Nasze dziecko idzie do szkoły!

Część I. W sieci Brytyjski system edukacji

Primary education (zwana też elementary education) to pierwsze lata formalnego systemu nauczania w Wielkiej Brytanii. Do szkoły podstawowej dzieci idą tutaj przeważnie kiedy mają od 4 do 7 lat. Kończą ją mając 11-12 lat, przechodząc do szkoły średniej (secondary education). W niektórych dzielnicach istnieją oddzielne middle school - szkoły pomiędzy podstawową i collegem, z reguły, kiedy dzieci mają od 9 do 13 lat.
Elementary school to pierwsze 7 lat szkoły, czyli klasy od 1 do 5 albo 6 oraz przedszkole (szkoła dla dzieci w wieku od 4 do 6 lat, przygotowująca do szkoły podstawowej). Rok poprzedzający pierwszą klasę szkoły podstawowej, czyli nasza „zerówka” w Anglii i Walii nazywany jest reception.
Na początku szkoły podstawowej dzieci przydzielone są do jednej klasy. Do niej uczęszczają aż do końca. Każdego jednak roku za której nauczanie i opiekę nad ta klasą odpowiedzialny jest inny nauczyciel. Mogą mu też asystować inni nauczyciele, specjalizujący się w różnych dziedzinach, na przykład muzyki albo wychowania fizycznego.
Głównym celem nauczania podstawowego jest przekazanie uczniom podstawowej zdolności pisania, czytania i liczenia oraz podstaw przedmiotów przyrodniczych, geografii, historii i innych nauk społecznych.

National Curriculum
Według prawa obowiązującego w Wielkiej Brytanii wszystkie dzieci w wieku od 5 do 16 lat mają obowiązek otrzymać full-time education (pełną edukację). W 1992 roku Wielka Brytania wprowadziła National Curriculum (Krajowy Program Nauczania). Wszystkie państwowe szkoły muszą się na nim opierać. Niezależne szkoły nie są jednak do tego zobowiązane.
National Curriculum określa cztery key stages (poziomy kluczowe):

*)Dwa pierwsze poziomy to szkoła podstawowa:
Key stage 1 - do 7 lat (rok 1 i 2)
Key stage 2 - od 7 do 11 lat (rok 3, 4, 5 i 6)

*)Dwa kolejne to szkoła średnia:
Key stage 3 - od 11 do 14 lat (rok 7, 8 i 9)
Key stage 4 - od 14 do 16 lat (rok 10 i 11)

Przedmioty w National Curriculum
Dla każdego z poziomów National Curriculum dokładnie określa przedmioty nauczania. Oba poziomy szkoły podstawowej mają takie same przedmioty:
English (angielski)
Mathematics (matematyka)
Science (przyroda)
Design and Technology (technika)
Information and communication technology (informatyka)
History (historia)
Geography (geografia)
Art and design (plastyka)
Music (muzyka)
Physical Education (wychowanie fizyczne)

W szkole podstawowej musi też być nauczana religia. Zalecane jest również wprowadzenie kilku dodatkowych przedmiotów, między innymi higieny i wiedzy o społeczeństwie.
Szkoły nie muszą używać identycznych nazw przedmiotów. Niektóre przedmioty mogą też być nauczane razem pod jedną nazwą, tak długo, jak są w zgodzie z National Curriculum.

Sposób oceniania według National Curriculum
Dzieci nie dostają ocen za poszczególne prace, które wykonują. Zamiast tego zdobywają odpowiednie poziomy za całokształt osiągnięć. Dla key stages 1, 2 i 3 angielski program nauczania stosuje 8 poziomów oceniania. Są one używane do pokazania jak praca ucznia przedstawia się w porównaniu z innymi dziećmi w tym samym wieku. Do końca key stage 1 większość dzieci osiąga Level 2 (drugi poziom), a do końca key stage 2 większość będzie na poziomie czwartym. O wynikach dziecka można dowiedzieć się na spotkaniach dla rodziców albo sprawdzić w szkolnych raportach.

Testy National Curriculum
Pod koniec każdego z key stages w całym kraju odbywają się testy. Uczniowie nie mogą ich nie zdać. Testy mają pokazać na jakim poziomie, w porównaniu z rówieśnikami, znajdują się dzieci. Można dzięki temu zorientować się, jaką taktykę nauczania należy zastosować w przyszłości w przypadku poszczególnych uczniów. Testy pozwalają również zobaczyć, czy szkoła uczy efektywnie i porównać wyniki jej uczniów z innymi szkołami w kraju.
Test dla siedmiolatków ma dwie części: w pierwszej są zadania wyznaczone przez nauczyciela. Druga to test w czytaniu, pisaniu i matematyce. Test pod koniec key stage 2 (dla 11-latków) również składa się z zadania wyznaczonego przez nauczyciela oraz z angielskiego, matematyki i przyrody. Oba testy odbywają się w połowie maja.

Rodzaje szkół
Istnieje kilka rodzajów szkół podstawowych. Są też różne sposoby ubiegania się w nich o miejsce.

*State schools - szkoły państwowe:
Uczęszcza do nich większość dzieci w Wielkiej Brytanii (ponad 90%). Szkoły te są całkowicie lub częściowo opłacane przez Local Education Authority – LEA (Lokalne Władze Oświatowe). Znajdują się na terenie całego kraju, są bezpłatne i otwarte dla dzieci każdej religii, wyznania i rasy. Większość szkół państwowych jest koedukacyjnych, chociaż niektóre przyjmują tylko chłopców albo tylko dziewczynki.
Istnieją trzy rodzaje szkół państwowych:
- Community schools - są utrzymywane przez LEA, która zatrudnia pracowników szkoły, jest właścicielem terenu oraz budynków szkoły i odpowiada za przyjęcia do niej.
- Foundation schools - utrzymywane przez różne fundacje, które zatrudniają pracowników szkoły i decydują o warunkach przyjęcia.
- Voluntary aided/controlled schools - te wolontaryjnie wspierane/zarządzane szkoły mają przeważnie religijny charakter (znane są też jako „szkoły wiary”). Szkoły wspierane wolontaryjnie ustalają swoje własne kryteria przyjęć do szkoły, natomiast szkoły zarządzane wolontaryjnie są kierowane przez LEA i to ona jest odpowiedzialna za przyjęcia.

*Specialist schools - szkoły specjalistyczne:
W Wielkiej Brytanii znajdziemy również szkoły, które mogą specjalizować się w danej dziedzinie. Muszą jednak spełniać również podstawowe wymagania National Curriculum i gwarantować kompleksową edukację dla wszystkich uczniów.

*Independent (private) schools - szkoły niezależne (prywatne):
Rodzice mogą wybrać dla swoich dzieci edukacje w niezależnych szkołach. Te szkoły są opłacane prywatnie. Rodzice przeważnie płacą składkę za cały rok. Oczekuje się też od nich, że będą w stanie opłacić cały okres nauczania. Kwoty są bardzo różne w różnych placówkach, najlepiej więc kontaktować się z konkretnymi szkołami.

Część II.  Szukajcie a znajdziecie
Szukamy dobrej szkoły

Najważniejszą rzeczą przed wybraniem szkoły dla naszego dziecka jest zrobienie dokładnego rozeznania. Najlepiej osobiście wybrać się do szkoły, której wybór rozważamy. W ten sposób na własne oczy przekonamy się, gdzie nasze dziecko będzie otrzymywało edukację. Dużo można dowiedzieć się chodząc po szkole, obserwując dzieci, nauczycieli i sposób, w jaki współpracują.
Rzeczy, które należy wziąć pod uwagę to:
*Lokalizacja szkoły
Czy jest niedaleko? Czy będzie trzeba dojeżdżać do niej samochodem? Czy dostępny jest publiczny transport? Czy kiedy dziecko będzie starsze będzie mogło samo bezpiecznie docierać do szkoły? Pamiętajmy, że długa droga będzie męcząca dla dziecka, transport może zaś być trudny do zorganizowania.
*Ogólne wrażenie
Zobaczmy prace dzieci, które uczęszczają do tej szkoły. Dowiedzmy się o zaopatrzeniu szkoły. Czy wygląda ona na przyjazne miejsce? Czy podchodzi się w niej poważnie do nauki?
* Stosunek do rodziców
Dowiedzmy się jak szkoła współpracuje z rodzicami? Jak nas w niej przyjęto? Czy będzie odpowiadać naszemu dziecku?
Wiele szkół organizuje dni otwarte albo wieczorki, podczas których można porozmawiać z pracownikami, zobaczyć prace uczęszczających tam dzieci czy porozmawiać z headteacher (dyrektorem szkoły). Szkoły mają również obowiązek pokazać nam na naszą prośbę prospekty i coroczne raporty rządowe. Można też porozmawiać z rodzicami, którzy mają dzieci w tej szkole.

Gdzie szukać informacji?
Lokalne władze oświatowe (LEA) mogą udzielić nam wielu informacji o szkołach w naszej dzielnicy. Podpowiedzą też jak zdobyć miejsce w jednej z nich. Ponadto LEA publikuje ulotkę Information for Parents (Informacje dla rodziców) podając szczegóły wszystkich miejscowych szkół. Znajdziemy tam na przykład informacje na temat rodzajów szkół w okolicy, jak składać do nich podania, w jakich godzinach szkoły są otwarte popołudniami.

Ofsted reports
Ofsted, czyli Office for Standards in Education (Biuro Standardów w Edukacji) jest rządowym departamentem, zajmującym się inspekcjami takich instytucji jak angielskie szkoły, Local Education Authorities czy placówek zajmującymi się opieką nad dziećmi. Na ich podstawie Ofsted co roku publikuje swoje raporty.

Tabele osiągnięć szkół
Tabele te są publikowane przez Department for Education and Skills (Ministerstwo Edukacji i Umiejętności) i pozwalają porównać osiągnięcia różnych szkół. Można też zobaczyć, jakie wyniki miała dana szkoła w ciągu ostatnich pięciu lat i zobaczyć, czy i jakie zrobiono postępy.
Ważne jest jednak, żeby pamiętać, że raporty Ofsted i tabele osiągnięć tworzą tylko część obrazu danej szkoły. Tabele i raporty powinny być rozpatrywane razem z innymi ważnymi dokumentami takimi jak prospekty szkolne i rządowe raporty oraz oczywiście z naszym własnym wrażeniem.

III. Najtrudniejszy pierwszy krok
Ubieganie się o miejsce w wybranej szkole

Istnieją dwie drogi składania podań do szkół podstawowych. Pierwsza polega na wypełnieniu formularza publikowanego przez miejscową Local Education Authority. W tym wypadku mamy możliwość wpisania przynajmniej trzech szkół, do których chcielibyśmy posłać nasze dzieci.
Niektóre szkoły przeprowadzają jednak swoją własną rekrutację. Trzeba wtedy postarać się o formularz obowiązujący w danej szkole (od 2006 roku planowane jest przekazanie LEA kontroli nad procesem aplikacyjnym do wszystkich szkół w Wielkiej Brytanii).
W najbliższym oddziale LEA możemy otrzymać dokładne informacje o wszystkich szkołach w okolicy (także tych przeprowadzających własne rekrutacje). Dowiemy się tam na przykład:
*Kiedy powinno się złożyć podanie - jest to bardzo ważne, gdyż podania złożone później mogą nie być brane pod uwagę do czasu rozpatrzenia tych, które otrzymano na czas.
*Kto ma pierwszeństwo, jeśli szkoła otrzyma zbyt dużo podań - może to zależeć od wielu czynników i warunki mogą być inne w różnych szkołach.
*Jaka jest liczba dzieci, którym przydzielono miejsce w porównaniu z liczbą otrzymanych podań w poprzednich latach - to może dać obraz jak łatwo albo trudno jest dostać miejsce w danej szkole.

Kiedy składać podania?
Przeważnie podania o miejsce w szkole podstawowej trzeba składać jeszcze zanim dziecko skończy 5 lat. Wiele szkół przyjmuje nawet czterolatki.
LEA publikuje ulotkę informacyjną dla rodziców, jej kopie powinny być dostępne np. w bibliotekach publicznych. Tam znajdziemy dokładne informacje o tym, kiedy należy składać podania. O ulotki, wydawane przeważnie w lecie, należy się postarać już rok przed tym, kiedy chcemy posłać dziecko do szkoły. Formularz, który musi być wypełniony i zwrócony przed określonym czasem (przeważnie na jesieni) będzie dołączony do ulotki. Terminy składania podań różnią się w poszczególnych dzielnicach, najlepiej więc kontaktować się bezpośrednio z miejscową LEA.
Musimy pamiętać, że mimo, iż mamy prawo do wybrania szkoły, komisja rekrutacyjna nie jest zobowiązana przyznać miejsca naszemu dziecku, jeśli szkoła otrzymała zbyt dużo zgłoszeń. Każda szkoła ma określony limit miejsc. Kiedy jest on wyczerpany, rekrutacja na dany rok jest zamknięta.

IV. Nie tylko dla orłów
Co z bardzo popularnymi szkołami?

Pomimo, że 90% dzieci dostaje miejsca w wybranych przez rodziców szkołach, niektóre szkoły nie mają możliwości przyznania miejsc dla wszystkich chętnych. Jeśli jesteśmy zainteresowani miejscem w jednej z tych bardzo popularnych szkół, musimy pamiętać, że w wielu przypadkach pierwszeństwo jest dawane rodzicom, którzy wpisali w formularzu daną szkołę jako first choice (pierwszy wybór). Dobrze jest więc podać na pierwszym miejscu szkołę, w której nasze dziecko ma realne szanse dostać miejsce. W przeciwnym wypadku ryzykujemy zmarnowanie jednego z wyborów.
Przed złożeniem podania należy dokładnie sprawdzić, czy nasze dziecko spełnia kryteria danej szkoły. Na przykład:
*Niektóre szkoły dają pierwszeństwo tym, którzy mają już rodzeństwo w tej szkole.
*Inne szkoły mogą dawać preferować tych, którzy mieszkają najbliżej szkoły.
*Jeśli szkoła jest „szkołą wiary” może dawać pierwszeństwo tym, którzy regularnie uczęszczają do kościoła.
Bardzo ważne jest, aby zapoznać się dokładnie z kryteriami przyjęć do danej szkoły przed złożeniem podania. Czy spełniamy którekolwiek z nich? Jeśli szkoła dostanie zbyt dużo podań, a nasze dziecko nie spełnia żadnego z kryteriów, może lepiej złożyć podanie do innej szkoły?

Problemy z dostaniem miejsca w szkole
Jeśli nasze dziecko nie dostało miejsca w wybranej przez nas szkole, a my nie zgadzamy się z decyzją, możemy zawsze odwołać się od decyzji. Szczegóły jak to zrobić powinny być dołączone do listu, który informował o niepomyślnym rozpatrzeniu podania.
Jeśli te informacje nie zostały dołączone do listu, musimy skontaktować się z komisją rekrutacyjną i zapytać jak można odwoływać się od decyzji. Należy pamiętać, że będzie to można zrobić albo w samej szkole, albo w lokalnym oddziale LEA.

Proces odwoływania się
Odwołanie będzie rozpatrywane przez niezależną komisję, która będzie brała pod uwagę następujące fakty:
*Czy komisja decydująca o przyjęciu do szkoły podjęła decyzję zgodnie ze swoją własną polityką rekrutacyjną i czy miała dobry powód, by nie przyznać miejsca naszemu dziecku.
*Czy potrzeba naszego dziecka do uczęszczania do tej szkoły jest większa niż efekty przekroczenia zaplanowanego na dany rok limitu uczniów.
*Czy mieliśmy możliwość przedstawienia komisji powodów przemawiających za uczęszczaniem naszego dziecka do tej szkoły.
Jeśli nasze odwołanie zostanie pomyślnie rozpatrzone, naszemu dziecku zostanie przyznane miejsce. W przeciwnym wypadku możemy jeszcze umieścić nasze dziecko na waiting list (liście oczekujących).

Martyna Porzezińska

Przydatne adresy internetowe:
www.direct.gov.uk/audiences/parents/learning
www.parentscentre.gov.uk
www.educationGuardian.co.uk

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: