Prawo pracy w Irlandii

Według Ustawy o warunkach zatrudnienia (The Terms of Employment Acts) pracodawca w ciągu 60 dni jest zobowiązany do przedstawienia pracownikowi na piśmie pełnej informacji o sposobie i warunkach zatrudnienia. Zanim podpiszesz umowę, upewnij się, czy uwzględniono w niej następujące dane:
- nazwisko / pełna nazwa firmy i adres pracodawcy
- miejsce wykonywania pracy
- zajmowane stanowisko oraz rodzaj wykonywanej pracy
- data rozpoczęcia pracy
- przewidywany czas zatrudnienia
- data wygaśnięcia umowy o pracę (gdy zatrudnienie jest na czas określony)
- stawka wynagrodzenia w euro na godzinę; jej wysokość powinna być zgodna z Ustawą o minimalnym wynagrodzeniu (National Minimum Wage Act)
- terminy wypłat i ich częstotliwość (np. co tydzień)
- godziny pracy, z pełnym określeniem godzin nadliczbowych
- prawo do przerwy w pracy w ciągu jednego dnia roboczego
- prawo do płatnego urlopu
- jasne określenie praw, jakie przysługują pracownikowi z chwilą utraty zdolności do pracy (choroba, wypadek, inne okoliczności niezależne od pracownika)
- szczegóły dotyczące spraw emerytalnych (w tym programów funduszy)
- długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę
- informacje o umowach zbiorowych, które mogą wpływać na umowę o pracę
- potwierdzenie prawa pracownika do otrzymywania na piśmie informacji o wysokości wynagrodzenia za przepracowaną godzinę, za dowolny okres zatrudnienia w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Jeśli pracownik nie otrzymał na piśmie takiej szczegółowej informacji, ma prawo złożyć skargę do pełnomocnika ds. pracy (Rights Commisioner - Tom Johnson House, Haddington Rd, Dublin 4; tel. 01 613 67 00, www.irc.ie).
Pracownik ma prawo dochodzić swoich racji dotyczących bezprawnego zwolnienia, nawet jeśli nie przepracował 12 kolejnych miesięcy u danego pracodawcy.
W świetle prawa nie można zwolnić pracownika za:
- członkostwo lub działalność w związku zawodowym
- usiłowanie wyegzekwowania uprawnień wynikających z Ustawy o minimalnym wynagrodzeniu
ani z powodu:
- ciąży
- urodzenia dziecka (lub innych spraw z tym powiązanych)
- próby roszczenia praw do ochrony macierzyństwa, urlopu macierzyńskiego, adopcyjnego czy opiekuńczego.

Do kogo po pomoc? W razie łamania przez pracodawcę kodeksu pracy należy poprosić o pomoc Ministerstwo Przedsiębiorczości, Handlu i Pracy (Employment Rights Information Unit, Department of Enterprise, Trade and Employment - Davitt House, 65 Adelaide Road, Dublin 2; tel. 01 631 21 21, www.entemp.ie), Ministerstwo Sprawiedliwości, Równości i Reformy Prawa (Burgh Quay 13-14, Dublin 1; tel. 01 616 77 00, www.justice.ie), a także Europejskie Centrum Informacji Publicznej (European Public Information Centre - Dawson Street 18, Dublin 2; tel. 01 634 11 11, www.citizens.eu.int). Można się również zwrócić do jednego z wielu związków zawodowych (trade unions), takich jak np. SIPTU (Liberty Hall, Dublin 1; tel. 18 907 478 81, www.siptu.ie) czy Irlandzki Kongres Związków Zawodowych (Irish Congress of Trade Union - Parnell Square 31-32, Dublin 1; tel. 01 889 77 77, www.ictu.ie).

Zwolnienie za wypowiedzeniem

Zwolnienie pracownika będzie legalne, jeśli pracodawca poda jako powody wypowiedzenia: brak zdolności, kompetencji i kwalifikacji pracownika do wykonywanej pracy, złamanie etyki zawodowej, redukcję etatów.
Gdy działanie to jest uzasadnione, wtedy legalnie możemy dostać wypowiedzenie. Jego minimalny okres zależy od tego, jak długo pracownik był zatrudniony.

Długość zatrudnienia
Minimalny okres wypowiedzenia
13 tygodni - 2 lata tydzień
2-5 lat 2 tygodnie
5-10 lat 4 tygodnie

Składki na ubezpieczenie społeczne

Każdy pracodawca musi mieć zalegalizowaną działalność, płacić podatki i składki na ubezpieczenie firmy i pracownika. Dokonuje także ustawowych potrąceń z poborów pracownika. Należy pamiętać jednak, że potrącenia inne niż podatek dochodowy, ubezpieczenie społeczne (PRSI), niepoświadczone na piśmie przez pracownika, są nielegalne. Wyjątkiem są potrącenia wynikające z błędów pracownika podczas pracy.
PRSI (Pay Related Social Insurance) - składki na społeczne ubezpieczenie zdrowotne - dzielone są między pracodawcę i pracownika. Pracownik płaci od 0 do 6 proc. na ubezpieczenie socjalne (w zależności od wysokości zarobków), a pracodawca dodatkowo od 8,5 do 10,75 proc. dochodu. Ponadto pracownik opłaca składkę zdrowotną (health) równą 2 proc. całości tygodniowego dochodu brutto (gros). Z tego obowiązku zwolnione są osoby, których tygodniowy dochód nie przekracza 400 euro (1,5 tys. zł). Na stronie www.welfare.ie zamieszczono wskazówki, jak można obliczyć sumę składek.

Odcinek wypłaty

Pracodawca musi wraz z wypłatą przekazywać pracownikowi payslipy. To odcinki wypłaty z informacjami o liczbie przepracowanych godzin, stawce godzinowej, dodatkach (np. za pracę w niedzielę lub dni wolne), całej kwocie tygodniowych (dwutygodniowych lub miesięcznych) zarobków oraz o potrąceniach.

Urlopy

Każdy pracownik z chwilą zatrudnienia wypracowuje sobie prawo do urlopu. W Irlandii pracownikowi przysługują minimum 4 tygodnie płatnego urlopu w ciągu roku. Zależy to jednak od liczby przepracowanych godzin (nie dotyczy osób, które zmieniają w tym czasie miejsce pracy). Osoba pracująca na cały etat ma prawo do tygodnia płatnego urlopu za każde 3 przepracowane miesiące. Pracownik zatrudniony na pół etatu ma prawo do corocznego płatnego urlopu w wymiarze 8 proc. wszystkich przepracowanych godzin (pod warunkiem, że będzie to nie więcej niż 4 tygodnie w ciągu roku). Pracownicy mają także automatycznie prawo do 9 dni wolnych od pracy (święta kościelne i państwowe) w ciągu roku.
Płatny urlop zdrowotny nie jest obowiązkowym punktem umowy o pracę. Pracodawca może zaproponować pracownikowi np. 15 dni płatnego "chorobowego" w ciągu roku (jeśli pracuje on odpowiednio długo w pełnym wymiarze godzin) lub odesłać go do pomocy społecznej (Social Welfare & Family Affairs), gdzie warto pokazać się tylko wtedy, gdy niedyspozycja potwierdzona jest zaświadczeniem lekarskim i trwała dłużej niż 3 dni. Uwaga! Należy mieć ukończony przedostatni rok podatkowy.

Minimum

Zgodnie z Ustawą o minimalnym wynagrodzeniu najniższa stawka za godzinę pracy wynosi obecnie 7,86 euro (32 zł) brutto. Co jakiś czas minimum to wzrasta. Informacje na ten temat można uzyskać w Biurze Informacji ds. Praw Pracowniczych (Employment Rights Information Unit).
Prace w rolnictwie, przy sprzątaniu, budowie konstrukcji, instalacjach elektrycznych, ochronie osób i mienia, w handlu detalicznym i obwoźnym artykułami spożywczymi czy w hotelarstwie lub gastronomii mają inne minimum od krajowego. Często wyższe.

Katarzyna Sudak

Ramka:
Warto znać także adres irlandzkiej Państwowej Inspekcji Pracy (Health and Safety Authority): Hogan Place10, Dublin 2; tel. 01 614 70 00, tel. informacyjny 01 614 70 42.

Będzie:
Jakie prawa przysługują pracownikom w Wielkiej Brytanii? Czytaj w numerze 9 (4 maja)

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: