Minął rok 2005

Rok 2005 przyniósł setki tysięcy ofiar trzęsień ziemi i huraganów. Okazało się, że ze skutkami naturalnych kataklizmów nie radzą sobie nie tylko kraje biedne, gdzie – jak np. w Pakistanie – pomoc dociera do dotkniętych terenów z trudem, ale i bogate mocarstwa – obrazki z Nowego Orleanu niczym nie różniły się od tych, jakie znamy z krajów Trzeciego Świata. Nad ludzkością zawisła groźba pandemii ptasiej grypy i AIDS.

Trudna demokracja
Okazało się, że w państwach przywykłych do dyktatury bez względu na to jaką ona ma postać z trudem przyjmuje się demokracja. Gorzką lekcję codziennie przynosi nam Irak gdzie pomimo wyborów nie zmniejszyła się liczba codziennych zamachów terrorystycznych. Powolne, na gorsze, zmiany w Rosji, zamieszki w dawnych azjatyckich republikach ZSRR czy dymisja rządu Julii Timoszenko na Ukrainie nie napawają optymizmem. Syria wycofała wojsko z Libanu, który zaczął budować demokrację, ale zapłacił za to śmiercią premiera. Wrogiem demokracji są nie tylko fanatycy religijni, czasem stojący u steru rządów, jak np. w Iranie, ale i korupcja. Bliski Wschód jest nadal zapalnym miejscem, choć pojawiły się tam iskierki skłaniające do lepszego patrzenia w przyszłość – Libia umacnia wizerunek państwa pokojowego, a Izrael wycofał się ze Strefy Gazy, dzięki m.in. postawie premiera Ariela Szarona, który stał się zdecydowanym zwolennikiem pokoju.
Oddaliła się nadzieja, że zbawić świat można za pomocą siły militarnej. Zrozumieliśmy, że wojsko to nie tylko dyscyplina, słuchanie rozkazów i szansa na wykazanie się prawdziwym bohaterstwem, ale i pożywka dla ujawniania się najgorszych instynktów. Ujawnione podczas toczącego się w USA procesu szczegóły o torturach stosowanych przez żołnierzy amerykańskich wobec jeńców skłaniają do sceptycznego myślenia o naturze ludzkiej. Amnesty International nadal prowadzi długi rejestr państw łamiących prawa człowieka.

Bogaci i biedni
Klęskę poniosła europejska polityka wobec mniejszości etnicznych, co najlepiej było widać na ulicach francuskich i belgijskich miast. W tych kategoriach można też rozpatrywać terrorystyczne zamachy w Londynie, których sprawcami byli młodzi ludzie, potomkowie imigrantów, wychowani w brytyjskich szkołach, gdzie obowiązuje ideologia wielokulturowości.
Politycy zrozumieli, często pod presją demonstrantów, z którymi sprzymierzyli się muzycy rockowi, że nędza to bomba z opóźnionym zapłonem, której w imię dobrze pojętych własnych interesów bogaci powinni przeciwdziałać. Deklaracja podpisana podczas szczytu najbogatszych państw świata w Szkocji może mieć takie same problemy w realizacji jak i porozumienie, wymuszone na Stanach Zjednoczonych, o przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym.
Unia Europejska uczyła się żyć w nowym kształcie, ale i tu okazało się, że o solidarność między bogatszymi i biedniejszymi państwami jest trudna, czego najlepszym przykładem była walka o kształt unijnego budżetu. Europie zachodniej nie zagroził symboliczny „polski hydraulik” - to raczej polskie pielęgniarki są szansą na to, że starzejące się społeczeństwa będą miały opiekunów. Przykład Wielkiej Brytanii i Irlandii, które otworzyły swoje rynki pracy dla chętnych z nowo przyjętych państw Unii Europejskiej, pomimo to nie znajduje naśladowców. Najgłośniejszą europejską czkawką, która jeszcze długo będzie się odbijać po korytarzach Brukseli, było odrzucenie przez Belgów i Francuzów długo przygotowywanej konstytucji.

W ręce kobiet
W wielu krajach przeprowadzono wybory powszechne, przynoszące mniejsze (Wielka Brytania nadal rządzona jest przez laburzystów, którzy dysponują jednak znacznie uszczuploną większością parlamentarną) lub większe zmiany. Największą jest z pewnością to, że po raz pierwszy ster rządu w Niemczech przejęła kobieta, Angela Merkel. Jeśli w 2008 r. dojdzie do starcia między Hillary Clinton i Condolezzą Rice, to można będzie powiedzieć, że świat przechodzi w ręce kobiet. Mnie, jako feministkę, ta perspektywa cieszy, zwłaszcza, że w Polsce wynik wyborów z punktu widzenia kobiet nie jest dobry i to pomimo wprowadzenia „becikowego”.
W sensie moralnym największym wstrząsem dla świata, nie tylko chrześcijańskiego, była śmierć Jana Pawła II, który był największą osobistością i autorytetem ostatniego ćwierćwiecza XX wieku. Miejmy nadzieję, że jego nauki nie pójdą na marne nie tylko w 2006 roku, ale i w latach następnych. Obu ludzkość nie poszła tropem Polaków, którzy „swojego” papieża kochali, ale go nie słuchali.

Najważniejsze wydarzenia roku 2005

 30 stycznia. Irak zrobił pierwszy krok w stronę demokracji. Pierwsze w tym kraju po obaleniu Saddama Husajna wybory  pomimo, że zostały zbojkotowane przez sunnitów, miały większą frekwencję niż się spodziewano. Irakijczycy nie dali się zastraszyć. Umożliwiło to powołanie tymczasowego parlamentu i rządu. Drugim krokiem były wybory (już bez bojkotu) na czteroletnią kadencję parlamentu. Te wybory odbyły się w grudniu, ale ich wynik zostanie ogłoszony już po nowym roku
 31 marca. W Stanach Zjednoczonych zmarła sparaliżowana Terri Schiavo, którą dwa tygodnie wcześniej odłączono od przewodów doprowadzających pokarm. Decyzję w tej sprawie podjął sąd na wniosek męża chorej, pomimo protestów rodziców i organizacji katolickich. Terri była sparaliżowana od kilkunastu lat.
 2 kwietnia. Umiera Jan Paweł II. Wszyscy byli na tę śmierć przygotowani. Nikt jednak nie przewidział szoku, z jakim przyjmie to świat. Nawet w anglikańskiej (a raczej coraz bardziej bezwyznaniowej) Wielkiej Brytanii prasa poświęciła wiele stron śmierci polskiego papieża. Londyńscy Polacy skrzyknięci po raz pierwszy za pośrednictwem Internetu zorganizowali wielotysięczny marsz, który przeszedł centralnymi ulicami miasta.
 9 kwietnia. Brytyjski następca tronu, książę Karol stanął na ślubnym kobiercu z Camillą Parker Bowles. Wszyscy odetchnęli z ulgą, że w dniu (przesuniętej ze względu na pogrzeb Jana Pawła II) uroczystości nic się nie stało i ten trwający ponad 30 lat romans znalazł wreszcie szczęśliwy finał.
 19 kwietnia. Kardynał Joseph Ratzinger został wybrany następcą Jana Pawła II. Przybrał on imię Benedykta XVI. Z pewnością nadal pozostaje on w cieniu swego wielkiego poprzednika, jednak z każdym dniem pontyfikat ten nabiera blasku, a Benedykt XVI zdobył serca Polaków ucząc się pilnie języka polskiego.
 2 maja. Wybory powszechne w Wielkiej Brytanii. Zgodnie z przewidywaniami, wygrywa Partia Pracy. Tony Blair, wyraźnie poruszony stratą poparcia (ma zaledwie ok. 60 mandatów przewagi w Izbie Gmin) zapowiada, że przekaże przywództwo następcy przed kolejnymi wyborami. Przywódca Partii Konserwatywnej Michael Howard z dalszego przewodzenia Partii Konserwatywnej. Rozpoczyna się wielomiesięczny wyścig o objęcie przywództwa tej partii.
 9 maja. W Moskwie odbywają się uroczystości z okazji 60-lecia zakończenia „wojny ojczyźnianej”, jak o drugiej wojnie światowej mówią Rosjanie. Prezydent Aleksander Kwaśniewski zostaje potraktowany w sposób lekceważący, a bohaterem polskiej delegacji uczyniono gen. Wojciecha Jaruzelskiego. W swym przemówieniu prezydent Władimir Putin nie wspomina o wkładzie Polaków w zwycięstwo nad hitlerowskimi Niemcami, choć wspomina nawet o udziale antyfaszystowskich partyzantów włoskich.
 1 czerwca. We Francji przeciwnicy konstytucji europejskiej odnoszą sukces w referendum. W kilka dni później taką samą decyzję podejmują Holendrzy. Przygotowywana przez wiele miesięcy konstytucja staje się tym samym martwa. Tony Blair oddycha z ulgą – nie musi podejmować decyzji o referendum.
 5 lipca. Komitet Olimpijski podejmuje decyzję o Olimpiadzie 2012 r. Wygrywa Londyn. Na Placu Trafalgar ogromna manifestacja radości. Mer Londynu Ken Livingstone uważa, że jest to jego osobisty sukces i zapowiada szereg niezbędnych inwestycji, które na stałe odmienią oblicze miasta.
 7 lipca. Zaledwie w dwa dni po wybuchu radości Wielką Brytanię wstrząsa tragedia – w zsynchronizowanych zamachach terrorystycznych ginie ponad 50 osób, a kilkaset zostaje rannych. Wśród ofiar są trzy Polki i Angik, Giles Hart – przyjaciel Polaków, współtwórca Polish Solidarity Campaign.
 10 lipca. W Londynie obchodzona jest 60 rocznica zakończenia drugiej wojny światowej. W defiladzie weteranów maszerują Polacy, którym nie dane było wziąć udział w paradzie zwycięstwa w 1946 r.
 21 lipca. Kolejne, tym razem nieudane, próby zamachów w londyńskich środkach transportu. Aresztowanych zostaje kilku mężczyzn. Wszystko to – podobnie jak zamachowcy z 7 lipca – synowie imigrantów wychowani w Wielkiej Brytanii.
 22 lipca. Policjanci zabili na stacji Stockwell w Londynie Jeana de Menezes, przypuszczając, że jest on terrorystą. Okazało się, że był to niewinny człowiek, który znalazł się w nieodpowiednim miejscu, w nieodpowiednim czasie. Była to jedna z najgorzej przeprowadzonych operacji przez brytyjskie służby bezpieczeństwa.
15 sierpnia. Żołnierze izraelscy opuszczają Strefę Gazy. Nie pomogły protesty żydowskich mieszkańców tych terenów, z których część usuwano siłą. Pierwszym aktem Palestyńczyków było pozostawionych przez osadników żydowskich synagog. Pomimo to należy uznać, że proces pokojowy na Bliskim Wschodzie rozpoczął się na nowo. Oby z lepszym skutkiem niż kończyły się poprzednie wysiłki, kiedy to Jassir Arafat bojkotował wszelkie próby negocjacji opartych na zasadzie „ziemia za pokój”. 
 29 sierpnia. Potężny huragan Katrina wyrządził ogromne szkody w całym stanie Luizjana i zatopił wiele dzielnic Nowego Orleanu. Rząd stanowy i federalny nie radzą sobie z usuwaniem szkód. 
 8 września. Gorzki smak pomarańczowego zwycięstwa – po zaledwie 10 miesiącach od ukraińskiej rewolucji Wiktor Juszczenko obala rząd Julii Timoszenko. O korupcję oskarżona jest nie tylko „piękna Julia”, ale i otoczenie prezydenta.
 27 października. Wywołane śmiercią dwóch arabskich chłopców zamieszki na peryferiach Paryża napawają przerażeniem spokojnych mieszkańców miasta nad Sekwaną. Płoną setki samochodów, a na ulicach rozgrywa się istna bitwa między policją a ogarniętymi furią wyrostkami. Podobne incydenty powtarzają się przez kilkanaście dni.
 22 listopada. Październikowe wybory do niemieckiego parlamentu nie dały jednoznacznego rozstrzygnięcia. W wyniku kilkutygodniowych rozmów na czele rządu wielkiej koalicji staje Frau Merkel. To pierwszy kanclerz – kobieta w tym kraju.
 6 grudnia. David Cameron stanął na czele Partii Konserwatywnej. Otwarty został nowy rozdział w polityce brytyjskiej. Tony Blair znalazł się w roli „polityka starej daty”, atakowanego przez „młodzieżowego” 39-letniego Camerona.
 9 grudnia. Rusza budowa gazociągu na dnie Bałtyku. Popłynie nim gaz z Rosji do Niemiec z pominięciem Polski. Były kanclerz Niemiec Gerhard Schroeder przechodzi do biznesu, stając na czele rady nadzorującej budowę gazociągu.
 16 grudnia. Na szczycie Unii Europejskiej doszło do kompromisu w sprawie budżetu UE na lata 2007-2013. Wielka Brytania zgodziła się na mniejsze cięcia budżetowe. Tym samym Polska otrzyma w przewidzianym okresie 91 mld euro, w tym 59,6 mld euro na fundusze strukturalne. Czy będzie umiała je wykorzystać? Na szczycie zwyciężyła wizja europy solidarnej, a nie liberalnej. Kompromis stał się możliwy dzięki ustępstwom Niemiec, nagłej koalicji polsko-francuskiej (rolnicy obydwu krajów stanowią siłę, z którą politycy muszą się liczyć), a debiutujący na europejskich salonach premier Kazimierz Marcinkiewicz zdobył opinię „twardego negocjatora”. Prasa brytyjska nie pozostawiła suchej nitki na swoim premierze, który nie umiał ochronić interesów swego kraju. W sondażach opinii publicznej Partia Konserwatywna wysunęła się (jednym punktem) przed Partią Pracy. Po raz pierwszy od lat Brytyjczycy uznali, że przywódca konserwatystów jest godny, by stanąć na czele rządu.

Katarzyna Bzowska

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: