękną, beletrystykę, a także pozycje antykwaryczne.

Zapraszamy do przeglądnięcia naszego katalogu w formacie pdf

 

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: