UK: Służba zdrowia - Co za darmo a co nie?

Zagadnienie to podzielić można zasadniczo na trzy części:
1. Korzystanie z brytyjskiej służby zdrowia przez turystów z Polski przebywających czasowo na terenie Anglii.
2. Opieka zdrowotna przysługująca obywatelom Polski podejmującym zatrudnienie na brytyjskim rynku pracy.
3. Wynikająca z unijnych umów akcesyjnych oraz dwustronnych porozumień w tej sprawie możliwość korzystania z usług polskiej służby zdrowia przez obywateli brytyjskich. (Mowa tu wyłącznie o usługach bezpłatnych w ramach NHS, lub podlegających zwrotowi kosztów leczenia w Polsce przez brytyjski NHS).
Naturalnie oprócz tego istnieje możliwość obopólnego korzystania z usług medycznych dla obywateli obu krajów na zasadach pełnej odpłatności. Praktyka ta stosowana jest już od pewnego czasu przez Polaków-obywateli W. Brytanii, wyjeżdżających do starego kraju na badania medyczne, leczenie stomatologiczne oraz wszelkiego rodzaju kuracje lecznicze w polskich sanatoriach i ośrodkach zdrowia zarówno prywatnych, jak i państwowych. Ostatnio zaś zaczęli korzystać z tej możliwości także Brytyjczycy niepolskiego pochodzenia. Zagadnienie to omówimy jednak w innym czasie.
Kiedy zachoruje turysta z Polski.
Co za darmo a co nie?
Wybierając się na krótki turystyczny pobyt na Wyspy Brytyjskie warto zainteresować się tym, jakie świadczenia medyczne i na jakich zasadach nam przysługują.
W ramach bezpłatnej opieki zdrowotnej korzystać możemy przede wszystkim ze wszystkich środków pomocy doraźnej, a więc ambulansów pogotowia ratunkowego, wypadkowego, ratownictwa w ramach Służby Ochrony Wybrzeża, oraz ratownictwa górskiego, lekarzy rodzinnych (GP), przychodni (NHS Walk-in Centres) i szpitali. Bezpłatna pomoc lekarska przysługuje nam również w przypadkach nagłego zachorowania w czasie pobytu w W. Brytanii. W razie konieczności skorzystania z doraźnej pomocy dentystycznej będziemy jednak musieli zapłacić zryczałtowaną opłatę za badanie, oraz 80 procent kosztów leczenia.
Z opłaty tej zwolnione są kobiety w ciąży oraz dzieci do lat 16, bądź do lat 18, jeżeli się uczą.
Leki na receptę wydawane są bezpłatnie dzieciom do lat 16, uczniom do lat 18, kobietom w ciąży i osobom powyżej 60 roku życia. Pozostałe osoby muszą zapłacić opłatę zryczałtowaną w wysokości £6,40 za każdy lek.
Bezpłatna pomoc medyczna w wymienionych przeze mnie przypadkach obejmuje również wszelkie konieczne w takiej sytuacji dodatkowe badania, jak prześwietlenia, testy medyczne niezbędne do postawienia właściwej diagnozy oraz konsultacje specjalistów. Jeżeli w związku z wypadkiem lub nagłym zachorowaniem zajdzie konieczność przeprowadzenia zabiegów medycznych lub operacji, również zostaną one przeprowadzone na koszt NHS, która rozliczy się potem z polską Państwową Służbą Zdrowia, a raczej z Narodowym Funduszem Zdrowia. Na specjalistyczne badania potrzebne jest jednak skierowanie. Pamiętać jednak przy tym należy, iż wszystkie te bezpłatne usługi dostępne są dla nas jedynie w przypadkach nagłych. I tak na przykład możemy liczyć na zwrot kosztów wyrwania bolącego zęba lub prowizorycznego jego zaleczenia, ale dentysta nie założy nam za darmo porcelanowej plomby czy też nie wstawi złamanego zęba. Za usługę taką będziemy musieli osobno zapłacić.
Jak odzyskać poniesione koszty?
Istnieje możliwość uzyskania w kraju zwrotu kosztów poniesionych na leczenie za granicą. Potrzebne do tego są oryginały rachunków i dowodów zapłaty oraz formularz E 111, który wydawany jest w kraju na wniosek zainteresowanego przed wyjazdem za granicę w tym wypadku do W. Brytanii. Można uzyskać go osobiście w oddziałach NFZ, na prośbę złożoną drogą elektroniczną, listownie, lub faksem.
W trzech ostatnich przypadkach musimy niestety odebrać dokument osobiście i w tym celu należy mieć przy sobie dowód osobisty na podstawie, którego nasze dane zostaną zweryfikowane.
Kiedy planujemy dłuższy pobyt
Formularz E 111 powinni posiadać przy sobie również bezrobotni poszukujący pracy w Anglii, oraz członkowie ich rodzin, jeżeli udają się tam wraz z nimi. To samo dotyczy pracowników oddelegowanych do pracy za granicą, osób wykonujących pracę na własny rachunek, które wykonują działalność w innym państwie niż kraj zamieszkania. To znaczy, kiedy nasza firma nawet jednoosobowa, zarejestrowana jest w Polsce.
Bezrobotni dodatkowo powinni zaopatrzyć się w formularz E 303, wydawany przez instytucje właściwą w zakresie świadczeń socjalnych, czyli Urząd Pracy.
O wydanie druków wymienionych przeze mnie może wystąpić również pracodawca wysyłający pracownika w delegację, studenci w trakcie studiów w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, oraz towarzyszący im członkowie rodzin. W przypadku studentów musimy również postarać się o zaświadczenie z uczelni potwierdzające nasz status studenta. Sama legitymacja studencka lub indeks nie wystarczą.
W każdym przypadku do wniosku należy dołączyć także kserokopię dowodu potwierdzającego bieżące opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. W zależności od naszego statusu w kraju dowody wpłat wydają ZUS, Urzędy Pracy (dla bezrobotnych zarejestrowanych i pobierających zasiłki) KRUS-y dla rolników członków ich rodzin tam ubezpieczonych.
Zmiana statusu
Oczywiście sytuacja nasza zmienia się z chwilą rozpoczęcia pracy na terenie jednego z krajów UE. W przypadku Wielkiej Brytanii, kiedy rozpoczniemy pracę lub działalność na własny rachunek uzyskując status samo zatrudniającego się (self employed) rozpoczynamy opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne (National Health Contribution). Uprawnia nas to do korzystania z wszystkich usług medycznych na tych na tych samych zasadach jak obywatele tego kraju.
Tym samym wybrać sobie możemy swojego GP, czyli lekarza rodzinnego. Na innych zasadach korzystać będziemy z opieki medycznej w szpitalach, przychodniach oraz z usług specjalistów. Na innych także zasadach wydawane nam będą leki, które otrzymywać będziemy na receptę w ramach ubezpieczenia w NHS. To samo dotyczy członków naszych rodzin zamieszkałych wraz nami na terenie Wielkiej Brytanii i będących na naszym utrzymaniu.
Gdzie szukać informacji?
Oczywiście najpełniejszą i najbardziej aktualną informację możemy zdobyć poprzez internet.
Adresy lekarzy NHS można uzyskać także pod: NHS Direct, nr telefonu: 0845 46 47
A także w lokalnym urzędzie ds. opieki zdrowotnej: w Anglii są to Primary Care Trust, w Walii Local Health Board, w Szkocji Health Boards, a w Irlandii Północnej Health and Social Services Boards.
Adres strony internetowej NHS, na której są wszystkie potrzebne informacje, oraz linki do interesujących nas stron to: www.nhsdirect.nhs.uk
Strona ta zawiera także informacje dostępne w innych językach krajów Unii Europejskiej, także w języku polskim.
Instytucją łącznikową pomiędzy Narodowym Funduszem Zdrowia a NHS jest w Wielkiej Brytanii:
Departament for Work and Pensions, The Pension Service, International Pension Service, Tyneview Park, NE 98 1BA, Newcastle Upon Tyne, United Kingdom. Tel.: 0044 191 218 7547, Fax: 0044 191 218 7375
Jeżeli chodzi o informacje możliwe do uzyskania w Polsce, to polecam także stronę internetową NFZ www.nfz.gov.pl
Kilka uwag końcowych
Pamiętajmy rzecz najważniejszą. Wszelkie usługi medyczne dostępne są bezpłatnie dla osób ubezpieczonych, a więc albo przebywających na urlopie wypoczynkowym w Wielkiej Brytanii, a opłacających składki na ubezpieczenie zdrowotne w kraju, albo legalnie tu zatrudnionych lub wykonujących usługi na terenie tego kraju. Jeżeli pracujemy tu „na czarno” w przypadku konieczności uzyskania pomocy medycznej mogą być problemy. Nie oznacza to wprawdzie, że w nagłych wypadkach nie przyjedzie do nas ambulans, czy nie przyjmie nas szpital, jednakże istnieje realna szansa, że za usługi medyczne, z jakich skorzystamy, będziemy musieli w końcu zapłacić pełną kwotę. Koszty te są znaczne i należy się zastanowić, czy skórka warta jest wyprawki. Od zwrotu kosztów nie uratuje nas powrót do kraju. Na podstawie międzynarodowych umów podpisanych przez Polskę, brytyjski NHS może dochodzić ich także na terenie naszego kraju. Jeżeli więc pracujemy tutaj na podstawie kontraktu podpisanego przez nas z pracodawcą, pilnujmy czy odprowadza on za nas składki na ubezpieczenie zdrowotne. Powinniśmy w tym przypadku otrzymywać wraz z każdą wypłatą pokwitowanie zwane „pay slip”, na którym wyszczególnione są wszelkie wynikające z przepisów prawa pracy potrącenia, w tym na ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku dużych lub państwowych firm w zasadzie nie ma z tym problemu. Mniejsi pracodawcy jednakże często omijają ten obowiązek. Jakkolwiek, więc się zatrudniamy, żądajmy, aby składki te były opłacane a zaświadczenia dostarczane nam wraz z czekami lub przelewami naszych wynagrodzeń. Opłacanie ubezpieczeń ma nie tylko wpływ na nasze uprawnienia w zakresie korzystania z usług medycznych, ale także na nasze ewentualne przyszłe emerytury i renty.

Jędrek Śpiwok

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: