Zmarł Czesław Miłosz

Synowa poety, Joanna poinformowała, że Miłosz zmarł przed południem w domu w otoczeniu najbliższych. Cierpiał na dolegliwości układu krążenia.

Twórczość Miłosza należy do najwybitniejszych osiągnięć literackich, jego poezje, eseje i przekłady weszły do kanonu dzieł minionego stulecia. Był laureatem prestiżowych nagród, w tym Fundacji im. Jurzykowskiego, Polskiego PEN Clubu, Nagrody Nike, włoskiej nagrody literackiej Grinzane Cavour. Tom wierszy poety zatytułowany „To” został uznany za książkę roku 2000 i wyróżniony statuetką Śląskiego Wawrzyna Literackiego.

W 2002 roku poeta otrzymał w Krakowie Nagrodę Obojga Narodów przyznaną mu przez Zgromadzenie Poselskie Sejmów Polskiego i Litewskiego.

Czesław Miłosz został uhonorowany tytułami doktora honoris causa wielu uczelni, m.in. New York University, Harvardu oraz Uniwersytetu La Sapienza w Rzymie.

Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Litwie. Ukończył prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego. Debiutował w 1930 roku ogłaszając wiersze w piśmie „Alma Mater Vilnensis”. Był współzałożycielem literackiej grupy „Żagary”, działał też w Akademickim Klubie Włóczęgów. Za twórczość poetycką został wyróżniony w 1934 roku nagrodą im. Filomatów.

Po studiach przez rok przebywał we Francji na stypendium Funduszu Kultury Narodowej. W 1936 roku nawiązał współpracę z rozgłośnią wileńską Polskiego Radia. Związany ze środowiskiem awangardy literackiej, publikował wiersze w „Pionie”, „Kwadrydze”, „Ateneum” i „Skamandrze”.

Od 1940 roku Miłosz mieszkał w Warszawie. Współpracował z podziemnymi wydawnictwami, publikując wiersze i eseje pod pseudonimem Jan Syruć. Od grudnia 1945 roku pracował w dyplomacji, początkowo w konsulacie polskim w Nowym Jorku, a następnie jako attaché kulturalny w Waszyngtonie.

W służbie dyplomatycznej pozostawał do 1950 roku, pełniąc m.in funkcję pierwszego sekretarza ambasady PRL w Paryżu. Był to okres wewnętrznych rozterek i wahań poety, zakończony interwencją władz, które pozbawiły Miłosza paszportu. Dzięki wstawiennictwu jednego z dygnitarzy, poeta wyjechał do Paryża, gdzie poprosił władze francuskie o azyl polityczny. Został jednak źle przyjęty przez środowiska emigracyjne, które widziały w nim reprezentanta komunistycznego reżimu.

Miłosz zamieszkał w Maisons-Lafitte, znajdując oparcie w paryskiej „Kulturze”. W 1953 roku opublikował swoją najgłośniejszą książkę polityczną – „Zniewolony umysł”. W następnych latach powstały: „Dolina Issy”, „Traktat poetycki”, autobiograficzna „Rodzinna Europa”.

Siedem lat później Miłosz osiadł na stałe w Stanach Zjednoczonych. Przez ponad 20 lat wykładał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.

W 1980 roku Czesław Miłosz otrzymał literacką Nagrodę Nobla. W związku z tym wyróżnieniem, w Polsce po raz pierwszy od 1945 roku zostały wydane jego poezje. Rok później Miłosz odwiedził Polskę. Otrzymał doktorat honorowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odwiedził też Gdańsk, gdzie spotkał się z przywódcami Solidarności. W 1982 roku ukazał się jego „Hymn o Perle” wydany w Paryżu i wkrótce w Polsce. Potem były: „Nieobjęta ziemia” - 1984, „Zaczynając od moich ulic” - 1985 oraz „Kroniki” wydane w 1988 w roku w Znaku i „Metafizyczna pauza” - także w Znaku, w 1989.

W tym samym roku Miłosz ponownie odwiedził Polskę, otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odtąd przyjeżdżał do kraju coraz częściej, aż Kraków stał się jego kolejnym domem. W latach 90. poeta nawiązał współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”.

W 1992 roku Czesław Miłosz otrzymał honorowe obywatelstwo Litwy, a trzy lata później został odznaczony Orderem Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina. W 1994 roku otrzymał najwyższe polskie odznaczenie - Order Orła Białego.

„Poeta wieku, poeta myśli trudnej, przewodnik duchowy, nauczyciel wiary, filar polskiej kultury” - tak na wieść o jego śmierci wypowiadali się jego przyjaciele i znawcy jego twórczości, podkreślając, że odejście poety to niepowetowana strata dla Polski.

- Miłosz nie był autorem igraszek słownych, był poetą myśli trudnej, potykającej się nieustannie o sprawy dla życia naszego główne: sprawę Boga i wiary, sprawę rozumu i miłości, sprawę narodu, o pytania nierozstrzygalne prawie - powiedział wybitny polski filozof Leszek Kołakowski.

Zdaniem poety Adama Zagajewskiego, Miłosz był wielkim świadkiem koronnym XX wieku. - Jedną z rzeczy najważniejszych w dziele Miłosza jest rozumienie historii, rozumienie człowieka i coraz więcej czułości w jego poezji w późnych latach - powiedział Zagajewski.

- Czesław Miłosz ciągle był otwarty i zawsze miał coś do powiedzenia - na czas dzisiejszy, jutrzejszy i przeszły - podkreśliła Józefa Hennelowa, publicystka Tygodnika Powszechnego. - Nie wiadomo, czy pojawią się następcy, którzy sprostają takim wymaganiom, jakim sprostał Miłosz - dodała.

Dla ks. Adama Bonieckiego poeta był nauczycielem wiary. - Chociaż może to się wydać dziwne - dla mnie był nauczycielem wiary od momentu, kiedy przeczytałem już bardzo dawno temu jego „Wiarę, Nadzieję i Miłość” - niebywale głębokie i mądre, aż po „Traktat Teologiczny”- zaznaczył ks. Boniecki.

Były prezydent Lech Wałęsa na wiadomość o śmierci poety powiedział, że należał on do „pokolenia książąt - pokolenia wielkich indywidualności”. Dodał, że dorobek literacki Miłosza miał znaczenie w procesie obalania systemu komunistycznego. - Najpierw było słowo, a słowo ciałem się stało, to jest ewangeliczne i on się w tej klasie mieścił - dodał.

Minister kultury Waldemar Dąbrowski zaznaczył, że Miłosz uzyskał niepodważalny status autorytetu moralnego. Jego zdaniem, niezwykła witalność poety powodowała, że także w dojrzałym wieku odkrywał pierwszą rolę w życiu intelektualnym i poetyckim Polski.

wyślij znajomemu

Dodaj artykuł do: