Wszyscy potrzebujemy przynależności

Wszyscy potrzebujemy przynależności! Traf chciał, że lata później kolejny odważny tygrys napadł stado wystraszonych kóz. I zdziwił się wielce, kiedy pośród owego stada nudnych przeciętniaków – leniwych, ospałych – ujrzał tygrysa skubiącego zielsko. Nie zastanawiając się wiele, porwał nie kozę, a zagubionego pobratymca. I wtedy pokazał mu jego odbicie w rzece, dał do spróbowania kawał mięsa, zaprowadził do tajemniczego, pięknego lasu, i nauczył go cenić siebie, swoją naturę, swoje tygrysie korzenie – być odważnym, ciekawym świata… Ot, stał się zagubionego tygryska mądrym i oddanym przewodnikiem po ich kocim świecie.
Kiedy w swoim świeżo wydanym Londynie po polsku Krystyna Kaplan zaprasza mnie – czytelnika do penetrowania londyńskiego lasu, polsko-brytyjskiej codzienności w poszukiwaniu poloników, Polaków i polskości w ogóle, staje się moją urzekającą przewodniczką. Nie inaczej! Przewodniczką interesującą, z ogromną charyzmą, polotem i klasą. Nie jestem zostawiona samej sobie w londyńskim lesie, ale przemierzam jego gąszcze z przewodnikiem, który chce być nad to moim kompanem.
Krystyna Kaplan, reżyserka i producentka filmowa, przedstawia się we wstępie, ale i w trakcie wędrówki po ulicach Londynu nie skąpi mi informacji o sobie. O Soho pisze: „W Soho są najlepsze chińskie restauracje, jadalnie i kantyny. Przychodzę tutaj czasami na lunch, który składa się z pierożków zrobionych z ryżowej mąki i wypełnionych różnościami. (…) Te pierożki i innego typu drobne dania nazywamy tim sum. Są one gotowane na parze w bambusowych naczyniach. Tim sum można kupić tylko w porze lunchu (w godzinach od 12 do 15). Kiedy nie mam czasu wpadam do kantyny, jak np. „Wonk Kei” na Wardour Street 41-43 i zamawiam jedno główne danie. Przy wejściu do restauracji jest wbudowana secesyjna tablica stwierdzająca, że kamień węgielny pod ten dom położyła Sarah Bernhardt. Helena Modrzejewska spotkała tę słynną francuską aktorkę w Londynie”.

I tak oto, bardzo zręcznie, Krystyna Kaplan wplata w swoje osobiste bajanie o urokach londyńskiego lasu informacje praktyczne (nazwy miejsc, ulic, potrzebne numery, godziny otwarcia) i – zauważmy – „polskie” ciekawostki, drobiazgi nawet; jak ten związany z osobą naszej dziewiętnastowiecznej, światowej sławy aktorki często występującej między innymi w Londynie, Heleny Modrzejewskiej. To jest sposób, jakim Krystyna Kaplan, Polka mieszkająca na Wyspach od lat siedemdziesiątych, chce oprowadzić mnie – czytelnika, po polskim, choć nie tylko, Londynie. Wobec takiej pasji, polotu i wyczulenia na szczegół, nie jestem w stanie pozostać bierną, staję się prawdziwie chłonnym słuchaczem i kompanem; przemierzam bez najmniejszego znużenia kolejne tej rozdziały nietuzinkowej książki. W wycieczce po polskich szlakach w londyńskim lesie towarzyszą Krystanie Kaplan i mi – czytelnikowi ważni goście, których wspomnienia, refleksje, opinie między innymi o polskości, przytacza. Kaplan nie tylko cieszy się tym, że kiedyś w Londynie piła piwo z Bohumilem Hrabalem czy George’em Bestem, piłkarzem z Manchester United, że spotkała Omara Shariffa, Johna Malkovicha, że zamieniła zdanie z Margaret Thatcher, której „twarz pokrywał meszek, jak brzoskwinię”. Nie tylko! Ona również udziela głosu innym! Na przykład, kiedy penetruje południowy brzeg Tamizy upstrzony galeriami, muzeami i pokazami artystów ulicy, cytuje opinie naszego malarza, Marka Żuławskiego o sztuce nowoczesnej, o sztuce prymitywnej, o tej oficjalnej. Nie wpada przy tym w ton wykładu. Przytaczając fragmenty z dzienników Edwarda Raczyńskiego, Krystyna Kaplan uchyla drzwi do gabinetów Churchilla. Poznaję urywki autentycznych, ważkich dla losów Polski z czasów drugiej wojny, rozmów pomiędzy angielskim premierem a gen. Sikorskim. Autorka cytuje też wspomnienia gen. Władysława Andersa z jego książki Bez ostatniego rozdziału. Przekraczam z nią progi Instytutu Polskiego, Muzeum Gen. Sikorskiego, Ogniska Polskiego, kościołów, Biblioteki Brytyjskiej z jej bogatą kolekcją polskich tomów. Dowiaduję się od mojej wszędobylskiej i wszechwiedzącej przewodniczki o tym, jak i gdzie pomieszkiwało się w Londynie choremu już Chopinowi czy Słowackiemu. Jak przyjmowano w angielskich salonach Wieniawskiego czy ekscentrycznego rudzielca Paderewskiego. Jak spłoszona czuła się tu Skłodowska – Curie w swojej prostej, czarnej sukience, a jej mąż – zniesmaczony. Dowiaduję się i o wielu innych smakowitych historiach.
Summa summarum książka Krystyny Kaplan Londyn po polsku to pełen informacji przewodnik turystyczny! Informacji o miejscach – i tych odwiedzanych przez każdego turystę w Londynie, jak Big Ben czy parlament, i polskich, o ich historii, ludziach, którzy je naznaczyli swoją obecnością. Co więcej, rzetelność tych informacji jest potwierdzona źródłami wypisanymi w bibliografii. Każdy rozdział wieńczą tak zwane informacje praktyczne, zawierające dokładne adresy. Cały przewodnik zaś zamykają „porady praktyczne”: kiedy i jak jechać, jak poruszać się po Londynie, gdzie się zatrzymać, zjeść. Co ważne, przewodnik Kaplan wydany w Świecie Ksiażki nie skąpi, jak te z Pascala, kolorowych zdjęć. Daleko mu jednak do kultury obrazkowej Wiedzy i Życia, która raczej fotografie okrasza podpisami a nie odwrotnie. Wszystko to czyni z Londynu po polsku przewodnik nietypowy, co należy podkreślić, bo stanowi to jego największy atut! Niech zatem Krystyna Kaplan chwyci za rękę kolejnego polskiego wycieczkowicza i niech poprowadzi… Tak, by w polskim Londynie zagubionych tygrysków było jak najmniej! Wszyscy potrzebujemy przynależności!

Dorota Józefowicz

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: